Chưa đến lúc, chưa được thời

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng lạc quan cho rằng, trong vòng hai tuần tới sẽ có cuộc gặp cấp cao song phương giữa Nga và Ukraine. Rồi ông Trump còn đề cập đến thủ đô Budapest của Hungary là địa điểm diễn ra cuộc gặp giữa ông Putin và ông Zelenski...

Tất cả tạo nên cảm giác rằng, Nga và Ukraine đã sẵn sàng chấp nhận tiến hành cuộc gặp cấp cao và cuộc gặp này sẽ đưa đến giải pháp chính trị hòa bình, giúp chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Ông Trump khiến cho dư luận tin rằng, ông đã thuyết phục được ông Putin chấp nhận gặp ông Zelenski, đồng thời gây sức ép để ông Zelenski phải gặp ông Putin. Thời hạn hai tuần được đưa ra cho thấy, ông Trump mong muốn nhanh chóng đạt được tiến triển cụ thể nhằm phục vụ mục tiêu đối nội và đối ngoại.

Tuy nhiên, thực tế diễn ra đến nay lại không như dự tính mà giống với câu ngạn ngữ "dục tốc bất đạt" hơn. Nguyên nhân chủ yếu ở chỗ ông Trump cần nhưng ông Putin không vội; cũng như không phải ông Trump hay ông Zelenski hoặc cả hai mà chính ông Putin mới là người ra quyết định có hay không, nếu có thì vào thời điểm nào...

Chiến lược của Nga không phủ nhận khả năng tổ chức cuộc gặp cấp cao song phương giữa Nga và Ukraine mà tỏ ra sẵn sàng để giữ thể diện cho ông Trump, đồng thời níu kéo Tổng thống Mỹ tiếp tục trực tiếp can dự, chủ động thúc đẩy việc tìm kiếm giải pháp chính trị hòa bình cho cuộc chiến ở Ukraine. Ông Trump có trong tay nhiều "quân bài chủ" để gây và gia tăng áp lực tới Ukraine và các đồng minh châu Âu của Ukraine trong khi Nga dùng chiến sự trên thực địa để duy trì và gia tăng sức ép đối với Ukraine.

Nhưng ngay từ đầu cuộc chiến đến bây giờ, Nga kiên định quan điểm rằng chỉ chấm dứt cuộc chiến này khi những điều kiện tiên quyết của Nga được đáp ứng. Vấn đề là Ukraine và các đồng minh châu Âu không muốn và cũng không thể đáp ứng những điều kiện tiên quyết của Nga, trong khi những điều kiện tiên quyết của phe này không được Nga đáp ứng. Hai vấn đề nan giải nhất hiện tại và là trở ngại lớn nhất cho cuộc gặp là vấn đề lãnh thổ của Ukraine và bảo đảm an ninh cho Ukraine. Chừng nào phía Nga chưa hài lòng với giải pháp cho hai vấn đề này, chừng đó chưa thể có được cuộc gặp cấp cao giữa Nga và Ukraine, hoặc nếu vẫn diễn ra, kết quả có thể sẽ bất lợi cho Ukraine. Cho nên mới nói, hiện chưa phải thời điểm thích hợp cho một cuộc gặp cấp cao như vậy vì thiếu cả "thiên thời, địa lợi, nhân hòa".

Ông Trump rất có thể sẽ một lần nữa phải "ngậm bồ hòn làm ngọt" chứng kiến thời hạn đặt ra trôi qua mà không đạt kết quả nào. Ông sẽ lặp lại hành động cũ là chuyển sang gây sức ép với Nga bằng cách gia tăng mức độ trừng phạt và tăng cường viện trợ quân sự cho Ukraine. Nhưng ông Trump cũng có thể vì bất lực và thất vọng mà buông bỏ tham vọng chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, tức là phó mặc Ukraine và các đồng minh châu Âu tự giải quyết cuộc chiến với Nga. Cũng không loại trừ kịch bản ông Trump sẽ thêm một lần nữa thuyết phục ông Putin chấp nhận nhanh chóng hòa đàm với Ukraine.