Tăng hiệu quả vận động hiến máu

Thẻ nhóm máu cá nhân là công cụ thiết yếu trong quản lý lượng máu tiếp nhận, tổ chức hoạt động hiến máu và tăng cường hiệu quả của hoạt động này, tuy nhiên đây còn là việc khá mới ở Việt Nam.

Luôn thiếu máu

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, mỗi quốc gia cần có tối thiểu 2% dân số tham gia hiến máu để bảo đảm được tính an toàn truyền máu về mặt số lượng. Với số dân hiện nay, lượng máu tiếp nhận tối thiểu phải là 1,8 triệu đơn vị. Tuy nhiên, theo số liệu từ Viện Huyết học và Truyền máu trung ương, năm 2010, Việt Nam mới thu gom được khoảng 690.000 đơn vị máu, trong đó từ nguồn cho máu lấy tiền chiếm 17,6%, nguồn hiến máu tình nguyện chiếm 82,4%. Việt Nam còn thiếu nguồn hiến máu vì nhiều lý do. Thứ nhất là nhận thức của người dân tuy đã thay đổi nhưng nhìn chung phần lớn vẫn chưa hiểu biết đầy đủ về máu và hiến máu. Người ta vẫn sợ hiến máu sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và có thể lây các bệnh khác nên chưa sẵn sàng hiến. Bên cạnh đó, phong trào vận động hiến máu nhân đạo mới lan tỏa ở đối tượng thanh niên, học sinh, sinh viên, hầu như chưa đến được các tầng lớp khác. Việc bố trí mạng lưới tiếp nhận máu hiện nay chưa thực sự thuận lợi cho người hiến máu. Trên thực tế, ngay cả công chức nhà nước cũng thiếu thông tin nên người ta dù muốn cũng không biết đi hiến máu ở đâu, như thế nào…

TS Nguyễn Anh Trí cho biết, trong thời gian tới, Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức do nhận thức và sự quan tâm của người dân về máu và hiến máu còn khá hạn chế, nguồn người hiến máu tình nguyện không thường xuyên, lượng máu thu được chưa ổn định. Ví dụ, thực tiễn việc hiến máu những năm qua cho thấy, vào dịp 26-3, khắp nơi gọi Viện đến nhận máu, nhưng khi hè về, sinh viên nghỉ học, nguồn hiến máu thiếu trầm trọng. Trong khi đó, nhu cầu máu đang tăng rất nhanh, năm sau tăng ít nhất 20% so với năm trước.

"Chứng minh thư" về máu

Theo TS Nguyễn Triệu Vân, Viện Huyết học và Truyền máu trung ương, thẻ nhóm máu giúp cho ta biết được thông tin về nhóm máu của mỗi người. Ở mức độ cá nhân, thẻ nhóm máu có thể được sử dụng như một loại thẻ căn cước và sẽ là một công cụ rất hữu ích khi truyền máu hoặc cho máu. Thẻ nhóm máu đặc biệt quan trọng trong trường hợp xảy ra tai nạn khẩn cấp. Ví dụ, khi bị tai nạn, nạn nhân không còn nói, không còn biết được nữa, thẻ nhóm máu sẽ giúp cơ quan y tế chuẩn bị truyền máu cho nạn nhân nhanh chóng hơn. Một lợi ích khác của thẻ nhóm máu là người ta biết sẵn nhóm máu của mình khi sẵn sàng hiến máu.

Đối với việc vận động hiến máu, thẻ nhóm máu cũng có nhiều lợi ích. Khi làm thẻ nhóm máu, người ta không chỉ biết thêm thông tin về nhóm máu của mình, mà còn biết những kiến thức về máu và hiến máu. Làm thẻ cũng là dịp có thể khiến người ta thay đổi hành vi.

Đến thời điểm hiện tại, việc triển khai làm thẻ nhóm máu cũng như khai thác lợi ích của nó trong vận động hiến máu tình nguyện ở nước ta còn rất hạn hẹp do chưa có quy định bắt buộc mỗi công dân phải có loại thẻ này. Hiện chỉ có Công ty Eldon Card ID của Đan Mạch triển khai thẻ nhóm máu dưới hình thức tự nguyện trong phạm vi rất nhỏ... Theo TS Nguyễn Triệu Vân, để có thể làm thẻ nhóm máu một cách rộng rãi, từ đó làm tăng hiệu quả của việc vận động hiến máu tình nguyện, cần phải tuyên truyền rộng rãi hơn về lợi ích của thẻ nhóm máu đối với mỗi cá nhân để họ thay đổi nhận thức, dẫn đến thay đổi hành vi. Các nhà huyết học cũng hy vọng, nếu có một chương trình quốc gia về làm thẻ nhóm máu cho toàn dân như làm chứng minh thư nhân dân, tình trạng thiếu máu sẽ giảm và Việt Nam sẽ đạt được mức tối thiểu về lượng máu dự trữ như Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị.