Tiếp cận gần hơn việc khôi phục không gian Chính điện Kính Thiên

Kết quả khai quật khảo cổ năm 2022 tiếp tục mang đến những tư liệu mới, giúp hiểu sâu sắc hơn nhiều giá trị của Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long, cũng như tiếp cận gần hơn nữa với việc khôi phục không gian Chính điện Kính Thiên.

Theo đó, hố khai quật năm 2022 nằm ở khoảng giữa nền điện Kính Thiên và di tích Đoan Môn. Kết quả khai quật tiếp tục làm phát lộ dấu tích kiến trúc của các thời kỳ Lý, Trần, Lê sơ, Lê Trung Hưng, Nguyễn.

Cụ thể, tại thời Lê sơ và Lê Trung Hưng, tiếp tục làm phát lộ dấu tích sân Đan Trì, Ngự đạo. Đặc biệt, các hố thám sát ở nhà Cục Tác chiến, lần đầu tiên xuất Ngự Đạo thời Lê Sơ được lát bằng gạch vuông đỏ cỡ lớn. Bên cạnh Ngự Đạo lại có thêm một lối đi phụ ở phía Đông bằng gạch lát nghiêng. Lối đi này trùng khớp với cửa phụ phía Đông của Đoan Môn; hố thám sát ở giữa lòng nhà xuất lộ hàng gạch bó 2 lớp chạy theo chiều Đông - Tây, có thể mang chức năng ngăn sân Đại Triều làm 2 cấp khác nhau.

Ở thời Lý và thời Trần, các dấu tích cũng tiếp tục được làm sáng tỏ hơn, như: Dấu tích bức tường lớn chạy theo chiều Đông Tây, có thể là hạng mục bao quanh khu vực tương đối lớn và có nhiều kiến trúc quan trọng. Ngoài ra, còn có dấu tích móng cột kiến trúc còn nguyên chân tảng đá hoa sen, nền lát gạch vuông còn lại khá nguyên vẹn. Bên cạnh các dấu tích kiến trúc, cuộc khai quật cũng thu được nhiều loại hình gạch, ngói, gốm men, gốm sành liên quan đến quá trình phát triển kiến trúc và đời sống Hoàng cung nơi đây. 

Tại hội thảo, các đại biểu đã cùng góp ý kiến cho những nhận định bước đầu về tính chất, niên đại, quy mô, chức năng và giá trị của các di tích đã xuất lộ tại hố khai quật khu vực "Chính điện Kính Thiên năm 2022". Tiến sĩ Tống Trung Tín (Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam) nêu: “Những phát hiện năm 2022 giúp hiểu sâu sắc hơn về cấu trúc và phạm vi của khu vực Chính điện Kính Thiên thời Lê. Mặt khác, sự thay đổi, chồng xếp vô cùng phức tạp của các dấu tích qua các thời kỳ lịch sử ở khu vực cũng mang lại những nhận thức mới, những gợi ý cho nghiên cứu lâu dài, khoa học nhằm làm sáng rõ hơn giá trị nổi bật toàn cầu di sản theo khuyến nghị UNESCO”.

Trong khi đó, theo Tiến sĩ Đặng Văn Bài (nguyên Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), những kết quả thu được góp phần củng cố tính hợp lý của việc hoàn trả không gian Chính điện Kính Thiên, trong đó, những công trình kiến trúc hiện đang tồn tại trong không gian này có thể tính đến nhiều giải pháp bảo tồn, phát huy khác. 

Nhằm làm sáng rõ thêm những giá trị nổi bật tại khu vực, hướng tới mục tiêu trước mắt là hoàn trả không gian Chính điện Kính Thiên, Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, Giáo sư Lưu Trần Tiêu cho rằng: “Cần chú ý tới công tác nghiên cứu, khai thác các giá trị di sản văn hóa phi vật thể, giúp nhận diện đầy đủ những giá trị văn hóa, lịch sử, khoa học và những giá trị tiềm năng khác của Khu di sản, phục vụ hiệu quả cho việc xây dựng các sản phẩm du lịch đặc thù để thu hút du khách cũng như nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục di sản”.