Quỹ Cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam - bạn của người khuyết tật nghèo

Cháu Nguyễn Thị Phương Thúy đang tập đi với nẹp chỉnh hình chi dưới ở Trung tâm phục hồi chức năng BV Bạch Mai

Thành lập năm 1980, do hai cựu chiến binh Mỹ Bobby Muller và John Tezano sáng lập, Quỹ Cựu chiến binh Mỹ tại Việt Nam (VVAF) là một tổ chức nhân đạo phi chính phủ. Mục tiêu của Quỹ là góp phần giải quyết hậu quả chiến tranh thông qua các chương trình hỗ trợ nạn nhân chiến tranh trên toàn thế giới. ở nhiều quốc gia và khu vực, Quỹ đang thực hiện các chương trình thúc đẩy bình đẳng, tự do, ngăn ngừa thảm họa chiến tranh. Ở 14 quốc gia từng bị chiến tranh tàn phá, Quỹ tham gia phục hồi chức năng, khảo sát bom mìn , vật nổ và các hoạt động khác thuộc lĩnh vực y tế cộng đồng…

Hoạt động trên toàn cầu

Năm 1991, sau chuyến đi tới “cánh đồng chết” đầy kinh hoàng ở Campuchia, các thành viên của VVAF đã liên kết thành lập chương trình vận động toàn cầu chống mìn sát thương. Năm 1997, sau những nỗ lực phi thường của VVAF, gần 1/3 các nước trên thế giới ký Hiệp ước Bài trừ mìn sát thương, chương trình đã được tặng Giải Nobel Hòa bình. Năm 1992, VVAF mở cửa một trung tâm phục hồi chức năng lớn ở Phnôm Pênh, trở thành một trong những tổ chức đầu tiên trên thế giới cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng cho nạn nhân bom mìn. Hiện nay, VVAF đang tiến hành phục hồi chức năng cho người khuyết tật ở Ăngôla, Êtiôpi, Campuchia, Việt Nam…Bệnh nhân còn được điều trị vật lý trị liệu, giúp họ tăng cường thể lực, tính linh động và kỹ năng để có thể hoạt động trở lại. VVAF còn thúc đẩy chương trình khảo sát về mìn và xử lý thông tin tại Apganixtan, Acmêni, Côngô, Kôsôvô, Xudăng, Thái Lan, Liban, Yêmen, Việt Nam … Hàng năm, hàng chục nghìn nạn nhân chiến tranh và bệnh hiểm như bại liệt, chân khoèo… trên thế giới được sử dụng chân tay giả, nẹp, dụng cụ chỉnh hình và xe lăn do VVAF thiết kế, chế tạo.

Phục hồi chức năng cho NKT tại Việt Nam

Là tổ chức phi chính phủ đầu tiên của Mỹ hoạt động ở Việt Nam sau chiến tranh, từ 1994, VVAF đã phối hợp với Bộ Y tế tại hai cơ sở lớn tại Hà Nội là Bệnh viện Nhi TƯ và Bệnh viện Bạch Mai trong lĩnh vực phục hồi chức năng và đào tạo kỹ năng sản xuất dụng cụ chỉnh hình cho người khuyết tật vận động. Theo thống kê chưa đầy đủ của Bộ LĐ-TBXH, Việt Nam có khoảng 700.000 người khuyết tật cần được khám chữa, can thiệp và trợ giúp bằng dụng cụ chỉnh hình. Từ năm 1999, Bộ Y tế và VVAF bắt đầu tiến hành chương trình khám chữa bệnh ngoại tuyến tại các tỉnh miền Bắc. Tháng 8-2003, dự án Lợi ích bền vững cho người khuyết tật vận động của VVAFđược thực hiện tại 5 tỉnh: Hà Giang, Hòa Bình, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình. Tính đến nay, VVAF đã xây dựng 2 xưởng sản xuất dụng cụ chỉnh hình tại Khoa Phục hồi chức năng BV Bạch Mai (1998) và BV Nhi TƯ (1994). Hai xưởng này được cung cấp toàn bộ trang thiết bị, máy móc, nguyên vật liệu của VVAF để phục vụ miễn phí người khuyết tật về chân, tay giả, nẹp, dụng cụ chỉnh hình chất lượng cao. Bên cạnh đó, các chuyên viên kỹ thuật và chuyên gia của VVAF còn giúp nâng cao năng lực cung cấp dịch vụ phục hồi chức năng, sử dụng chính xác chân, tay giả, dụng cụ chỉnh hình cho các HLV của Việt Nam. Đội ngũ cán bộ phục hồi chức năng được bồi dưỡng kiến thức y học, vật lý trị liệu... Nhờ đó, các chuyên gia phục hồi chức năng của hai bệnh viện Bạch Mai và Nhi TƯ đã được nâng cao năng lực, cập nhật trình độ hàng đầu của lĩnh vực này trên thế giới. Từ 1995 đến tháng 7-2005, với sự hỗ trợ của VVAF, dự án đã chế tạo và phân phát miễn phí dụng cụ trợ giúp cho 8.470 người lớn và trẻ em, với tổng số 13.700 dụng cụ chỉnh hình các loại, 127 chân tay giả, 935 xe lăn.

Cộng tác cùng các tổ chức khác …

Với sự trợ giúp của Cty ôtô Ford Việt Nam, VVAF đã trang bị xưởng sản xuất dụng cụ chỉnh hình lưu động cho hai viện tham gia chương trình. Xưởng này khá hoàn chỉnh, có đủ máy móc đánh giá thương tật, đo, bó bột, thử dụng cụ, thiết bị sửa chữa dụng cụ hỏng nhẹ, máy phát điện và máy nén khí… Nhờ có xưởng lưu động này, đồng bào nông thôn vùng sâu, vùng xa, có mức thu nhập thấp, mật độ người khuyết tật tập trung cao (80%), được khám chữa bệnh và cung cấp dụng cụ kịp thời. Đến nay, 2686 bệnh nhân vùng sâu, vùng xa đã được khám chữa ngoại tuyến. 3291 nẹp chỉnh hình, 64 chân, tay giả, 603 xe lăn đã được chế tạo và phân phát tại chỗ cho người nghèo.

Trong các đợt khám chữa bệnh ngoại tuyến, các chuyên gia đã phát hiện khá nhiều bệnh nhân khuyết tật cần được can thiệp bằng phẫu thuật, chữa trị. Nhưng do VVAF không hoạt động trong lĩnh vực này nên đã phối hợp, vận động một số tổ chức khác như Quỹ Hỗ trợ bệnh nhân Việt Nam (của châu Âu) cung cấp dịch vụ khám, chữa, phẫu thuật chỉnh hình cho số bệnh nhân nghèo này… Tiếp sau đó, VVAF sẽ cung cấp các thiết bị hỗ trợ người khuyết tật. Những hoạt động sau chữa trị của VVAF và các đội khám chữa bệnh ngoại tuyến đã hỗ trợ tận nơi cho bệnh nhân nghèo vùng sâu, vùng xa. Được trang bị thiết bị và kỹ năng hòa nhập vào cuộc sống, người khuyết tật đã tự tin hơn, tham gia vào mạng lưới các hoạt động xã hội, trở thành thành viên tích cực trong cộng đồng và xã hội.

Từ những day dứt và trải nghiệm về cuộc chiến tranh Việt Nam của những cựu binh Mỹ, VVAF đã từng bước ủng hộ và giúp đỡ nạn nhân của các cuộc xung đột, hoàn thành sứ mệnh của lòng nhân ái, góp phần mang lại công bằng cho nạn nhân chiến tranh.

Linh Chi