Rét mùa xuân

Sau mồng 7 Tết hạ cây nêu là đến rằm tháng Giêng rồi lễ hội các thôn làng quanh vùng, cả không gian rộng lớn mấy xã lân cận vùng ngoại thành quê tôi đầy ắp tiếng nói cười lẫn tiếng trống thúc liên hồi mời chào trai tráng gần xa thi tài trên các sới vật. Rét đài tháng Giêng thường là rét khô, độ ẩm thấp. Những đợt gió ào ạt cùng cái rét tê tái để lại màu má ửng hồng của những thôn nữ mải miết chăm xới trên cánh đồng rau vụ Đông đang kỳ thu hái.

Sau Tết, lũ trẻ rảnh rang thả trâu bò trên cánh đồng làng còn trơ gốc rạ lún phún những mầm lúa mọc lên. Vắt vẻo trên lưng trâu, trong tay mỗi đứa một cái bùi nhùi rơm nghi ngút khói, vừa để sưởi ấm, vừa để làm nguồn lửa đốt lò đúc chuông đất. Sau một hồi chơi khăng đến trò bịt mắt bắt dê... và cuối cùng là nặn chuông đất. Cả bọn tập trung bùi nhùi lấy lửa nhóm lò, xếp đầy phân trâu bò khô lên trên. Mỗi đứa tự nặn cho mình một quả chuông có hình thù theo ý muốn và lần lượt xếp vào lò nung. Chiều xuống, dọc con đường về làng đầy ắp tiếng chuông đất ngân nga cùng lũ trâu bò tròn căng bụng đủng đỉnh gióng bước một nối đuôi nhau chầm chậm trong khói lam từ những mái rạ tường bùn rơm ấm áp.

Chưa kịp hết tháng Giêng, những đợt gió mùa Đông Bắc lại ào ạt đổ về nhưng không còn nguyên cái rét khô lạnh của vùng Bắc bán cầu xa xôi mà mang theo hơi ẩm của biển cả. Suốt ngày bầu trời ủng thũng những nước, mưa phơi phới bay giăng màn trắng đục, đường lép nhép bùn đất, vạn vật âm ẩm, mông mốc gây ra bao phiền toái. Chỉ riêng cây cối được bén hơi “nàng Xuân” đã nhanh chóng có sự chuyển động lạ kỳ. Những mầm xanh non tơ, nõn nà tràn đầy sức sống khẽ khàng run rẩy trước làn gió se lạnh. Rét tháng Hai - rét lộc trời, tháng rét của cây cối cho lộc non, cho mùa màng vạn vật sinh sôi. Dọc theo bờ ruộng, trên những sướng mạ chờ làm đất trồng khoai lang đã xanh một màu rau khúc. Sau giờ học sáng, mấy đứa hàng xóm í ới gọi nhau cắp rổ ra đồng, nón lá áo tơi lúi húi một hồi đã đầy ắp rổ rau khúc tươi roi rói. Buổi tối, cả nhà quây quần bên nồi bánh khúc đậm đà hương vị đồng quê dẻo thơm phưng phức.

Cuối tháng Hai, tưởng như những ngày rét lộc đã mãn, bầu trời trở nên trong sáng, ấm áp tiết Thanh Minh thì đã lại ập đến tháng Ba, tháng rét nàng Bân. Tuy không rét khan, rét hanh như rét đài tháng Giêng hoặc cái rét kèm theo mưa ẩm, ướt át của tháng Hai rét lộc, nhưng rét nàng Bân cũng đủ làm tê tái lòng ai nếu không nhớ đến tấm áo len người thân trao tặng...

Cứ thế, vũ trụ luân hồi đủ bốn mùa, mở đầu là mùa Xuân cùng rét đài, rét lộc, rét nàng Bân mà trong đời người đôi khi cũng không nhớ hết những kỷ niệm ngập tràn trong đó.