Lê Trung Khoa, Nguyễn Văn Đài - chân dung và bản chất

Qua những hoạt động, phát ngôn và hành vi có chủ đích, chân dung thật sự của Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài ngày càng lộ rõ. Không phải là người phản biện mang tinh thần xây dựng, đấu tranh cho dân chủ thực sự mà hai đối tượng này chính là những kẻ gieo rắc hoài nghi, kích động thù hận, gây tổn thương hình ảnh đất nước và ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin xã hội.

Phác họa chân dung đối tượng

Lê Trung Khoa sinh ngày 23-9-1971, tại tỉnh Thanh Hóa, quốc tịch Việt Nam; đăng ký hộ khẩu thường trú tại số 01 ngõ 81 đường Láng, phường Đống Đa, thành phố Hà Nội.

Từ đầu thập niên 1990, Lê Trung Khoa cùng gia đình sang định cư tại Cộng hòa Liên bang Đức. Tại đây, ban đầu Khoa có tham gia vào một số hoạt động kinh doanh liên quan tới hệ thống máy tính tiền. Sau đó đối tượng thôi kinh doanh mà chỉ tập trung vào truyền thông.

Lê Trung Khoa thành lập trang mạng “thoibao.de” để giới thiệu mình là “nhà báo” chuyên hoạt động trong lĩnh vực tin tức - truyền thông cho cộng đồng người Việt nói chung. Trang Facebook của Lê Trung Khoa được cho là có lượng người theo dõi lớn (gần 450.000 người)... Lê Trung Khoa sử dụng vị thế người định cư ở nước ngoài để vận hành hoạt động truyền thông qua các trang website và mạng xã hội.

Lợi dụng sự phát triển của truyền thông số, trên các trang mạng của mình, Lê Trung Khoa đã tuyên truyền, phát tán nhiều bài viết có nội dung chống phá tình hình chính trị - kinh tế - xã hội ở Việt Nam; xuyên tạc, bịa đặt nhằm phỉ báng chính quyền nhân dân; kích động chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Như vậy, có thể thấy Lê Trung Khoa có "xuất xứ" từ Việt Nam, nhưng định cư lâu năm tại nước ngoài. Khoa tự xây dựng thương hiệu cá nhân trong lĩnh vực truyền thông. Các trang mạng của đối tượng này có lượng người theo dõi tương đối lớn. Thông qua các nền tảng mạng xã hội và website, hoạt động truyền thông của Lê Trung Khoa không chỉ trong phạm vi nhỏ mà hướng tới đối tượng lớn - cộng đồng người Việt ở cả nước ngoài và trong nước. Điều này đặt tiền đề cho việc Lê Trung Khoa có khả năng tác động đến dư luận cả trong nước và ngoài nước thông qua truyền thông số. Thủ đoạn của Lê Trung Khoa là hoạt động có hệ thống, không phải đơn lẻ; vừa sử dụng truyền thông số, vừa có yếu tố hoạt động xuyên quốc gia; đồng thời lợi dụng vị thế người ngoài nước để tác động vào trong nước.

Còn đối với Nguyễn Văn Đài thì bộ mặt thật đã lộ rõ ngay khi còn ở trong nước với các hoạt động chống phá dưới nhiều hình thức khác nhau, diễn ra có hệ thống và mang tính tổ chức.

Nguyễn Văn Đài sinh năm 1969, tại tỉnh Hưng Yên. Đối tượng từng đi xuất khẩu lao động tại Đức năm 1989, sau đó về Việt Nam học tại Trường Đại học Luật Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp đại học, với vai trò luật sư, nhưng Nguyễn Văn Đài không tập trung vào chuyên môn nghề nghiệp mà lợi dụng danh nghĩa pháp lý để phát tán các tài liệu xuyên tạc về pháp luật, cổ xúy cho tư tưởng “dân chủ đa nguyên”, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng ta, từ đó kích động tâm lý chống đối trong một số nhóm xã hội… Năm 2007, Nguyễn Văn Đài bị kết án 4 năm tù và 4 năm quản chế về tội “Tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Sau khi ra tù, vào năm 2013, Nguyễn Văn Đài vẫn “ngựa quen đường cũ” thành lập và tham gia nhiều tổ chức bất hợp pháp. Đáng chú ý Nguyễn Văn Đài là một trong những người khởi xướng thành lập “Hội Anh em dân chủ” - một tổ chức trá hình lấy chiêu bài “bảo vệ nhân quyền” để tập hợp lực lượng, liên kết với các tổ chức phản động bên ngoài, hướng đến mục tiêu thực hiện đa nguyên, thay đổi thể chế chính trị tại Việt Nam.

Nguyễn Văn Đài đã tổ chức nhiều buổi gặp gỡ, tuyên truyền, thậm chí huấn luyện về “bất tuân dân sự”, cổ vũ việc chống đối chính quyền, tiếp tay cho các hành vi vi phạm pháp luật. Nhiều tài liệu, bài viết của Đài mang nội dung hô hào tập hợp lực lượng, tạo dư luận xấu trên mạng xã hội và quốc tế.

Khi còn ở trong nước, Đài còn nhiều lần liên hệ, trao đổi và nhận tài trợ từ các tổ chức, cá nhân chống phá ở nước ngoài. Đài cũng gửi các báo cáo sai sự thật về tình hình nhân quyền Việt Nam đến các tổ chức quốc tế nhằm tạo sức ép đối với Nhà nước. Nguyễn Văn Đài viết nhiều bài, tham gia trả lời phỏng vấn trên các kênh truyền thông ở nước ngoài với nội dung xuyên tạc chính sách, bôi nhọ lãnh đạo, phủ nhận thành quả của chế độ… Có thể nói, ngay từ khi còn ở Việt Nam, Nguyễn Văn Đài đã không chỉ vi phạm đạo đức nghề nghiệp mà còn lợi dụng quyền tự do dân chủ để tiến hành các hoạt động có chủ đích, nhằm chống phá Nhà nước Việt Nam một cách công khai, có tổ chức và mang tính lâu dài.

Năm 2018, Nguyễn Văn Đài tiếp tục bị khởi tố và đưa ra xét xử về tội “Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” và bị tuyên án 15 năm tù, 5 năm quản chế. Tháng 6-2018, Nguyễn Văn Đài đã được xuất cảnh sang Đức theo diện tị nạn chính trị. Tại Đức, Đài tiếp tục lợi dụng quyền tự do dân chủ, vận động, tổ chức, liên kết với các tổ chức ở nước ngoài, tuyên truyền, kích động nhằm chống phá Nhà nước Việt Nam.

Việc làm đúng pháp luật và cần thiết

Ngày 17-11-2025, Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với Lê Trung Khoa cùng đồng phạm là Đỗ Văn Ngà (48 tuổi, quê Gia Lai) về tội “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự.

Tiếp đó ngày 18-11-2025, Cơ quan An ninh điều tra (Bộ Công an) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh bắt tạm giam đối với Nguyễn Văn Đài về tội “Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam…” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự.

Đây là việc làm đúng luật và cần thiết, nhằm bảo vệ an ninh quốc gia; răn đe, ngăn ngừa hoạt động chống phá từ nước ngoài; bảo đảm tính thượng tôn pháp luật.

Cả hai đối tượng Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài đều bị khởi tố với tội danh liên quan tới tuyên truyền, phát tán thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự.

Xét về bản chất, hành vi của hai đối tượng này có dấu hiệu tội phạm rất rõ ràng. Cơ quan an ninh có đủ tài liệu, chứng cứ xác thực chứng minh Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài đã thực hiện hành vi phạm tội, thể hiện ý thức chủ quan và mục đích chống phá. Hành vi của hai đối tượng đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Hoạt động của hai đối tượng không đơn thuần là “hoạt động dân chủ", "tự do ngôn luận" trái pháp luật mà gắn với đó là mục tiêu thay đổi chế độ chính trị, chống phá Nhà nước, có tổ chức, có liên kết nước ngoài.

Bước đầu cơ quan an ninh xác định Lê Trung Khoa và đồng phạm có hành vi làm, tàng trữ, phát tán và tuyên truyền các thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền, gây hoang mang trong nhân dân, nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Điều 117 Bộ luật Hình sự quy định rõ: “Người nào có một trong các hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước… thì bị phạt tù từ 5 năm đến 12 năm: a) làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân; b) … gây hoang mang trong nhân dân; c) … gây chiến tranh tâm lý.”… Như vậy, hành vi của Lê Trung Khoa bị xác định là phù hợp với các dấu hiệu pháp lý của tội danh này.

Còn đối với Nguyễn Văn Đài, kết quả điều tra bước đầu đã cho thấy đối tượng có hoạt động lợi dụng quyền tự do dân chủ, vận động, tổ chức, liên kết với các tổ chức ở nước ngoài, nhằm chống Nhà nước. Theo nhận định của các cơ quan chức năng, hoạt động của Nguyễn Văn Đài “không phải đấu tranh cho dân chủ mà hoạt động nhằm lật đổ chính quyền”. Xét về bản chất, đây là hành vi đặc biệt nguy hiểm. Từ luật sư, Nguyễn Văn Đài tự xưng “nhà hoạt động” đến người chủ mưu, tổ chức mạng lưới, tìm nguồn lực từ nước ngoài, nhằm thay đổi chế độ chính trị tại Việt Nam.

Theo quy định của pháp luật, phạm tội từ nơi cư trú, định cư ở nước ngoài cũng không loại trừ trách nhiệm hình sự tại Việt Nam nếu hành vi đó ảnh hưởng đến trong nước. Điều này cho thấy bản chất vi phạm của Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài không chỉ là “vi phạm truyền thông”, “vi phạm dân chủ” đơn thuần mà là hoạt động chống phá chính trị, có tổ chức thành hệ thống và có mức độ tác động lớn. Lê Trung Khoa hoạt động mang tính chất truyền thông, mạng internet, xuất bản thông tin; còn Nguyễn Văn Đài hoạt động mang tính tổ chức mạng lưới, đào tạo, huy động tài chính, ngoại giao, nhằm mục tiêu thực hiện đa nguyên, đa đảng, lật đổ chính quyền nhân dân.

Có thể nói vụ khởi tố Lê Trung Khoa và Nguyễn Văn Đài là một dấu mốc quan trọng, không chỉ trong xét xử cá nhân mà còn trong nhận diện và xử lý hình thức mới của hoạt động chống phá Nhà nước trong kỷ nguyên số. Việc khởi tố hai trường hợp này gửi đi thông điệp về quyền tự do dân chủ - tự do ngôn luận: Khi hoạt động vượt ra khỏi khuôn khổ pháp luật, có tổ chức, nhằm mục tiêu chống Nhà nước, sẽ bị xử lý theo luật hình sự.

Cơ quan chức năng đang tăng cường kiểm soát các hành vi “tuyên truyền, phát tán thông tin, vật phẩm nhằm chống Nhà nước” - nên các tổ chức, cá nhân “hoạt động dân chủ” cần minh bạch, tuân thủ pháp luật, tránh bị lợi dụng hoặc biến tướng thành những hoạt động vi phạm pháp luật.

Đối với người dùng mạng xã hội cần lưu ý phân biệt rõ giữa hoạt động hợp pháp và hành vi vi phạm pháp luật - đặc biệt trong môi trường mạng Internet, truyền thông, liên kết xuyên biên giới. Mặt khác, cảnh giác nhận diện rõ những cá nhân như Lê Trung Khoa, Nguyễn Văn Đài với chân dung, hành vi, âm mưu và thủ đoạn cụ thể chính là bước đầu tiên để chúng ta không bị “giật dây”, “hướng lái theo” những thông tin bị lợi dụng, và bảo vệ môi trường truyền thông an toàn, lành mạnh cho cộng đồng.