Vì sao bệnh não mô cầu đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ?

Xin bác sĩ cho biết lý do vì sao căn bệnh này lại đáng lo ngại đến vậy, và hiện nay có biện pháp nào phòng ngừa hiệu quả cho trẻ không? - Nguyễn Thị Lan (phường Hai Bà Trưng, Hà Nội)

Đáp: Trẻ dưới 12 tháng tuổi là nhóm có nguy cơ cao nhất mắc bệnh do não mô cầu - một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có diễn tiến cực kỳ nhanh. Chỉ vài giờ sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, trẻ có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Thống kê cho thấy, chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã ghi nhận hàng chục ca mắc và 2 ca tử vong, cảnh báo nguy cơ bùng phát dịch tại khu vực phía Nam.

Ngay cả khi được điều trị đúng và kịp thời, trẻ vẫn có thể phải đối mặt với những di chứng nghiêm trọng ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và cuộc sống. Hai thể bệnh thường gặp là viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Tỉ lệ tử vong có thể lên tới 50% nếu không điều trị kịp thời, đặc biệt với thể nhiễm trùng huyết tối cấp, người bệnh có thể tử vong chỉ sau 6 - 8 giờ. Trong số trẻ sống sót, có khoảng 10 - 20% để lại di chứng nặng nề như cụt chi, mất thính lực, mù lòa, suy tim, suy thận, động kinh, rối loạn hành vi... Đáng lưu ý, ở trẻ dưới 12 tháng tuổi, tỉ lệ để lại di chứng có thể lên tới 50%.

Chẩn đoán bệnh não mô cầu ở trẻ em gặp nhiều khó khăn do các triệu chứng ban đầu thường mơ hồ và dễ nhầm với bệnh lý hô hấp thông thường. Trong khoảng 8 giờ đầu, trẻ chỉ có biểu hiện sốt nhẹ, quấy khóc, bỏ bú, đau họng hoặc chảy mũi - những triệu chứng dễ khiến phụ huynh nghĩ đến cảm cúm hay viêm đường hô hấp. Tuy nhiên, khi xuất hiện các dấu hiệu điển hình như ban xuất huyết, cổ cứng, sợ ánh sáng... thì bệnh đã ở giai đoạn nặng, khiến việc điều trị trở nên phức tạp và khó khăn hơn rất nhiều.

Điểm tích cực là hiện nay Việt Nam đã có thêm vắc xin não mô cầu MenACWY-TT, có thể tiêm sớm từ khi trẻ 6 tuần tuổi. Đây là loại vắc xin cộng hợp thế hệ mới, giúp phòng ngừa 4 nhóm huyết thanh nguy hiểm A, C, W, Y, tạo kháng thể mạnh mẽ, ghi nhớ miễn dịch lâu dài, đồng thời giảm tỉ lệ người lành mang vi khuẩn. Việc tiêm phòng sớm giúp bảo vệ trẻ trong giai đoạn nhạy cảm nhất, khi kháng thể từ mẹ truyền đã giảm mà trẻ bắt đầu tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Đồng thời, tiêm chủng rộng rãi còn góp phần tạo miễn dịch cộng đồng, ngăn ngừa nguy cơ bùng phát dịch.

Bác sĩ Bạch Thị Chính
Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC