Tập trung ưu tiên nguồn lực hoàn thành tuyến đường cao tốc Bắc - Nam

Tại phiên chất vấn, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành báo cáo một số nội dung liên quan đến tổng thể triển khai đường cao tốc trong giai đoạn tới.

Ngành giao thông không có tư duy nhiệm kỳ

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai (Đoàn thành phố Hà Nội) đặt câu hỏi, trước áp lực về tiến độ và chất lượng các công trình giao thông, với các cơ chế đặc thù mà Quốc hội đã cho phép, Bộ có cam kết giải ngân số vốn 50.000 tỷ đồng của giai đoạn kế hoạch đầu tư công trung hạn 2021-2025 hay không? Tình trạng tư duy nhiệm kỳ có tồn tại ở lĩnh vực giao thông hay không?

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, khi Bộ Giao thông Vận tải đăng ký kế hoạch vốn, tất cả các danh mục, Bộ đều tổ chức họp, rà soát kỹ, dựa trên tình hình thực tế để xem xét, xác định số vốn đăng ký.

“Nhìn chung, trong 2 năm qua, Bộ Giao thông Vận tải đã giải ngân khoảng 95,96%; còn phần nhỏ còn lại là do các yếu tố bất khả kháng như khó khăn trong giải phóng mặt bằng, thời tiết, địa chất… Trong năm nay và những năm tiếp theo, khi trình Quốc hội, Chính phủ và được bố trí vốn, Bộ sẽ chỉ đạo, điều hành chặt chẽ theo từng tháng để đáp ứng được nhu cầu, không để vốn dư, gây lãng phí”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cũng khẳng định, giao thông vận tải là ngành phát triển kết cấu hạ tầng, quy hoạch lâu dài, công trình mang tính liên vùng đột phá, nên ngành không có tư duy nhiệm kỳ. Tất cả các quốc lộ, các đường cao tốc đều có trong quy hoạch với tầm nhìn định hướng nhiều chục năm.

Đại biểu Trần Văn Tiến (Đoàn Vĩnh Phúc) phản ánh về tình trạng đầu tư theo phương pháp đối tác công tư (PPP) chưa như mong muốn, nhất là các công trình cao tốc và đề nghị cho biết nguyên nhân và giải pháp về vấn đề này trong thời gian tới. Còn đại biểu Đinh Ngọc Minh (Đoàn Cà Mau) phản ánh, chất lượng đường cao tốc được xây dựng vừa qua bộc lộ nhiều vấn đề về chất lượng và đề nghị làm rõ nguyên nhân và giải pháp.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thông tin, Luật Đầu tư theo phương thức PPP đi vào cuộc sống phát huy rất tốt ở các lĩnh vực như xây dựng, điện lực. Tuy nhiên, ở lĩnh vực giao thông, nhiều công trình có chi phí dự án lớn, mặt bằng yếu, xử lý cầu cống nhiều thì rất khó kêu gọi vốn PPP. Những dự án kêu gọi thành công thì vốn của Nhà nước đã chiếm hơn 50%-60%.

Đối với ngành Giao thông, có những dự án lớn lên tới 7 nghìn tỷ đồng thì huy động PPP sẽ rất khó. Do đó, PPP trong lĩnh vực giao thông vận tải cần được nghiên cứu, rà soát để tiếp tục tháo gỡ vướng mắc.

Bộ trưởng cũng cho biết, thời gian qua, ngành Giao thông vận tải đã hoàn thành và đưa vào khai thác sử dụng nhiều dự án, công trình trọng điểm, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, do cả nguyên nhân khách quan và chủ quan, một số dự án bị chậm so với kế hoạch.

Khắc phục tình trạng này, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương sớm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của dự án. Trong đó, tập trung rà soát, giảm bớt các thủ tục hành chính; đôn đốc, kiểm tra các địa phương xây dựng, công bố giá và chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng theo đúng quy định của pháp luật về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, bảo đảm đầy đủ thông tin của các vật liệu cho công trình giao thông.

Dự kiến Vành đai 4 - Vùng Thủ đô khởi công tháng 6-2023

Báo cáo một số nội dung liên quan đến tổng thể triển khai đường cao tốc trong giai đoạn tới, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành biết, theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm giai đoạn 2021-2030, chúng ta đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn thành 3.000km đường cao tốc, tới năm 2030 hoàn thành 5.000km đường cao tốc.

Trên cơ sở Nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị đã xác định tuyến đường cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021-2025 phải được hoàn thành, ưu tiên bố trí nguồn lực để triển khai. Chính phủ đã trình Quốc hội thông qua kế hoạch đầu tư công trung hạn, bổ sung nguồn vốn từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội bố trí cho đường cao tốc.

Về các danh mục triển khai đường cao tốc trong giai đoạn 2021-2025, sẽ tập trung vào các dự án lớn sau: Tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 dài 654km; tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 dài 729km. Chính phủ đã trình Quốc hội tại kỳ họp này 5 tuyến cao tốc có chiều dài 549km.

“Tổng chiều dài toàn bộ các tuyến cao tốc đang triển khai là 1.932km, đường cao tốc đã hoàn thành tới thời điểm hiện nay là 1.290km. Như vậy, tính cả các công trình đã hoàn thành đưa vào khai thác và các công trình đang triển khai, chúng ta sẽ có 3.222km cao tốc”, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành nói.

Về tiến độ triển khai cụ thể các dự án, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 đã được Quốc hội phê chuẩn chủ trương đầu tư năm 2017 với chiều dài 654km, đã khởi công từ năm 2019, sẽ hoàn thành toàn tuyến vào năm 2023. Đường Vành đai 3 thành phố Hồ Chí Minh và đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô sẽ khởi công vào tháng 6-2023 và cơ bản hoàn thành vào năm 2026.

Kết thúc phiên chất vấn và trả lời chất vấn lĩnh vực giao thông vận tải, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tổng kết có 48 đại biểu đăng ký, trong đó 30 đại biểu chất vấn. Còn 8 đại biểu đăng ký nhưng không đủ thời gian nên đề nghị gửi câu hỏi bằng văn bản.

Nhận xét về hoạt động của ngành Giao thông, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, ngoài những kết quả đạt được, cũng còn nhiều tồn tại trong chuẩn bị, thực hiện đầu tư và khai thác, quản lý, vận hành các dự án giao thông. Phần lớn dự án giao thông dùng ngân sách chậm tiến độ; việc đấu thầu chọn nhà đầu tư kéo dài.

Nhiều công nghệ, giải pháp thi công mới được ứng dụng trong giao thông vận tải, nhưng chưa ban hành kịp thời định mức, đơn giá, gây khó khăn trong quản lý chi phí đầu tư, thẩm định thiết kế kỹ thuật khi có thay đổi.

“Các dự án giao thông quan trọng thường chậm tiến độ 2-3 năm, làm tăng mức đầu tư 1,5-2 lần, làm giảm hiệu quả đầu tư, theo Kiểm toán Nhà nước; vai trò, trách nhiệm tư vấn giám sát chưa được coi trọng...”, đồng chí Vương Đình Huệ nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội đề nghị quy định rõ trách nhiệm người đứng đầu trong từng khâu, vị trí; kiểm tra, thanh tra các lĩnh vực nhạy cảm, dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực... Bộ Giao thông Vận tải và các địa phương cần giải quyết khó khăn về nguồn nguyên, vật liệu xây dựng cho các dự án giao thông; công bố giá, chỉ số giá các loại vật liệu xây dựng; xử lý nghiêm hành vi đầu cơ, nâng giá, trục lợi; giải quyết dứt điểm tồn tại về dự án BOT thu phí trong năm 2022; phấn đấu năm nay hoàn thiện hệ thống thu phí không dừng.