Từ vỏ đỗ xanh đến Doza Kombucha - Bước tiến trong chế biến sâu nông sản

Thức uống lên men từ giá đỗ mang thương hiệu Việt

Kombucha vốn là loại trà lên men có lịch sử lâu đời, được yêu thích nhờ chứa nhiều lợi khuẩn và enzyme tốt cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, các dòng kombucha truyền thống thường sử dụng trà xanh hoặc trà đen làm nguyên liệu chính, chứa nhiều caffeine và đường, nên chưa thật sự phù hợp với trẻ nhỏ, người cao tuổi hay những người mắc bệnh nền. Từ thực tế đó, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Chung, người gắn bó nhiều năm với việc “sạch hóa” rau giá đỗ Việt Nam, đã nảy ra ý tưởng táo bạo: Tạo ra một loại kombucha hoàn toàn mới, không dùng trà, không dùng đường, mà vẫn bảo toàn giá trị lên men tự nhiên.

Từ nền tảng nghiên cứu giá đỗ sạch, ông Chung và cộng sự đã phát triển Doza Kombucha, sản phẩm được lên men tự nhiên 100% từ vỏ đỗ xanh, nước cốt giá đỗ sạch và cỏ ngọt, không dùng trà green tea. Trong giá đỗ chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ, còn vỏ đỗ xanh lại giàu các hợp chất chống oxy hóa thuộc nhóm flavonoid, đặc biệt là vitexin và isovitexin, những hoạt chất có tác dụng chống viêm, tốt cho não bộ, giảm tích tụ lipid trong máu và hỗ trợ chuyển hóa năng lượng.

Theo Tiến sĩ Đỗ Ngọc Chung, Doza Kombucha được lên men tự nhiên, giữ lại hàm lượng enzyme tiêu hóa, acid amin và acid hữu cơ mạch ngắn, những chất giúp tăng cường lợi khuẩn, cải thiện hệ tiêu hóa và thanh lọc cơ thể. Sản phẩm không chỉ giúp giảm các vấn đề về trào ngược, táo bón, viêm đại tràng, trĩ, gút, mỡ máu, mỡ gan, mà còn hỗ trợ giải rượu và kiểm soát huyết áp.

Điều đáng chú ý, Doza Kombucha không sử dụng đường tinh luyện, thay vào đó là cỏ ngọt, nguyên liệu tự nhiên giúp tạo vị dễ uống mà vẫn an toàn cho người tiểu đường hoặc người ăn kiêng. Nhờ quá trình lên men được kiểm soát chặt chẽ, sản phẩm vừa có vị chua thanh nhẹ đặc trưng của kombucha, vừa có hậu ngọt dịu của giá đỗ và vỏ đỗ xanh.

Doza Kombucha có thể được sản xuất dễ dàng ở quy mô công nghiệp. Quy trình sản xuất Doza Kombucha hiện đang được Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại giá đỗ Tiến sĩ ứng dụng tại ba nhà máy đạt tiêu chuẩn ISO: Biên Giang (Hà Đông), Đại Phúc (Bắc Ninh) và Thủ Dầu Một (Bình Dương). Sản phẩm đã được thương mại hóa trên toàn quốc, phân phối tại các siêu thị và qua ứng dụng Doza App, nhận được nhiều phản hồi tích cực từ người tiêu dùng về hiệu quả đối với tiêu hóa và sức khỏe tổng thể

Bước tiến trong chế biến sâu và nâng tầm giá trị nông sản Việt

Câu chuyện của Doza Kombucha không chỉ là hành trình sáng tạo một thức uống lên men mới, mà còn là minh chứng cho hướng đi đúng đắn của chế biến sâu nông sản Việt Nam. Từ cây giá đỗ vốn có vòng đời ngắn, dễ hư hỏng và giá trị kinh tế thấp, công trình nghiên cứu của Tiến sĩ Đỗ Ngọc Chung đã nâng giá trị kinh tế lên hàng chục lần.

Theo chia sẻ của chị Phạm Thị Hường, quản lý nhà máy của Công ty Cổ phần Sản xuất và Thương mại giá đỗ Tiến sĩ, khi chế biến sâu, từ 1kg đỗ xanh chỉ làm ra 8 kg giá đỗ, nhưng nếu phát triển thành Doza Kombucha thì giá trị kinh tế tăng lên gấp nhiều lần. Không chỉ là bài toán kinh tế, đây còn là hướng đi giúp lan tỏa mô hình sản xuất nông sản sạch, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Sự ra đời của Doza Kombucha cũng bắt nguồn từ hành trình dài “giải cứu” cây giá đỗ khỏi hóa chất độc hại. Năm 2014, Tiến sĩ Đỗ Ngọc Chung đưa ra thị trường thiết bị làm giá đỗ sạch GV-102, giúp hàng vạn gia đình tự làm giá tại nhà. Tuy nhiên, trước thực trạng giá đỗ công nghiệp vẫn còn nhiễm thuốc kích thích và chất chống thối, ông tiếp tục phát triển dự án “Sạch hóa giá đỗ Việt” (2022), xây dựng chuỗi nhà máy giá đỗ sạch trên toàn quốc.

Từ đó, các sản phẩm phái sinh như: Kim chi giá, Trà vỏ đỗ xanh và đặc biệt Doza Kombucha lần lượt ra đời. Sản phẩm này đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) chấp nhận đơn hợp lệ về Giải pháp hữu ích số 1-2023-08747, xác lập nền tảng sở hữu trí tuệ vững chắc cho doanh nghiệp Việt trong ngành hàng thức uống lên men.

GS.TS. Đặng Kim Chi, Chủ tịch Hội đồng giám khảo lĩnh vực 4 của Hội thi Sáng tạo kỹ thuật TP Hà Nội lần thứ 2 nhận định: “Việc ứng dụng các đề tài khoa học như Doza Kombucha vào sản xuất không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn góp phần nâng tầm thương hiệu nông sản Việt, gắn kết nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân trong chuỗi giá trị xanh, sạch, bền vững”.

Có thể nói, Doza Kombucha là hình mẫu tiêu biểu cho xu hướng liên kết ba nhà - nhà khoa học, doanh nghiệp và nông dân - trong phát triển nông nghiệp hiện đại. Từ một loại rau giá bình dị, thông qua nghiên cứu và công nghệ, nay đã trở thành sản phẩm chăm sóc sức khỏe cao cấp, vừa góp phần thúc đẩy kinh tế nông nghiệp, vừa khẳng định trí tuệ Việt trên bản đồ sáng tạo thế giới.