Quy định của pháp luật lao động về người giúp việc gia đình

Tôi mới sinh con nhỏ nên có nhu cầu tìm người giúp việc gia đình. Xin hỏi quý báo, pháp luật quy định như thế nào về người giúp việc gia đình? Khi thuê người giúp việc gia đình có phải ký kết hợp đồng bằng văn bản không và nghĩa vụ của người thuê và của người giúp việc gia đình được pháp luật quy định như thế nào?
Hoàng Thị Lan (Quận Thanh Xuân, Hà Nội)

Trả lời:
Căn cứ Điều 179 Bộ luật Lao động 2012 thì lao động giúp việc gia đình là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình (không theo hình thức khoán việc). Các công việc trong gia đình bao gồm công việc nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại.

Theo Điều 180 Bộ luật Lao động 2012, người sử dụng lao động (SDLĐ) phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người giúp việc gia đình. Thời hạn của hợp đồng đối với lao động là người giúp việc gia đình do hai bên thỏa thuận. Một bên có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động bất kỳ khi nào nhưng phải báo trước 15 ngày. Hai bên thỏa thuận, ghi rõ trong hợp đồng lao động về hình thức trả lương, kỳ hạn trả lương, thời giờ làm việc hằng ngày, chỗ ở.

Tại Điều 181 Bộ luật Lao động 2012, người SDLĐ có nghĩa vụ: 1. Thực hiện đầy đủ thỏa thuận đã giao kết trong hợp đồng lao động. 2. Trả cho người giúp việc gia đình khoản tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật để người lao động tự lo bảo hiểm. 3. Tôn trọng danh dự, nhân phẩm của người giúp việc gia đình. 4. Bố trí chỗ ăn, ở sạch sẽ, hợp vệ sinh cho người giúp việc gia đình, nếu có thỏa thuận. 5. Tạo cơ hội cho người giúp việc gia đình được tham gia học văn hóa, học nghề. 6. Trả tiền tàu xe đi đường khi người giúp việc gia đình thôi việc về nơi cư trú, trừ trường hợp người giúp việc gia đình chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn.

Theo quy định tại Điều 182 Bộ luật Lao động 2012, người giúp việc gia đình có nghĩa vụ: 1. Thực hiện đầy đủ thỏa thuận mà hai bên đã ký kết trong hợp đồng lao động. 2. Phải bồi thường theo thỏa thuận hoặc theo quy định của pháp luật nếu làm hỏng, mất tài sản của người SDLĐ. 3.Thông báo kịp thời với người SDLĐ về những khả năng, nguy cơ gây tai nạn, đe dọa an toàn, sức khỏe, tính mạng, tài sản của gia đình người SDLĐ và bản thân. 4. Tố cáo với cơ quan có thẩm quyền nếu người SDLĐ có hành vi ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động hoặc có những hành vi khác vi phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, Điều 183 Bộ luật Lao động 2012 quy định những hành vi bị nghiêm cấm đối với người SDLĐ như sau: 1. Ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động, dùng vũ lực đối với lao động là người giúp việc gia đình. 2. Giao việc cho người giúp việc gia đình không theo hợp đồng lao động. 3. Giữ giấy tờ tùy thân của người lao động.