Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản: Mở ra giai đoạn phát triển mới

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên được chính quyền mới của Nhật Bản mời thăm chính thức và cũng là một trong những nhà lãnh đạo quốc tế đầu tiên Thủ tướng Kishida Fumio gặp trực tiếp sau khi đảng Dân chủ tự do giành chiến thắng trong tổng tuyển cử Nhật Bản vào ngày 31-10 vừa qua.  

Chuyến thăm chính thức Nhật Bản đầu tiên của Thủ tướng Phạm Minh Chính diễn ra trong bối cảnh quan hệ giữa hai nước đang ở giai đoạn tốt nhất trong lịch sử kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao. Lãnh đạo cấp cao hai nước duy trì thường xuyên các chuyến thăm, tiếp xúc tại các diễn đàn quốc tế và khu vực.

Về hợp tác kinh tế và phát triển, 9 tháng năm 2021, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Nhật Bản đạt 31 tỷ USD. Trong đó, hàng hóa xuất khẩu sang Nhật Bản đạt 14,7 tỷ USD và nhập khẩu đạt 16,3 tỷ USD. Tính đến tháng 9 vừa qua, Nhật Bản có 4.748 dự án đầu tư nước ngoài trực tiếp (FDI) còn hiệu lực tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký 63,85 tỷ USD (chiếm 15% tổng vốn đầu tư), đứng thứ 2 trong tổng số 140 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Trong 9 tháng năm 2021, Nhật Bản có 131 dự án cấp mới, đứng thứ 3 với tổng vốn đầu tư hơn 3,26 tỷ USD. Về viện trợ phát triển chính thức (ODA), Nhật Bản cung cấp tổng giá trị vay cho Việt Nam đến tháng 12-2019 là 2.578 tỷ yên (tương đương khoảng 23,76 tỷ USD).

Trong những năm gần đây, quan hệ hợp tác về giáo dục và đào tạo giữa hai nước đã phát triển dưới nhiều hình thức. Nhật Bản là một trong những nước viện trợ không hoàn lại lớn nhất cho ngành Giáo dục và Đào tạo của Việt Nam. Hai bên đã ký kết nhiều văn kiện hợp tác trong lĩnh vực này. Số lưu học sinh của Việt Nam tại Nhật Bản hiện đạt hơn 65.000 người. Nhật Bản cũng đang hợp tác để nâng cấp 4 trường đại học của Việt Nam đạt đại học chất lượng cao; xây dựng Trường Đại học Việt - Nhật nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam trong lĩnh vực khoa học công nghệ, quản lý và dịch vụ...

Hợp tác địa phương giữa hai nước cũng được thúc đẩy mạnh mẽ. Các địa phương của Việt Nam và Nhật Bản đã ký hơn 70 văn bản hợp tác, tiêu biểu có thành phố Hồ Chí Minh với Osaka (2007), Nagano (2017); Hà Nội với Fukuoka (2008), Tokyo (2013); Đà Nẵng với Sakai (2009), Yokohama (2013)... Hiện nay, cộng đồng người Việt Nam tại Nhật Bản đạt gần 450.000 người và có khoảng 20.000 công dân Nhật Bản tại Việt Nam.

Từ đầu năm 2020, dịch Covid-19 đã tác động đến quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản trên nhiều lĩnh vực. Hai nước đã phải hủy, hoãn một số hoạt động đối ngoại; các lĩnh vực hợp tác lao động, du lịch cũng chịu tác động mạnh mẽ. Tuy nhiên, hai nước vẫn duy trì trao đổi cấp cao và các cấp bằng nhiều hình thức linh hoạt. Chính phủ Nhật Bản tích cực hỗ trợ nước ta trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 thông qua khoản viện trợ lên đến hơn 4 tỷ yên để cung cấp trang thiết bị, hỗ trợ kỹ thuật, cải thiện hệ thống y tế và viện trợ không hoàn lại hơn 4 triệu liều vắc xin AstraZeneca cho Việt Nam. Chính phủ và Quốc hội Việt Nam cũng đã hỗ trợ tổng cộng 1.190.000 khẩu trang y tế và 20.000 khẩu trang vải cho Nhật Bản.

Chuyến thăm của Thủ tướng Phạm Minh Chính một lần nữa khẳng định, Việt Nam luôn là bạn, là đối tác thân thiết, tin cậy của Nhật Bản và sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ cùng Nhật Bản để mở ra một giai đoạn phát triển mới, thực chất, hiệu quả hơn.