Thí điểm cấm xe tải vào làn 1 trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Pháp Vân - Cầu Giẽ:Hiệu quả bước đầu

Giao thông thông suốt

Trên cơ sở đề xuất của Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) và sự chấp thuận của Bộ Xây dựng, từ ngày 15-8-2025, trên hai tuyến cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ và Hà Nội - Hải Phòng bắt đầu thí điểm cấm ô tô tải lưu thông ở làn 1. Để thực hiện thí điểm, các đơn vị quản lý cao tốc đã lắp đặt đầy đủ biển báo, sơn kẻ đường và thông báo qua loa tại trạm thu phí, cũng như tăng cường công tác tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng để các tài xế nắm rõ. Cùng với đó, hệ thống camera giám sát được sử dụng để phát hiện và xử phạt các trường hợp cố tình vi phạm.

Qua ghi nhận của các cơ quan chức năng cũng như phản ánh của người tham gia giao thông, quy định này đã phát huy tác dụng rõ rệt, giao thông trở nên thông thoáng hơn, tốc độ di chuyển của các phương tiện khá ổn định.

Là người thường xuyên di chuyển trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, anh Nguyễn Văn Quang (phường Vĩnh Hưng, Hà Nội) chia sẻ, làn 1 sát dải phân cách trên các tuyến cao tốc vốn để dành cho các phương tiện đi với tốc độ cao hoặc để vượt. Trước đây khi chưa cấm, không ít xe container, xe tải nặng vẫn chạy bám làn 1, gây khó khăn cho các phương tiện khác. Người lái xe con muốn vượt phải rất cẩn thận. Nay có quy định xe tải không được lưu thông ở làn 1, xe con di chuyển cảm giác an toàn, thuận lợi hơn rất nhiều.

Theo ông Vũ Ngọc Oánh, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ, với quy định cũ, làn trái cho phép cả xe con, xe tải và xe khách lưu thông trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ. Tuy nhiên, xe tải thường không đạt được tốc độ 100km/giờ, mà chỉ chạy khoảng 70-80km/giờ, gây cản trở xe con, trong khi tỷ lệ xe con trên tuyến chiếm tới 70-80% số phương tiện lưu thông. Khi làn 1 được dành riêng cho xe con, tốc độ và sự an toàn được cải thiện rõ rệt. Xe tải vẫn có làn phù hợp để di chuyển, hạn chế được việc các xe phải đổi làn nhiều lần.

Bày tỏ ủng hộ quy định này, một số lái xe kinh doanh vận tải chuyên tuyến Hà Nội - Hải Phòng cho rằng, việc xe tải chạy ở làn 1 với tốc độ chậm hoặc bất ngờ chuyển làn khiến xe khách nhiều lần phải xử lý tình huống gấp, tiềm ẩn nguy cơ va chạm. Với quy định mới, khoảng trống an toàn được bảo đảm, lái xe có tầm quan sát tốt hơn và chủ động xử lý các tình huống trên đường.

Trực tiếp giám sát giao thông trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, đại diện Đội Cảnh sát giao thông đường bộ cao tốc số 2 (Cục Cảnh sát giao thông) đánh giá, trong những ngày đầu thí điểm, các tài xế đều chấp hành khá tốt. Dòng xe con ở làn 1 di chuyển liên tục, hạn chế được tình trạng phanh gấp, chuyển làn đột ngột. Nhờ đó, lưu lượng xe ổn định, tốc độ đều, không xảy ra ùn tắc.

Chỉ nên nhân rộng ở các tuyến cao tốc đủ điều kiện

Theo kế hoạch của Cục Đường bộ Việt Nam, từ ngày 14-9-2025 (sau khi kết thúc thí điểm), cả xe tải và xe khách trên 29 chỗ cũng sẽ bị cấm vào làn 1 của hai tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Pháp Vân - Cầu Giẽ. Nếu mô hình này thành công, Cục Đường bộ Việt Nam sẽ nghiên cứu nhân rộng ra các tuyến cao tốc khác trong cả nước.

Dù bày tỏ ủng hộ việc cấm xe tải, xe khách lưu thông ở làn 1, song một số chuyên gia giao thông cho rằng, nhiều tuyến cao tốc tại Việt Nam, đặc biệt là các tuyến cũ hoặc mới xây không đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về số làn đường, chiều rộng làn, hoặc làn dừng khẩn cấp liên tục.

Bên cạnh đó, không ít tuyến cao tốc chưa được trang bị đầy đủ hệ thống giao thông thông minh để theo dõi và xử lý vi phạm thời gian thực, trong khi việc giám sát và xử phạt vi phạm đối với các tài xế cố tình vi phạm đòi hỏi hệ thống camera giám sát và lực lượng tuần tra đủ mạnh. Do đó, để khai thác hiệu quả hệ thống cao tốc, hạn chế tai nạn giao thông thì việc nghiên cứu ban hành quy tắc về sử dụng làn và giới hạn tốc độ theo các loại phương tiện là cần thiết, song phải đánh giá điều kiện thực tế của từng tuyến cao tốc để lựa chọn những tuyến cao tốc phù hợp triển khai nhân rộng mô hình.

Phó Trưởng phòng Quản lý tổ chức giao thông (Cục Đường bộ Việt Nam) Nguyễn Tiến Hồng cho hay, nhiều năm qua, việc xe tải và xe con cùng lưu thông ở làn 1 gây ra những xung đột tiềm ẩn. Việc thí điểm cấm xe tải lưu thông ở làn 1 đánh dấu bước thay đổi lớn trong phương án tổ chức giao thông. Để tối ưu năng lực khai thác cao tốc, nhiều quốc gia đã áp dụng việc dành làn 1 cho xe con và một số phương tiện đặc thù có tốc độ cao nhằm tạo luồng giao thông mạch lạc. Trong quá trình thí điểm, Cục Đường bộ Việt Nam sẽ lắng nghe ý kiến của lái xe, doanh nghiệp và người dân để điều chỉnh bất cập, từ đó đưa ra phương án chính thức vừa an toàn vừa khả thi.