Rất cần bộ quy tắc ứng xử

Hà Nội là Thủ đô bộ mặt của cả nước, lại có truyền thống thanh lịch trong lối sống, tế nhị trong giao tiếp nên bị "soi" nhiều hơn. Phê bình, góp ý với Hà Nội của các cơ quan truyền thông là đáng hoan nghênh và rất đáng trân trọng. Tuy nhiên, trong thời gian qua, một vài trang mạng thiếu công tâm nói vống lên sự thật khiến những người ở xa hay chưa hiểu biết nhiều về Hà Nội lầm tưởng nếp sống, cung cách ứng xử của người Hà Nội "tệ hại" nghiêm trọng nên ngành văn hóa Thủ đô mới cho xây dựng dự án "Hệ thống quy tắc ứng xử trong cơ quan, đơn vị cộng đồng dân cư thành phố Hà Nội". Cả Hà Nội có hàng vạn quán ăn nhưng chỉ có một quán "cháo chửi", song họ lấy chuyện cá biệt để rồi ầm lên "văn hóa Hà Nội là bún mắng cháo chửi", trang mạng này lấy lại của trang mạng kia, thế là "bé xé ra to". Lại có không ít cá nhân không dựa vào kết quả nghiên cứu nào, chỉ nhìn hiện tượng đã bày tỏ lo lắng thái quá với giới truyền thông. Thực tế văn hóa ứng xử ở Hà Nội đáng lo ngại song chưa đến mức báo động.

Lối sống Hà Nội xuống cấp, sa sút trong văn hóa ứng xử là một thực tế không thể phủ nhận và nó diễn ra từ lâu, nguyên nhân chủ quan chính là những yếu kém trong công tác quản lý, còn nguyên nhân khách quan thì có vô vàn và đôi khi cán bộ, công chức, nhân viên y tế ứng xử "thiếu văn hóa" với người dân lại đến từ nguyên nhân chủ quan. Các bệnh viện trên địa bàn Hà Nội luôn trong tình trạng quá tải, một ngày có bác sĩ phải mổ tới vài ca, số tiền nhận được theo quy định rất thấp, trong khi sức ép tính mạng bệnh nhân, thành công của ca phẫu thuật là vô cùng lớn nên khó có thể đòi hỏi họ lúc nào cũng phải tươi cười. Có bác sĩ thờ ơ với bệnh nhân, lại có người nhà lăng mạ, chửi bới và có trường hợp xông vào đánh bác sĩ. Đánh người đã có Luật Hình sự nhưng bác sĩ thiếu quan tâm, người nhà xúc phạm cán bộ y tế thì dựa vào luật nào? Vì vậy quy tắc ứng xử là cần thiết trong trường hợp luật không thể điều chỉnh được.

Văn hóa ứng xử của người Việt Nam hình thành từ cuộc sống rồi được chắt lọc qua thời gian rất dài. Khi có bộ quy tắc ứng xử, theo thời gian, chính xã hội sẽ điều chỉnh để nó phù hợp với cuộc sống. Dù bộ quy tắc ứng xử không có chế tài xử phạt như luật khiến người ta nghi ngờ về hiệu quả của nó, song nó sẽ đánh thức lại lòng tự trọng, khơi lại tinh thần nhân văn nếu ai từng mất đi vì trong mỗi con người Việt Nam luôn ẩn chứa đức tính tốt đẹp này.

Ai đó đòi hỏi bộ quy tắc ứng xử đi vào ngay trong cuộc sống và nhìn thấy ngay kết quả là điều không tưởng. Cần phải có thời gian vì thay đổi hành vi con người không dễ một sớm một chiều. Tuy nhiên, trong thời gian ngắn bộ quy tắc sẽ làm chậm lại quá trình xuống cấp lối sống và văn hóa ứng xử, đó là điều có thể tin được.