Giữ hồn quê trong dáng cây, thế cành

Từ dáng đứng hiên ngang hay cành rủ mềm mại, mỗi cây như một bản nhạc xanh ngân nga trong gió, phảng phất niềm đam mê và dấu ấn riêng của người trồng.

Thổi “hồn” vào cây

Một sáng đầu thu, sau cơn mưa đêm, khu vườn cây của anh Vũ Tiếp ở thôn Bầu như khoác lên mình tấm áo xanh óng ả. Hàng trăm tác phẩm cây cảnh nghệ thuật được xếp ngay ngắn, tỏa bóng dịu dàng dưới nắng mới. Người trong làng, trong xã thường tìm đến đây không chỉ để ngắm dáng trực, dáng hoành, dáng huyền, mà còn để thấy ở đó tình yêu và sự tài hoa mà người thợ cây ở xã Thiên Lộc đã gửi gắm vào từng nhành, từng rễ.

Trong góc vườn, bàn tay chai sần của anh Vũ Tiếp vẫn kiên nhẫn chỉnh lại tán lá cho một gốc sanh cổ. Cây chỉ cao một mét, nhưng thân vững chãi, rễ nổi gân guốc như chứng nhân của thời gian. “Cây này tôi sở hữu hơn 10 năm rồi. Ngày nào cũng vậy, cứ sáng ra là tôi ra vườn ngắm nhìn, tỉa cành, cắt lá. Nhiều người bảo sao bỏ công cho việc đó nhiều thế, nhưng với tôi, cây là một phần cuộc sống, là tri kỷ”, anh Vũ Tiếp chia sẻ. Có những đêm hè, anh ngồi hàng giờ lắng nghe tiếng gió rì rào qua tán lá, cảm nhận nhịp sống chậm rãi, yên bình.

Cách không xa vườn cây của anh Vũ Tiếp là vườn cây cảnh của anh Nguyễn Văn Thật ở thôn Bắc. Trên 20 năm gắn bó với cây cảnh, anh Nguyễn Văn Thật trở thành một trong những gương mặt nổi tiếng trong vùng. Trong số hàng trăm cây đang được chăm sóc, nhiều cây đã tham gia các triển lãm lớn nhỏ khắp cả nước, vừa mang lại giá trị nghệ thuật, vừa có nguồn lợi kinh tế cao. Với anh, uốn một dáng thế mềm mại cũng như tìm thấy sự cân bằng trong chính mình. "Cây giúp mình tĩnh tâm, bớt những ồn ào, vội vã của đời thường", anh Thật chia sẻ.

Cũng ở xã Thiên Lộc, vườn cây của anh Lê Minh Cộng mang nhiều triết lý sống bởi nhiều tác phẩm không đơn thuần là cây cảnh mà còn mang nhiều ý nghĩa nhân văn. Một gốc sanh dáng trực quân tử nhắc nhớ về sự kiên trung. Một gốc cây si được tôi uốn thế “ngũ phúc lâm môn” tượng trưng cho hạnh phúc, trường thọ, phú quý, an khang, hòa hợp… "Thế hệ chúng tôi học được nhiều từ các bậc tiền bối và cũng muốn đưa thêm sáng tạo mới để cây cảnh không chỉ là thú chơi truyền thống mà còn gắn với đời sống hiện đại. Với những người yêu cây cảnh, mỗi cây là một tác phẩm nghệ thuật sống, là triết lý, bài học về nhân sinh, gửi gắm tâm nguyện của người thợ với cuộc đời”, anh Lê Minh Cộng giãi bày.

Từ niềm đam mê, nhiều người ở xã Thiên Lộc đã biến thú chơi cây thành nghề nghiệp. Bằng đôi tay khéo léo, họ không chỉ “chơi” mà còn “sống” với nghề, vừa thỏa niềm đam mê, vừa mở ra con đường phát triển kinh tế. Trên những mảnh đất vốn quen trồng lúa, trồng hoa màu, giờ đây trở nên xanh mướt bởi những vườn cây cảnh với đủ dáng hình, sắc thái, tạo nên một diện mạo riêng, độc đáo cho vùng quê này. Nghề cây cảnh ở Thiên Lộc không chỉ gắn với những tác phẩm lớn phục vụ nhà vườn hay triển lãm, nhiều người đã nắm bắt xu hướng mới: Tạo dáng cho cây cảnh nhỏ, bonsai, cây để bàn, cây trưng bày tại quán cà phê, nhà hàng, văn phòng... Những cây này vừa dễ chăm sóc, vừa mang lại vẻ đẹp tinh tế cho không gian. Anh Lê Hữu Mão, thôn Bắc, chia sẻ: “Thời gian gần đây, bonsai trang trí được ưa chuộng lắm. Tôi vừa chăm cây to, vừa tìm giống cây mới, độc lạ qua mạng xã hội, đưa về tạo dáng theo cảm nhận của mình. Khách hàng thích cây nào, mình sẵn sàng tư vấn, tạo thế. Nhờ vậy, gia đình tôi có cuộc sống ổn định. Cây cảnh giờ không chỉ là thú chơi, mà còn là hướng phát triển kinh tế gia đình”.

Kinh tế xanh từ bàn tay tài hoa

Cây cảnh nghệ thuật vốn là một phần văn hóa ứng xử của người Việt với thiên nhiên. Trong bối cảnh xã Thiên Lộc hướng tới xây dựng đô thị hiện đại, cây cảnh càng có chỗ đứng, trở thành một ngành kinh tế xanh, gắn với nông nghiệp sinh thái. Để tạo nên một cây đẹp, có sức sống đòi hỏi người thợ phải có kiến thức, chuyên môn và kỹ thuật. Đó là lý do để những người yêu và kinh doanh cây cảnh nơi đây tập hợp nhau lại thành tổ chức hội để giao lưu, bảo ban nhau cách làm nghề, qua đó mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bản thân và gia đình. Chi hội trưởng Chi hội Cây cảnh nghệ thuật xã Thiên Lộc Nguyễn Văn Tư cho biết, chi hội có khoảng 20 thành viên với nhiều lứa tuổi khác nhau, nhiều người chọn nghề cây cảnh làm nghề chính, có người coi là nghề tay trái, là nơi để thỏa đam mê. Tuy nhiên, tất cả đều có chung mục tiêu là cùng nhau giao lưu, học hỏi các nhà vườn lớn tại các tỉnh bạn, tìm hiểu thêm nhiều kiến thức trong lĩnh vực cây cảnh để xây dựng chi hội ngày càng phát triển, giúp thành viên tạo ra nhiều tác phẩm có giá trị nghệ thuật và kinh tế. "Trong xu thế kỷ nguyên số, chúng tôi đã chú trọng bán cây cảnh trên các nền tảng xã hội như Zalo, TikTok, Facebook… để mở rộng lượng khách hàng trong cả nước”, anh Nguyễn Văn Tư vui vẻ nói.

Điều đáng quý ở Chi hội Cây cảnh nghệ thuật xã Thiên Lộc là sự gắn bó, đoàn kết. Người đi trước truyền dạy thế cây, cách giữ rễ, cách tạo cành, cách giao dịch cho lớp trẻ. Người mới vào nghề được người đi trước chia sẻ bí quyết, góp phần lan tỏa thành phong trào, thành nét văn hóa. Nhờ đó, nhiều tác phẩm cây cảnh của hội viên có giá trị hàng tỷ đồng, thậm chí hàng chục tỷ đồng, tham gia các triển lãm lớn tại Hoàng thành Thăng Long và nhiều tỉnh, thành phố khác. Trong đó có những tác phẩm tiêu biểu như: “Long phụng sum vầy”, “Tỷ muội du xuân”, “Giang chi bản thụ” của nhà vườn Tư Đen Đông Anh; “Mộc Thạch Lưu Sơn” của nhà vườn Vũ Tiếp; “Đại Trượng Phu” của nhà vườn Hữu Mão... Những sản phẩm này không chỉ thể hiện sự tài hoa của các thành viên mà còn nâng cao vị thế của Chi hội Cây cảnh nghệ thuật xã Thiên Lộc. Chia sẻ về việc đồng hành với các thành viên trong chi hội, anh Nguyễn Mậu Huệ cho biết: “Tham gia vào chi hội, bản thân tôi học được nhiều điều bổ ích, đó là cách giao dịch, cách xác định dáng, thế cho từng cây. Ngày trước, tôi được các bậc tiền bối truyền cho từng thế cây, từng cách giữ rễ, giờ đến lượt tôi lại truyền cho lớp trẻ. Nghề này mà giữ riêng thì không lớn nổi, phải cùng nhau hợp tác thì mới thành phong trào, thành văn hóa”.

Ngắm những vườn cây ở xã Thiên Lộc, người ta không chỉ thấy dáng thế uyển chuyển mà còn thấy được triết lý kiên nhẫn, bền bỉ. Người thợ cây kiên trì từng ngày, uốn nắn cành lá, như rèn luyện chính mình. Mỗi dáng cây là một câu chuyện, một bài học về sự hài hòa giữa con người với thiên nhiên. Trong quá trình đô thị hóa, khi đất nông nghiệp dần thu hẹp, người dân xã Thiên Lộc đã khéo léo chuyển hướng, phát triển kinh tế từ nghề cây cảnh. Có nhà vườn thu nhập hàng tỷ đồng mỗi năm. Chủ tịch Hội Cây cảnh nghệ thuật Đông Anh Nguyễn Anh Tuấn, nhận xét: “Chi hội cây cảnh nghệ thuật xã Thiên Lộc quy tụ nhiều gương mặt sáng giá, có nhiều tác phẩm giá trị. Đây là nền tảng để chi hội phát triển mạnh mẽ hơn trong thời kỳ mới”.

Không chỉ thỏa đam mê và phát triển kinh tế gia đình, được sự quan tâm của chính quyền địa phương, Chi hội Cây cảnh nghệ thuật xã Thiên Lộc còn tham gia vào nhiều hoạt động của địa phương như: Tổ chức trưng bày cây cảnh nhân dịp Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Hà Nội lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2024-2029, triển lãm cây cảnh nhân dịp chào mừng kỷ niệm 68 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2022), 146 năm thành lập huyện Đông Anh vào năm 2022… Tới đây, chào mừng thành công Đại hội Đảng bộ xã Thiên Lộc lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030; chào mừng 80 năm Quốc khánh 2-9, Chi hội Cây cảnh nghệ thuật xã Thiên Lộc sẽ tổ chức triển lãm cây cảnh nghệ thuật với sự tham gia của khoảng 100 tác phẩm đặc sắc. Đây là hoạt động nhằm tôn vinh tài hoa người thợ mà còn là dịp quảng bá văn hóa, kết nối cộng đồng, làm đẹp cho đời sống tinh thần.

Từ những đôi tay tài hoa, những người thợ cây ở Thiên Lộc đã góp phần giữ gìn hồn quê, giữ nếp văn hóa dân tộc, kết nối thế hệ, kết nối con người với thiên nhiên. Trong ánh mắt của họ lấp lánh niềm vui riêng bởi tìm được hướng phát triển kinh tế gia đình và niềm vui chung vì góp phần xây dựng cộng đồng văn minh, xanh - sạch - đẹp. Từng dáng cây, thế cành là minh chứng sống động cho sức sáng tạo, tình yêu quê hương và khát vọng dựng xây một vùng đất văn minh, giàu đẹp của những người thợ tài hoa, tâm huyết, gieo vào lòng người tình yêu thiên nhiên, sự gắn bó với cội nguồn.