Số hóa mở đường cho sản phẩm OCOP ra thế giới

Nền tảng thúc đẩy kinh tế vùng miền

Theo Bộ Công Thương, sau hơn 7 năm triển khai, Chương trình OCOP đã đóng vai trò chủ lực trong việc khẳng định giá trị của các sản phẩm nông thôn. Các sản phẩm OCOP mang nét đặc trưng về văn hóa và truyền thống, ngày càng tiệm cận tiêu chuẩn chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Chương trình OCOP trở thành nền tảng quan trọng thúc đẩy kinh tế vùng miền, góp phần khơi dậy nội lực cộng đồng và nâng tầm hàng chục nghìn sản phẩm truyền thống theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại. Với tinh thần đổi mới sáng tạo, các chủ thể OCOP không ngừng cải tiến, nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển thương hiệu và từng bước chinh phục những thị trường khó tính nhất trên thế giới, khẳng định sản phẩm truyền thống của Việt Nam hoàn toàn có đủ khả năng cạnh tranh với các sản phẩm nước ngoài cả về chất lượng lẫn mẫu mã.

Đến tháng 7-2025, cả nước đã có 17.068 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên của 9.195 chủ thể OCOP. Trong đó có 126 sản phẩm được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia. Tính đến nay, Hà Nội đã đánh giá và phân hạng 3.317 sản phẩm OCOP, dẫn đầu cả nước, với tỷ lệ 21,3% trong tổng số sản phẩm OCOP toàn quốc. Trong đó, có 6 sản phẩm đạt hạng 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc phát triển sản phẩm OCOP vẫn còn những hạn chế. Các doanh nghiệp OCOP chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt là hợp tác xã. Một trong những rào cản là khả năng ứng dụng công nghệ thông tin chưa phổ biến, thiếu nhân lực có trình độ chuyên môn, chưa nắm bắt rõ quy trình, quy định để giao dịch trên sàn thương mại điện tử…

Đột phá từ chuyển đổi số

Sản phẩm OCOP không chỉ là hàng hóa, mà là tinh hoa của các vùng miền. Chuyển đổi số chính là bước đột phá đưa tinh hoa ấy đến với đông đảo người tiêu dùng trong nước và vươn mạnh ra thị trường quốc tế.

Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới trung ương (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) Phương Đình Anh cho rằng, với quy mô sản xuất nhỏ, sản phẩm OCOP không thể cạnh tranh bằng số lượng mà cần tập trung vào chiều sâu văn hóa. Theo đó, cần truyền tải những giá trị văn hóa bản địa, những câu chuyện sống động gắn liền với mỗi dân tộc, mỗi vùng miền vào trong từng sản phẩm OCOP.

Trên thực tế, việc đưa giá trị văn hóa, câu chuyện riêng biệt vào sản phẩm đã được nhiều doanh nghiệp, làng nghề triển khai nhưng hiệu quả chưa cao do thiếu chiến lược quảng bá và nguồn lực đồng bộ. Theo Giám đốc Marketing Alibaba.com tại Việt Nam Nguyễn Thị Phương Uyên, rào cản lớn để sản phẩm OCOP lên sàn thương mại điện tử chính là hạn chế về tư duy và kỹ năng số. Câu chuyện về sản phẩm còn nghèo nàn, mô tả đơn sơ, hình ảnh chưa chuyên nghiệp… dù nhiều sản phẩm rất chất lượng và giàu bản sắc. Cùng với đó là việc nhiều chủ thể chưa biết cách thể hiện sản phẩm bằng “ngôn ngữ quốc tế” nên chưa tiếp cận rộng rãi với thị trường nước ngoài.

Thời gian qua, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đã phối hợp cùng Alibaba.com triển khai chương trình Vietnam Pavilion - gian hàng quốc gia trực tuyến trên nền tảng Alibaba.com đồng hành cùng hơn 200 doanh nghiệp OCOP trong đào tạo, thiết kế gian hàng và kết nối thị trường quốc tế. Nhờ đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam dần nâng cao kỹ năng số và vươn mạnh ra thị trường toàn cầu.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Khánh Toàn, đại diện TikTok Việt Nam chia sẻ, với lợi thế về công nghệ, hành trình bán sản phẩm làng nghề trên TikTok có thể thông qua các video giải trí. Điều này tạo ra cảm xúc cho người mua, với hiệu ứng lan tỏa tốt hơn cách quảng bá thông thường. Một kênh bán hàng hoàn toàn có thể trở thành một diễn đàn để người mua chia sẻ quan điểm, kinh nghiệm sử dụng, công dụng sản phẩm... Từ đó, sức hút, sự lan tỏa của những sản phẩm truyền thống sẽ nhanh hơn gấp nhiều lần.

Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) Vũ Bá Phú nhận định, chuyển đổi số không chỉ giúp doanh nghiệp, chủ thể OCOP cắt giảm chi phí, mà còn rút ngắn khoảng cách, tăng tốc xử lý đơn hàng và mở rộng tệp khách hàng toàn cầu. Thời gian qua, Cục Xúc tiến thương mại đã tập trung nghiên cứu, triển khai và điều chỉnh nhiều hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với tình hình thực tiễn; phối hợp với các đối tác trong nước và quốc tế tiến hành các hoạt động nhằm đồng hành hiệu quả nhất với các doanh nghiệp. Việc hỗ trợ doanh nghiệp số hóa các kênh phát triển thị trường trong tình hình mới đang là ưu tiên hàng đầu. “Cục sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai các chương trình mới, bao gồm các khóa tập huấn chuyên sâu, hoạt động tư vấn kỹ thuật và hỗ trợ xây dựng thương hiệu số nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp có sản phẩm OCOP trong việc phát triển bền vững kênh xuất khẩu trực tuyến”, ông Vũ Bá Phú nói.