Tận dụng “thời điểm vàng" để bắt đầu phòng cúm mùa

Tiêm vắc xin cúm mùa là biện pháp phòng bệnh hiệu quả. Ảnh: Thu Ngân

Khuyến nghị người dân cần tận dụng “thời điểm vàng” trong tháng 9 và 10 hằng năm để chủ động phòng chống dịch cúm, bác sĩ Nguyễn Tuấn Hải (hệ thống Tiêm chủng Safpo/Potec) cho biết: Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), các chủng virus cúm thường xuất hiện trong mùa Đông Xuân của Bắc bán cầu (từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau) và mùa Đông Xuân của Nam bán cầu (từ tháng 5 đến tháng 10 hằng năm).

Do vậy, WHO hướng dẫn sản xuất vắc-xin phù hợp, giúp cung cấp đúng loại vắc-xin kịp thời cho từng khu vực tại Bắc bán cầu bắt đầu vào tháng 9, còn Nam bán cầu bắt đầu vào tháng 4 hằng năm. Việt Nam thuộc Bắc bán cầu, người dân nên tiêm vắc-xin cúm mùa phù hợp với chủng virus Bắc bán cầu, bảo vệ từ mùa Đông năm nay đến hết mùa Xuân năm sau.

TS. Đoàn Thị Phương Lan, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp Bệnh viện Bạch Mai phân tích: Cúm lây lan nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt trong cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Virus cúm khi xâm nhập vào cơ thể yếu hoặc người có bệnh nền có thể gây biến chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, nhiễm trùng thứ phát, tổn thương tim mạch, thậm chí đột quỵ. Vì vậy, sự tư vấn chủ động của nhân viên y tế trong khám chữa bệnh, đặc biệt với người cao tuổi và bệnh nền, sẽ giúp nâng cao tỷ lệ tiêm chủng, giảm nguy cơ nhập viện và tử vong do cúm. Đây không chỉ là biện pháp phòng bệnh hiệu quả, mà còn là sự chăm sóc toàn diện, có trách nhiệm.

Tháng 9 và 10 được coi là “thời điểm vàng” để phòng cúm mùa, do virus cúm phát triển mạnh nhất trong môi trường khô và lạnh. Khi thời tiết chuyển mùa, độ ẩm không khí giảm, nhiệt độ hạ thấp, tạo điều kiện lý tưởng để virus tồn tại và lan truyền qua không khí. Bên cạnh đó, tháng 9 cũng là lúc học sinh, sinh viên trở lại trường học, các cơ quan, công sở đông đúc trở lại sau kỳ nghỉ hè. Môi trường đông người và ít lưu thông không khí trở thành “ổ dịch” thuận lợi để virus lây truyền qua đường hô hấp.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các chủng virus cúm thay đổi hằng năm. Ước tính mỗi năm trên toàn cầu có 3 - 5 triệu ca cúm diễn tiến nặng, trong đó từ 291.000 đến 646.000 ca tử vong. Nhóm nguy cơ cao như người già và người có bệnh nền chiếm phần lớn các ca nhập viện và tử vong. Cúm không chỉ ảnh hưởng sức khỏe cá nhân mà còn gây sụt giảm năng suất lao động, gián đoạn học tập và quá tải hệ thống y tế. Vì vậy, tiêm phòng hằng năm là cần thiết để bảo vệ cơ thể trước các chủng virus mới nhất.

Vắc-xin cúm cần khoảng 2 tuần để cơ thể sản xuất đủ kháng thể bảo vệ. Việc tiêm phòng vào tháng 9, 10 giúp bạn có miễn dịch kịp thời trước khi mùa cúm cao điểm bắt đầu (từ tháng 10 đến tháng 2 năm sau). Nhờ đó, cơ thể được chuẩn bị tốt nhất, giảm nguy cơ mắc bệnh hoặc nếu nhiễm cũng giảm nhẹ triệu chứng.

Dù có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc-xin, tỷ lệ tiêm phòng cúm ở Việt Nam vẫn rất thấp, phần lớn do tâm lý chủ quan và thiếu tư vấn y tế chủ động.

Trong khi đó, nhiều nghiên cứu quốc tế cho thấy tiêm vắc-xin cúm giúp giảm đáng kể các biến chứng và tử vong. Ở người cao tuổi sống tại viện dưỡng lão, tiêm phòng cúm giảm 45% nguy cơ nhập viện do biến cố tim mạch và 42% nguy cơ tử vong do viêm phổi.

Với bệnh nhân tiểu đường, tiêm phòng giảm 72% biến chứng nghiêm trọng ở nhóm 18-64 tuổi và 39% nhóm lớn tuổi. Trẻ em tiêm vắc-xin cúm giảm 77% nguy cơ nghỉ học, 75% nguy cơ nhập viện và giảm số ngày cha mẹ nghỉ làm chăm sóc.