Bài 4: Nâng cao năng lực cấp ủy - vấn đề sống còn
Chính trị - Ngày đăng : 16:52, 31/10/2025
Có thể thấy, chi bộ địa bàn dân cư đang đứng trước yêu cầu phải đổi mới mạnh mẽ, khẳng định vai trò hạt nhân lãnh đạo ở cơ sở. Song song với đó, cấp ủy cấp trên cũng đối mặt thách thức không kém: Phải quan tâm, đầu tư đúng tầm về mô hình, nhân sự và chế độ, tạo nền tảng vững chắc cho chi bộ địa bàn dân cư phát huy hiệu quả. Đó là “thách thức hai chiều”, đòi hỏi nỗ lực đồng bộ từ cả hai phía để nâng cao năng lực lãnh đạo, chất lượng hoạt động chi bộ trong bối cảnh mới.
Đối với chi bộ thôn hiện nay, một vấn đề được đảng ủy cấp xã quan tâm là chất lượng sinh hoạt chi bộ. Qua mỗi buổi sinh hoạt, có thể thấy rõ chi bộ đó có tính lãnh đạo, tính giáo dục và tính chiến đấu hay không? Vai trò này thuộc về cấp ủy chi bộ, đứng đầu là bí thư chi bộ.
Theo Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phú Nghĩa Trịnh Tiến Tường, để nâng cao chất lượng sinh hoạt, địa phương tập trung bồi dưỡng hai nhóm kỹ năng trọng tâm cho bí thư chi bộ và trưởng thôn. Đó là kỹ năng xây dựng nghị quyết, ra quyết định, lựa chọn nội dung cụ thể, sát thực tế địa bàn, gắn với các nhiệm vụ như giải phóng mặt bằng, sản xuất nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. Thứ hai là kỹ năng điều hành thảo luận trong sinh hoạt chi bộ. Bí thư chi bộ phải biết gợi mở, dẫn dắt, khơi gợi sự tham gia tích cực của đảng viên, khắc phục tình trạng “đọc nghị quyết cho xong” và thảo luận sai nội dung.
“Khi người chủ trì biết khơi gợi vấn đề đúng và trúng, không khí dân chủ, tính chiến đấu trong sinh hoạt chi bộ sẽ thay đổi rõ rệt”, ông Trịnh Tiến Tường chia sẻ.
.jpg)
Trưởng ban Xây dựng đảng phường Tây Hồ (Hà Nội) Nguyễn Mạnh Tiến cho rằng, để đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới, bí thư chi bộ cơ sở cần có những tiêu chuẩn, năng lực và kỹ năng cụ thể. Ngoài những tiêu chuẩn về chính trị - tư tưởng, bí thư chi bộ cơ sở phải là người có uy tín cao trong cấp ủy, chi bộ và quần chúng nhân dân tại địa phương, đơn vị; thể hiện qua khả năng giữ vững đoàn kết nội bộ, có khả năng tạo sự đồng thuận. Đặc biệt, bí thư chi bộ cơ sở cần có năng lực lãnh đạo đổi mới; năng lực tổng hợp và dự báo; năng lực chuyển đổi số và công nghệ.
"Bí thư chi bộ cần có kỹ năng ra quyết định nhanh, dứt khoát và hiệu quả; lãnh đạo chi bộ phối hợp với chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; truyền thông và tuyên truyền một cách ngắn gọn, dễ hiểu, đa dạng hình thức để đưa nghị quyết, chủ trương của Đảng đến gần hơn với đảng viên và quần chúng nhân dân; phân biệt thông tin thật, giả, định hướng dư luận xã hội, chủ động bác bỏ các thông tin sai lệch…; đổi mới nội dung sinh hoạt chi bộ, thảo luận, tập trung giải quyết các vấn đề thực tiễn tại địa phương, đơn vị”, ông Nguyễn Mạnh Tiến phân tích sâu hơn.
Còn theo Trưởng ban Xây dựng đảng phường Kiến Hưng Nguyễn Thị Hải Yến, phường hiện có 35 chi bộ tổ dân phố. Sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, toàn bộ đảng viên của các cơ quan, đơn vị không còn sinh hoạt tại chi bộ tổ dân phố như trước, mà chuyển về sinh hoạt ở chi bộ cơ quan.
Điều này khiến các chi bộ khu dân cư vừa phải củng cố lực lượng, vừa phải thích nghi với phương thức hoạt động mới. Đáng chú ý, phần lớn công việc của chi bộ, tổ dân phố hiện nay được triển khai qua các nhóm Zalo, giúp việc truyền đạt nghị quyết, văn bản nhanh chóng hơn. Tuy nhiên, nhiều đảng viên cao tuổi chưa quen sử dụng điện thoại thông minh; việc gửi, nhận văn bản còn nhầm lẫn giữa các nền tảng. Một số chi bộ phải lưu trữ cả văn bản mật, trong khi nhiều tổ dân phố không có nhà văn hóa, dẫn tới việc “mang tài liệu về nhà” - gây lo ngại về bảo mật và quản lý hồ sơ.
Từ thực tế ở phường Kiến Hưng cho thấy, chuyển đổi số trong công tác Đảng ở cơ sở là yêu cầu cấp thiết, song cần triển khai từng bước, có tập huấn, có kiểm tra hỗ trợ. Việc duy trì sinh hoạt chi bộ định kỳ, quản lý hồ sơ đảng viên, đảng phí qua phần mềm điện tử là xu hướng đúng, song vẫn cần chú trọng yếu tố con người - đặc biệt là đội ngũ bí thư, chi ủy viên cao tuổi, gắn bó lâu năm ở khu dân cư.
Tại xã Ứng Hòa (Hà Nội), Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Nguyễn Tiến Thiết cho biết, trong 4 tháng qua, bộ máy hệ thống chính trị xã đã đi vào hoạt động trơn tru, từng cán bộ có việc và biết việc mình làm; bước đầu tạo niềm tin trong nhân dân. Đảng bộ xã có 97 chi bộ, trong đó có 57 chi bộ thôn.
Để bảo đảm hoạt động, Đảng ủy xã đã phân công từng đồng chí Ủy viên Ban Thường vụ, Đảng ủy viên phụ trách thôn, chi bộ, định kỳ hằng tháng xuống dự họp chi bộ. Với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, điều thuận lợi là sự trực tiếp, thông tin kịp thời trong lãnh đạo, chỉ đạo. Nhưng khó khăn là các đồng chí bí thư chi bộ, trưởng thôn thông thường đều ở độ tuổi 65-75.
Các đồng chí rất giàu kinh nghiệm, nhiệt tình, trách nhiệm, nhưng để đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số, triển khai các dịch vụ công trực tuyến, kể cả thông tin tuyên truyền thông qua Zalo, đôi khi thực hiện rất khó khăn. Vì vậy, xã đang triển khai “chạy” song song: vừa số hóa, vừa thủ công.
Bí thư Đảng ủy xã Ứng Hòa bộc bạch, trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp, vai trò của chi bộ thôn rất quan trọng, nhưng bất cập là ở cấp thôn chủ yếu là cán bộ bán chuyên trách, thực chất do dân bầu. Do đó, Bí thư, Chủ tịch mà nhắc nhở, đồng chí nào có ý thức, cầu thị, trách nhiệm thì triển khai nhanh, còn không tự giác thì sẽ rất khó khăn.
“Cán bộ, công chức phải báo cáo hằng tuần, đánh giá hằng tháng, xếp loại hằng năm, ai tốt hay không tốt đều rõ. Nhưng với các đồng chí ở địa bàn dân cư thì chưa được đánh giá. Mối quan hệ giữa bí thư chi bộ thôn với tổ chức Đảng ở xã, nói một cách thẳng thắn, là chưa đủ trên nguyên tắc của Đảng. Cho nên đây là một phần khó khăn cần được quan tâm bàn bạc”, ông Nguyễn Tiến Thiết nêu thực tế.
Cũng theo Bí thư Đảng ủy xã Ứng Hòa, trước mắt, để khắc phục, Đảng ủy xã tập trung tuyên truyền, vận động, động viên các chi bộ thực hiện. Thứ hai là cố gắng cụ thể hóa, “cầm tay chỉ việc”, ví dụ khó khăn trong việc triển khai dịch vụ công trực tuyến thì đưa cán bộ bán chuyên trách xuống tận nơi, hỗ trợ từng bước.
“Về lâu dài, nếu không có giải pháp cụ thể sẽ rất khó, nhất là khi quy mô thôn, tổ dân phố lớn hơn nếu tiến hành sáp nhập. Trong trường hợp ấy, có lẽ nên tính đến phương án đưa công chức xã xuống phụ trách địa bàn dân cư”, Bí thư Đảng ủy xã Ứng Hòa Nguyễn Tiến Thiết đề xuất.
Cũng với mong muốn sớm có sự quan tâm tìm kiếm giải pháp tổng thể, lâu dài, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Yên Lãng (Hà Nội) Lỗ Xuân Hòa cho rằng, hiện nay, chưa ở đâu đề cập tới vấn đề bí thư chi bộ không phải người địa phương, nhưng có lẽ cũng cần nghiên cứu trong trường hợp tiếp tục sáp nhập các thôn, các chi bộ.
“Bởi thực tế, có hiện tượng miễn sinh hoạt chi bộ chưa đúng nguyên tắc, chưa theo quy định. Đây là vấn đề chúng tôi đang phải chấn chỉnh rất quyết liệt, xem xét rất cụ thể, nhưng là vấn đề thực tế đang xảy ra, đòi hỏi có thời gian”, ông Lỗ Xuân Hòa bày tỏ.
Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Yên Lãng chia sẻ: “Hiện nay, tôi thường xuyên phải ký xác nhận chữ ký cho các bí thư chi bộ là thật, là đúng. Bởi tôi không có quyền nhận xét đảng viên hai chiều, đấy là việc của chi bộ, nhưng họ không có con dấu, không được coi là tổ chức Đảng cơ sở, trong khi đó, những chi bộ ít đảng viên hơn nhiều như y tế, quân sự, doanh nghiệp thì lại là chi bộ cơ sở, có con dấu”.
Ông Lỗ Xuân Hòa đề nghị, nếu Trung ương và Thành ủy có chỉ đạo về việc sáp nhập thôn, khi kiện toàn công tác cán bộ, nên tập trung theo hướng nâng cao chất lượng cấp ủy, bí thư chi bộ thôn bảo đảm được nâng cao trình độ, khống chế độ tuổi để đáp ứng được yêu cầu. Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Yên Lãng cũng đề nghị, phải tinh gọn, chọn người trẻ, đủ năng lực để lãnh đạo chi bộ, đồng thời xem xét có chế độ thù lao phù hợp cho cấp ủy chi bộ, bí thư, phó bí thư chi bộ.