Tây Ban Nha: Cơn khốn khó mang tên “nợ công”

So với cùng kỳ năm ngoái, nợ công của nền kinh tế lớn thứ tư trong Khu vực đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone) đã tăng 14,7%. Theo nhiều nhà phân tích, sở dĩ tình trạng nợ nần không thuyên giảm bất chấp thời gian dài triển khai liệu pháp "thắt lưng, buộc bụng" khắt khe là do một phần bởi tình trạng suy thoái của Tây Ban Nha khá nghiêm trọng. Dự kiến tốc độ tăng trưởng GDP chỉ ở khoảng -1,3% trong năm 2013. Một nhân tố khiến gánh nợ công Tây Ban Nha tăng là lượng trái phiếu chính phủ đã phát hành nhằm đáp ứng nhu cầu tài chính trong nước cũng như hỗ trợ thanh toán các "hóa đơn" đến hạn của các chủ nợ quốc tế.

Hiện tại, điểm sáng duy nhất được kỳ vọng có thể khiến Tây Ban Nha bước vào quá trình hồi phục kinh tế là sự cải thiện của xuất khẩu và lĩnh vực dịch vụ, nhất là ngành du lịch. Nhờ đó, tốc độ giảm tăng trưởng GDP trong những quý gần đây đã có dấu hiệu chậm lại đáng kể. Thế nhưng, một số nhà nghiên cứu kinh tế khu vực cho rằng, xuất khẩu của Tây Ban Nha dù đã được cải thiện nhưng chưa đủ để bù lỗ cho sụt giảm đầu tư trong lĩnh vực tư nhân hay các khoản thâm hụt công. Bên cạnh đó, với tình hình tài chính khó khăn, thị trường nhà đất xuống dốc và đầu tư tư nhân giảm sút thì nhu cầu tiêu thụ nội địa được dự báo có thể giảm mạnh hơn nữa. Ngay như BOS cũng cho rằng, trong số nhiều vấn đề kinh tế cần được giải quyết thì đà giảm sút nhu cầu tiêu dùng trong nước là một vấn đề cần được quan tâm.

Đáng lo ngại nhất hiện nay là tình trạng thất nghiệp ở quốc gia này vẫn cao kỷ lục, chiếm tới 27% số người trong độ tuổi lao động và hơn 50% trong giới trẻ. Đây là "một con số đáng ngại" như đánh giá của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF). Mặc dù tỷ lệ người thất nghiệp tại Tây Ban Nha đã có dấu hiệu thuyên giảm nhưng các chuyên gia kinh tế cho rằng, mức giảm này là nhờ vào mùa du lịch chứ không phải do tác động từ những yếu tố kinh tế vĩ mô.

Thách thức lớn nhất với một trong số những trụ cột kinh tế của Liên minh Châu Âu (EU) là phải cải thiện được tình trạng thất nghiệp đang gia tăng và Tây Ban Nha phải đạt mức tăng trưởng cao hơn 1,5% GDP. Đây quả thực là một bài toán vô cùng nan giải trong bối cảnh Madrid đang phải triển khai lộ trình cắt giảm chi tiêu công ngặt nghèo nhằm đáp ứng yêu cầu của bộ ba chủ nợ gồm: IMF, Ngân hàng trung ương Châu Âu (BCE) và EU. Tới thời điểm này, các biện pháp khắc khổ đang là "phương thuốc" hữu hiệu giúp giảm tình trạng nợ công ở nhiều quốc gia; song đây lại là "khắc tinh" của tăng trưởng kinh tế khiến nạn thất nghiệp ngày càng trầm trọng không chỉ ở Tây Ban Nha mà còn ở nhiều quốc gia thuộc Eurozone.

Trong bối cảnh như vậy, mới đây, Tây Ban Nha đã buộc phải thông qua chương trình cải cách mới trong vòng 3 năm tới và tập trung chủ yếu vào quỹ lương hưu, việc làm và khu vực ngân hàng trị giá 3,5 tỷ euro. Bên cạnh đó, nhằm cải thiện tính cạnh tranh và tăng tỷ lệ tăng trưởng kinh tế, Chính phủ Tây Ban Nha đã đề xuất thay đổi cơ chế thuế như giảm thuế đầu tư, giới thiệu thuế xanh, sửa đổi các loại thuế "nhạy cảm" liên quan đến xăng dầu, điện và chi phí vận tải... Đây được cho là nỗ lực mới của Madrid nhằm thoát khỏi khó khăn về kinh tế vây hãm Cựu lục địa suốt hơn 3 năm qua. Tuy nhiên, còn quá sớm để khẳng định những bước đi mới của Madrid sẽ đảo ngược được cơn khốn khó mang tên Tây Ban Nha.