Cần hay không “kiến trúc sư trưởng thành phố”?
Kinh tế - Ngày đăng : 08:21, 19/04/2006
Quản lý kiến trúc đô thị là việc làm cần thiết trước tốc độ đô thị hoá mạnh như ở Hà Nội hiện nay Ảnh: T.K
Theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính, khi soạn thảo Nghị định, Bộ Xây dựng rất quan tâm đến mục tiêu tăng cường vai trò của Hội đồng Kiến trúc- Quy hoạch đô thị và KTST theo một quan điểm mới và mô hình thực sự có tác dụng là công cụ điều hành, quản lý đô thị của các cấp chính quyền.
Vì vậy, dự thảo Nghị định đã dành riêng Điều 24 để quy định về “Kiến trúc sư trưởng thành phố”. Theo đó, KTST thành phố là cơ quan trực thuộc UBND có chức năng trong việc chỉ đạo, kiểm soát quá trình phát triển kiến trúc, quy hoạch xây dựng đô thị. KTST có nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu, giám sát, đề xuất giải pháp với chủ tịch UBND trong việc điều hành hoặc quyết định những vấn đề thực thi quản lý xây dựng, phương hướng phát triển kiến trúc, quy hoạch xây dựng, cảnh quan và môi trường đô thị. KTST được thành lập ở các thành phố, đô thị loại 3 trở lên, gồm 4 bậc theo phân cấp quản lý và loại đô thị.
Vấn đề cần hay không một KTST khi mà các thành phố lớn đã có Sở Quy hoạch - Kiến trúc (QH-KT) đã được nhiều đại biểu quan tâm. ở Hà Nội, mô hình KTST thành phố đã hoạt động trong 9 năm, sau đó chuyển sang hoạt động theo mô hình Sở QH - KT. Các vấn đề về quy hoạch, kiến trúc của TP Hồ Chí Minh cũng đã nhiều năm được quản lý, điều hành bởi KTST thành phố. Về vấn đề này, GS Nguyễn Lân, Tổng Thư ký Hiệp hội Đô thị Việt Nam, nguyên là KTST đầu tiên của thành phố Hà Nội, cho rằng cần thiết phải có KTST trực thuộc UBND thành phố. Theo ông, KTST có thể hoạt động theo các hình thức: một là Giám đốc Sở QH - KT kiêm nhiệm luôn; hai là trợ lý cho Chủ tịch UBND về kiến trúc, quy hoạch; ba là chủ tịch hội đồng kiến trúc quy hoạch thành phố.
Đại diện cho một số tỉnh, thành cũng đồng tình với ý kiến rất cần có một “nhạc trưởng” trong lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch, tham mưu cho chủ tịch UBND về những vấn đề liên quan. Tuy nhiên, theo đại diện Sở QH-KT thành phố Hà Nội, cần cân nhắc kỹ vấn đề này. Hà Nội khi còn KTST đã hình thành cả “chân rết” tới các quận, huyện. Nhưng sau 9 năm hoạt động, đánh giá, nhìn nhận hiệu quả của KTST thành phố, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chuyển sang mô hình Sở QH - KT. Cũng có ý kiến cho rằng, hiện nay, khối lượng công việc trong “mảng” quy hoạch là quá lớn nên Sở QH – KT chưa bao quát đầy đủ đến lĩnh vực kiến trúc, đặc biệt là với những khu vực mới đô thị hóa hay những tuyến đường, khu vực mới GPMB.
Tính đến tháng 2-2006, cả nước đã có 718 đô thị lớn nhỏ (từ đô thị loại 5 đến loại đặc biệt), trong đó có 34 thành phố. Tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh, những công trình xây dựng mới, công trình cải tạo chỉnh trang đô thị, các dự án đầu tư vào sản xuất kinh doanh, dịch vụ đô thị ngày càng nhiều đã góp phần làm thay đổi hình ảnh đô thị theo cả hai hướng tích cực và tiêu cực. Thiếu bản sắc, phát triển lộn xộn, thiếu bài bản đang là thực trạng của các đô thị. Thực trạng này hiển hiện qua hình ảnh những ngôi nhà siêu mỏng, kiến trúc lai căng, màu sắc tùy tiện; hệ thống dây điện, thông tin… chằng chịt; biển hiệu quảng cáo tùy tiện... Đô thị an toàn và có bản sắc riêng đã trở thành một nhu cầu. Để lập lại trật tự trong xây dựng, quản lý đô thị, việc ban hành một Nghị định về quản lý kiến trúc đô thị là rất bức thiết.
M.T