Quẩn quanh chuyện cò

Xin được nói rõ hơn, vườn cò nói trên được hình thành một cách tự nhiên đã vài chục năm nay. Trên một vườn đồi rộng hơn 3ha của một hộ gia đình, do môi trường sinh thái thích hợp nên nhiều giống cò, vạc trong tự nhiên quần tụ về đây, sinh sôi nảy nở. Gần đây, nhu cầu du lịch tăng lên, vườn cò này trở thành một trong những điểm đến được ưa thích, cũng là lúc mọi người quan tâm tới việc quản lý, khai thác vườn cò.

Hạt Kiểm lâm huyện cho biết, đã thực hiện đầy đủ công việc cần thiết về tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho chủ hộ; tổ chức cho chủ hộ ký cam kết thực hiện các điều khoản quy định; thường xuyên kiểm tra, uốn nắn và xử lý vi phạm. Nhưng việc xử phạt chủ hộ giết thịt cò năm nào cũng xảy ra, vụ gần đây nhất, phạt tới hơn 5 triệu đồng, nhưng xem ra chưa đủ hiệu lực. Tuy nhiên, điều lãnh đạo Hạt Kiểm lâm huyện băn khoăn chính là chưa có một quy chế chính thức cho mô hình vườn cò ở đây, vừa để quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị của vườn cò có lợi cho cả Nhà nước và chủ hộ.

Được hỏi, chủ vườn cò ấm ức trần tình rằng vẫn biết cò là động vật hoang dã, cấm săn bắt, giết thịt. Nhưng loài vật hoang dã này đang trú ngụ, sinh sống ngay trên đất vườn nhà mình, có thể coi như một nguồn hoa lợi, vậy mà khai thác lại bị phạt. Để có vườn cò tồn tại như hiện nay là sự kết hợp của môi trường khu vườn, sự bảo vệ của chủ vườn, với sự quần tụ của cò hoang dã, thiếu đi một yếu tố sẽ chẳng có gì để "phạt" hôm nay. Thực tế lâu nay, chủ vườn vẫn mong muốn có sự phối hợp đầu tư của cơ quan nhà nước, để vừa thống nhất quản lý, vừa cùng có lợi, nhưng chưa ai quan tâm tới nguyện vọng này.

Một cán bộ lãnh đạo Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện thừa nhận diện tích đất vườn hộ có cò trú ngụ được mấy thế hệ chủ hộ trồng trọt, nay đã có sự liên kết, thỏa thuận với một số hộ dân xung quanh mở thêm diện tích vườn cò, nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Lâu nay, chủ hộ khai thác nguồn lợi trên khu đất, mặc nhiên chăm chút, khai thác (nếu có) đàn cò, nhưng chưa phải thực hiện nghĩa vụ gì.

Chuyện đã rất rõ ràng. Ai cũng thừa nhận là nguồn lợi thiên nhiên này cần được quản lý, bảo vệ, phát huy, nhưng cơ quan chức năng thì chưa có "gậy" pháp lý cần thiết; chính quyền chưa có biện pháp tích cực, khả thi để giải quyết triệt để vấn đề. Còn cấp cao hơn thì đã hai thập niên có lẻ vẫn bỏ ngỏ chủ trương chuyển vườn cò thành khu bảo tồn thiên nhiên, khai thác nguồn lợi này. Và thế là mặc nhiên câu chuyện con cò cứ thế... quẩn quanh.