Rõ lợi ích mà khó nhân rộng

Công ty CP Dệt 10-10, thực hiện tốt các giải pháp tiết kiệm điện.  Ảnh: Linh Tâm

Đà tăng trưởng của nền kinh tế đã kéo nhu cầu sử dụng điện tăng nhanh, trong khi các nhà máy điện chưa được xây dựng kịp, nên những năm gần đây, "nhà đèn" phải cắt giảm lượng điện tiêu thụ trong mọi lĩnh vực. Chính phủ cũng đã chỉ đạo các ngành, các địa phương chủ động tìm mọi biện pháp khắc phục tình trạng thiếu điện, coi đây là tiền đề quan trọng để triển khai Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Vinatex đã thành lập Ban Triển khai chương trình tiết kiệm năng lượng (TKNL), với các tiểu ban tại khu vực phía Bắc và phía Nam. Đồng thời, làm cho các DN trong ngành thấy được việc TKNL như một yếu tố tăng sức cạnh tranh. Trên cơ sở đó nhiều DN đã thay đổi máy móc thiết bị, công nghệ hiện đại để cho năng suất cao, tiết kiệm mặt bằng và phần lớn các thiết bị này có sử dụng các bộ biến tần TKĐ năng. Một số DN đã chuyển đổi từ đốt dầu sang các loại chất đốt có giá rẻ hơn như trấu, than…

Với đặc thù của ngành dệt may là nhà xưởng rộng, nên hệ thống chiếu sáng sử dụng nhiều bóng đèn (bình quân 1.000-2.000 bóng/xí nghiệp), do vậy tiền điện phải trả ở các xí nghiệp rất lớn, trong khi toàn ngành có tới hàng ngàn xí nghiệp, do đó lượng bóng đèn chiếu sáng cần tới hàng triệu bóng. Đây là những chi phí khi tính vào giá thành khiến giá sản phẩm tăng cao, rất khó cạnh tranh. Vì thế, Vinatex đã nghiên cứu các mô hình TKĐ, từ việc bố trí hệ thống ánh sáng phù hợp, thay các bóng đèn và các thiết bị sử dụng điện siêu tiết kiệm, xây dựng thói quen cho công nhân trong việc sử dụng điện hợp lý... Ngoài ra, Tiểu ban chương trình TKNL của Vinatex cũng triển khai nghiên cứu các đề tài ứng dụng tiến bộ kỹ thuật khác vào sản xuất để TKNL. Đó là các chương trình ứng dụng đèn LED trong chiếu sáng công nghiệp, ứng dụng pin mặt trời vào một số hoạt động của các DN… Để hoàn thành mục tiêu TKNL như chương trình đề ra, Vinatex đã chọn những mô hình cụ thể để thực hiện, qua đó đánh giá hiệu quả, xác định đầu tư hợp lý, từ đó nhân rộng ra các DN trong ngành thực hiện. Chẳng hạn, với hệ thống chiếu sáng, tập đoàn đã thí điểm xây dựng 2 mô hình sử dụng đèn T5 TKĐ năng ở DN May Việt Tiến và Dệt may Nha Trang. Các DN này phối hợp với Công ty Bóng đèn Điện Quang lắp thử nghiệm bóng đèn tiết kiệm T5 có phản quang hiệu suất cao. Kết quả cho thấy, chất lượng chiếu sáng tốt hơn, giảm 5-10% số bóng đèn so với T10 mà vẫn bảo đảm độ sáng và tuổi thọ bóng đèn dài hơn, tiết kiệm chi phí dây dẫn, lượng điện tiêu thụ giảm 30-35%. Quá trình sử dụng bóng TKĐ T5 cho thấy, ngoài lợi ích về TKĐ còn nhiều lợi ích khác nữa như công suất của toàn bộ hệ thống giảm, công suất chịu tải của hệ thống truyền dẫn điện giảm, không khí trong xưởng mát mẻ, công nhân thấy dễ chịu hơn. Đó là chưa kể, với tuổi thọ của đèn T5 là 10.000 giờ thì thời gian hoàn vốn đầu tư hơn 9 tháng đối với lắp đặt mới và khoảng 15 tháng với cải tạo, giúp DN đạt lợi nhuận cao hơn.

Tuy nhiên, trên thực tế, khi thực hiện chương trình này các DN vẫn gặp nhiều khó khăn do thiếu vốn đầu tư, cộng với nhiều yếu tố khách quan khác. Các DN đang sử dụng hệ thống có sẵn, giờ phải thay đổi hệ thống mới, dù đã có những bộ đèn T5 chuyển đổi, phù hợp với hệ thống đèn T8 và T10, nhưng không phải DN nào cũng muốn làm ngay. Còn với hệ thống nhà xưởng mới thì đơn giản hơn và có thể sử dụng ngay hệ thống chiếu sáng TKĐ là hợp lý nhất. Tập đoàn cũng đang nghiên cứu cách thức góp vốn xã hội hóa nhằm kêu gọi các DN có điều kiện đầu tư thiết bị TKĐ và chia sẻ lợi nhuận với các DN dệt may trên số tiền tiết kiệm được. Vinatex cũng kiến nghị Chính phủ có những chính sách hỗ trợ kinh phí trong nghiên cứu sản xuất thiết bị TKĐ, ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật của thế giới về TKNL vào sản xuất, kinh doanh để các DN trong nước nói chung, các DN dệt may nói riêng triển khai nhằm mang lại hiệu quả trong việc TKNL.