Ngôi trường không thích... lên ti vi

Chưa kịp nghe tôi trình bày lý do tìm đến Thăng Long, cả Chủ tịch HĐQT, GS. Hoàng Xuân Sính lẫn Hiệu trưởng TS. Phan Huy Phú đều cười hóm hỉnh nhắc lại những cụm từ mà người ta dành cho Thăng Long suốt 17 năm qua: "đại diện cho một mô hình giáo dục mới"; "bằng chứng của đường lối chính trị mở cửa ở VN"; "đột phá trong tư duy sáng tạo":..

17 năm sau ngày lĩnh xướng tiên phong thành lập mô hình đào tạo ĐH dân lập đầu tiên trong cả nước, "Thăng Long" đã là lựa chọn số 1 của những SV "chỉ thiếu 1-1,5 điểm" để vào ĐH công lập. Trường lấy rất ít SV đăng ký nguyện vọng 1, dành chỉ tiêu tuyển nguyện vọng 2, 3 "rớt" xuống từ các trường "top đầu".

Cơ sở vật chất còn chật chội, thiếu thốn, giảng viên cơ hữu chiếm phần đa là lực lượng trẻ, Thăng Long đang "vật lộn" trong điều kiện ngặt nghèo của một trường ngoài công lập để ứng dụng những mô hình đào tạo tiên tiến.

Trên trục đường Nguyễn Trãi, nhiều người ngỡ ngàng lắc đầu khi được hỏi "trường ĐH dân lập Thăng Long nằm ở đâu?", hoặc "chỉ" một cách mơ hồ, "đâu đó ở bên kia sông".

Phải vượt qua một cây cầu, men theo bờ sông Kim Giang gập ghềnh, tôi mới nhìn thấy cổng trường Thăng Long, nằm khuất giữa những dãy nhà dân.

Khuôn viên hẹp, sân trường đồng thời là chỗ để xe, còn căng-tin được tận dụng lại từ gầm cầu thang tầng 1. Tuềnh toàng như "cảnh ngộ" của Lương Thế Vinh và Marie Curie, 2 trường phổ thông "hút" học sinh hàng đầu của Hà Nội.

Lên mạng nhập học

Khác vẻ ngoài bụi bặm, trong phòng quản lý sinh viên, màn hình máy tính online 24/24h và hồ sơ SV được cập nhật trên mạng.

Biết tôi muốn tìm thông tin về SV Thái Minh Hoàng Hà, K16, từng đoạt giải nhất "Khám phá thế giới Computer", người quản lý phòng máy nhanh nhẹn click chuột. "Đây rồi!" - Chưa đầy 2 phút, màn hình hiện ra mã số của Hà, với những thông tin chi tiết về thời khóa biểu, bảng điểm, điểm trung bình, số môn đã học xong và số môn cần phải qua tính đến thời điểm nhận bằng... Ở đây, mỗi sinh viên có một mã số riêng và được nhà trường quản lý trực tuyến.

Lâu nay, "đăng ký học trực tuyến" vẫn là cụm từ xa lạ với đa số sinh viên. Nhiều lắm là thoáng xuất hiện trong một vài văn bản về định hướng hoạt động trong tương lai của một số trường đại học tại Việt Nam. Còn với SV Thăng Long, họ đã quen điều này từ 2003.

Không còn cảnh, ngày đầu học kỳ, SV nhốn nháo chen chân trước phòng giáo vụ căng thẳng chờ xếp lớp. Để rồi sau khi bầu ra được một "ban cán sự" thì thảnh thơi ra về bởi lịch học, phòng học, giảng viên, thậm chí mọi quy chế đã "có giáo viên chủ nhiệm và cán sự lo". Cuối kỳ lại chen chúc trước bảng tin mò mẫm từng chữ cái chỉ để xem điểm.

Tùng, SV K16 cho biết: "Từ khi đăng ký học trực tuyến, SV không còn phải chạy lên xuống lòng vòng giữa phòng đăng ký học, phòng giáo vụ, bảng thông báo, văn phòng khoa. Rồi lại một vòng quay như thế nữa để có được một thời khoá biểu cá nhân hoàn chỉnh. Đầu học kỳ cũng không còn phải phấp phỏng lo âu khi nhìn thấy thông báo tách lớp do sĩ số quá đông cũng như huỷ lớp do sĩ số quá ít và lại thêm nhiều lần nữa chạy đi chạy lại để đăng ký bổ sung".

Đầu mỗi học kỳ, trên trang web của trường có chi tiết tất cả lịch học, phòng học, tên giáo viên, học phí... của các lớp sẽ mở. Sau khi "tick" vào những lớp muốn học và hoàn tất đăng ký, mỗi SV sẽ nhận được một Thời khóa biểu cá nhân.

Để hạn chế tình trạng sinh viên nhốn nháo trong phòng máy tranh nhau đăng ký trước, nhà trường đã lên lịch sắp xếp thời gian cho từng lớp. Mỗi sinh viên có 40 phút để lựa chọn môn học, giờ học phù hợp với điều kiện sinh hoạt, đi lại, phù hợp với lịch học thêm các môn ngoài trường hay lịch đi làm. Nếu chưa đến lượt cho phép mà bạn quá sốt ruột muốn vào đăng ký ngay thì trên màn hình sẽ hiện ra dòng chữ: "Bạn chưa được đăng ký ở thời điểm hiện tại".

Để có 40 phút làm thủ tục trước màn hình, SV phải chủ động tìm đến các "kênh" thông tin để "khảo sát" và được dành trọn hai ngày để nghe giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn. Việc tự đăng ký lịch học trực tuyến được bắt đầu từ học kỳ thứ 3. Vậy nhưng nhiều SV vẫn lúng túng nên chỉ đăng ký được 3, 4 môn/ học kỳ trong khi có những người nhanh chân hơn đã ung dung tăng tốc với 8 môn/học kỳ để ra trường khi khóa học chưa kết thúc.

Học tín chỉ: Tốt nghiệp 45-50%

1h chiều. Trống vào lớp đã điểm nhưng nhiều sinh viên vẫn đi lại, tụ tập trong nhà ăn. Linh, SV K17 Khoa quản trị kinh doanh vừa nhẩn nha đọc tập tài liệu photocopy vừa nói: "Em mới kết thúc ca học sáng. Để có thời gian nghỉ trưa, em đăng ký lịch ca chiều vào 2g. Tín chỉ mà. Nhà xa vẫn có thể ngủ nướng đến... 8g".

Tốt nghiệp phổ thông ở Phú Thọ, Linh  hoàn toàn "mù" thông tin về các trường dân lập tại Hà Nội. Tình cờ, trong dịp ôn thi ở nhà ông bác, nhìn thấy cô chị họ học ở ĐH Thăng Long chỉ mất 3 năm và 6 tháng để học xong hai chuyên ngành Marketing và Quản trị kinh doanh, Linh ghi luôn nguyện vọng 2 vào trường Thăng Long. Thiếu 2 điểm để vào ĐH Kinh tế Quốc dân, Linh quyết định sẽ không phí một năm để thi lại mà "đánh liều" nộp hồ sơ xét tuyển vào Thăng Long "để được lựa chọn môn học phù hợp và nhanh chân thì rút ngắn được thời gian làm sinh viên". Linh cũng cho biết, em không hề "ngán" dù tỷ lệ SV tốt nghiệp hàng năm chỉ dao động từ 45- 50%.

"Đây là con số để đảm bảo ai ra trường cũng có việc làm - cô Hoàng Xuân Sính cho biết - Sinh viên ta vốn quen nghĩ đã "vào được" thì ắt sẽ "ra được" nên đậu ĐH là "xả hơi", có khi dành trọn năm thứ nhất để "tập làm sinh viên", lên lớp đấy mà không quan tâm mình đang học gì. Ra trường nhưng chưa thành thạo kỹ năng thực tế. Trong khi đó, sinh viên các nước rất biết cách làm chủ thời gian và hoạch định tương lai cho bản thân".

Để SV Thăng Long ra trường không phải "tráng" qua một cua đào tạo kỹ năng cấp tốc, trường đã áp dụng mô hình đào tạo tín chỉ. Ưu điểm lớn nhất là sinh viên có nhiều khả năng lựa chọn chương trình phù hợp với thời gian cá nhân. Đang học cũng có thể "nhảy" ra ngoài làm, rồi quay về trường "cày tiếp". Ai muốn tăng tốc ra trường sớm thì chỉ mất 3 năm 6 tháng, thậm chí hoàn thành song song 2 chuyên ngành bởi nhà trường cho phép bảo lưu những học phần đã tích lũy. Theo cô Sính, xu hướng chung trên thế giới là không ai chỉ "thạo" mỗi một nghề, ngoài chuyên ngành chính được đào tạo phải trang bị thêm cho mình "công cụ" ngoại ngữ tin học. Và việc một SV học song song hai trường nên dần coi là chuyện "phổ cập".

Đi làm rồi vẫn quay lại... đi thi

Theo đề án đổi mới giáo dục đại học Việt Nam 2006-2020, một đề án rất quan trọng của bậc đào tạo ĐH vừa được Chính phủ phê duyệt, từ năm 2006 các trường mới rục rịch làm quen với phương thức đào tạo tín chỉ. Thì với Thăng Long, đã áp dụng cách dạy học tiên tiến phổ biến trên thế giới này tròm trèm gần thập kỷ.

Cô Hoàng Xuân Sính nhớ lại: Hồi còn đi dạy, cứ đến mùa thi là tôi bị SV "săn" ráo riết, phải trốn biệt. Ở các trường đang đào tạo theo niên chế có nhiều quy tắc rất trái khoáy, SV chẳng may thi trượt 2, 3 môn là  ở lại lớp, nghiễm nhiên "nhai" lại kiến thức của tất cả các môn vừa học qua. Theo tín chỉ, nếu SV bị trượt một số môn, thay vì học lại cả một năm sẽ chỉ phải lo thanh toán những học phần chưa đạt và đăng ký tham gia thi lại bất kỳ lúc nào có thể. Hiện giờ, trong khi K18 mới đăng ký vào trường thì nhiều SV K12,13, đã tìm được việc làm "ngon lành", cưới vợ rồi, mà vẫn quay lại trường để... đi thi.

Còn với thầy Phan Huy Phú:Tin học hóa từ khâu đăng ký học đến quy trình vào điểm trên máy. Đội ngũ cố vấn học tập và giáo viên luôn sẵn sàng. Giáo vụ phải linh hoạt và hợp tác chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm. Chúng tôi làm việc này từ năm 1999, vừa làm vừa hoàn thiện quy trình. Hiện tại rất ổn định và chúng tôi yên tâm đi tiếp con đường này. Một số trường ĐH dân lập khác cũng đang rục rịch mua sắm máy móc để "làm tín chỉ" như chúng tôi.

Khi được hỏi về cái "được" nhất của SV khi theo học tín chỉ, cả cô Sính lẫn thầy Phú đều chung quan điểm: Tự tin và chủ động. SV tự phát triển theo thiên hướng riêng, nhà trường không áp đặt.

Hầu hết những SV tôi gặp tình cờ trong nhà ăn đều có thể cắt nghĩa một cách khá chững chạc và thành thạo những "được" và "chưa" của học tín chỉ và quản lý qua mạng.

Vẫn còn đây đó lời phàn nàn về các thầy cô trẻ, về học phí tính theo đơn vị học trình "liên tục phát triển", về trường lớp chật chội... Còn lại, là sự lạc quan vì hầu như tốt nghiệp Thăng Long, ai cũng tìm được việc làm "ngon lành".

Ở tuổi "thất thập", vóc người nhỏ bé nhưng rất linh lợi và... "nói" liên tục, cô Hoàng Xuân Sính, người sáng lập trường ĐH Dân lập Thăng Long cười ngất nhắc lại một kỷ niệm khi mới ở Pháp về. Sống thiếu thốn, có lần đang đêm cô "mò"sang bể nước của SV ĐH Y xách trộm một xô về nấu cơm. Ai dè, SV biết, hò nhau đuổi theo. "Tôi nhỏ con nhưng chạy nhanh lắm. Chỉ nghĩ, ngã cũng được, nhưng phải bảo vệ xô nước để giữ miếng cơm". Ý tưởng về một trường ĐH dân lập "hội nhập quốc tế và làm nảy nở tài năng của mỗi người để phục vụ thị trường lao động" đã manh nha từ những ngày chật vật ấy.

Suốt 17 năm qua, người phụ nữ nhỏ bé này đã "chạy" như thế nào để bảo vệ "xô nước" của mình? Sinh viên Thăng Long, nhiều người chỉ thấy dáng cô thoăn thoắt trong khuôn viên chật hẹp, nhưng luôn nghĩ về một "Cô Sính, linh hồn Thăng Long". Hay nói như TS. Đặng Kim Nhung, Hiệu phó nhà trường: "Cô Sính là một lịch sử không thể thay thế".

Theo VNN