Tăng cường bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt trong tình hình mới

Chỉ thị nêu: Trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt đã có nhiều chuyển biến tích cực, tai nạn giao thông liên quan đến đường sắt được kiềm chế, góp phần nâng cao hiệu quả khai thác đường sắt phục vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Tuy nhiên, tình hình trật tự an toàn giao thông đường sắt vẫn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn giao thông, năm 2024 đã xảy ra 120 vụ tai nạn giao thông đường sắt, làm chết 83 người, bị thương 26 người; xảy ra 98 vụ ném đất, đá lên tàu, làm bị thương 1 người, vỡ 107 cửa kính các loại, ảnh hưởng đến trật tự an toàn giao thông, trật tự an toàn xã hội; trong 7 tháng đầu năm 2025 đã xảy ra 65 vụ tai nạn giao thông đường sắt, làm chết 45 người, bị thương 16 người.

Ngày 10 tháng 3 năm 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 358/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đảm bảo trật tự hành lang an toàn giao thông và xử lý dứt điểm lối đi tự mở qua đường sắt, lộ trình hết năm 2025 xóa bỏ hoàn toàn lối đi tự mở; tuy nhiên tính đến tháng 6 năm 2025 tiến độ thực hiện chậm, đến nay toàn quốc mới thực hiện xóa bỏ được 1.237/4.065 lối đi tự mở (đạt 30,4%), giải tỏa 566 điểm vi phạm hành lang đường sắt, còn lại 11.569 điểm chưa được giải tỏa.

Nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông đường sắt do người điều khiển phương tiện đường bộ thiếu chú ý quan sát, không chấp hành hiệu lệnh của biển báo, đèn tín hiệu khi qua đường ngang, lối đi tự mở; dừng, đỗ, quay đầu xe trong phạm vi đường ngang; vi phạm các quy tắc an toàn giao thông đường sắt… Bên cạnh đó, chính quyền một số địa phương chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm, chưa quyết liệt trong việc xử lý vi phạm hành lang đường sắt, xóa bỏ lối đi tự mở qua đường sắt; công tác phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và chính quyền địa phương trong bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường sắt tại một số nơi chưa chặt chẽ, hiệu quả chưa cao; ý thức chấp hành pháp luật về đường sắt của một bộ phận người dân chưa cao; hạ tầng giao thông đường sắt được đầu tư xây dựng đã lâu, chưa được nâng cấp, sửa chữa đồng bộ; các chế tài xử lý vi phạm về lĩnh vực bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp từ Trung ương tới địa phương để bảo đảm an toàn giao thông đường sắt

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác bảo đảm an toàn giao thông đường sắt, cần thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp từ Trung ương tới địa phương để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn, giảm tai nạn giao thông đường sắt, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu bộ trưởng các Bộ: Xây dựng, Công an, Y tế, Khoa học và Công nghệ, Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có đường sắt đi qua và các cơ quan liên quan phải xác định công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt là nhiệm vụ quan trọng, từng bộ, ngành, địa phương theo chức năng, nhiệm vụ được giao rà soát các chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ được phân công để thực hiện hiệu quả các chủ trương chỉ đạo của Đảng, Nhà nước về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt, chú trọng công tác xây dựng, ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đường sắt (sửa đổi) được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 9; các giải pháp cần thực hiện quyết liệt, kiên trì, thường xuyên để bảo đảm an toàn cho hoạt động của đường sắt và hoạt động của nhân dân các khu vực có đường sắt đi qua; quá trình thực hiện phải cụ thể, chi tiết phù hợp với đặc điểm của từng địa bàn; phân công rõ nhiệm vụ chủ trì, phối hợp, có cơ chế kiểm soát tiến độ, chất lượng các nhiệm vụ; xem xét, xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị, chính quyền địa phương thiếu quan tâm, chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, giám sát hoặc thực hiện không đầy đủ chức trách, nhiệm vụ trong phạm vi quản lý để xảy ra mất an toàn giao thông, tai nạn giao thông đường sắt.

Xử lý các hành vi xâm phạm kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt

Bộ trưởng Bộ Xây dựng chỉ đạo tăng cường công tác quản lý nhà nước trong hoạt động vận tải đường sắt, tổ chức thực hiện nghiêm các quy định về điều kiện kinh doanh đường sắt; phối hợp với chính quyền địa phương rà soát các vị trí xung yếu trên các tuyến đường sắt, các cầu, hầm đường sắt, đường ngang, phát hiện các điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt, các bất cập về tổ chức giao thông tại vị trí đường ngang, đề ra biện pháp khắc phục về kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt. Tăng cường kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật, các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt đối với nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu, chất lượng sửa chữa, bảo trì kết cấu hạ tầng đường sắt…; chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, lực lượng Công an tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt, vi phạm tại đường ngang, lối đi tự mở qua đường sắt theo quy định; chủ động cung cấp các vị trí đường ngang, giao cắt với đường sắt cho các tổ chức cung cấp dịch vụ thông tin dẫn đường tích hợp vào cơ sở dữ liệu để cảnh báo người sử dụng trước khi đi qua giao cắt với đường sắt.

Các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng giao thông đường sắt, các dự án trọng điểm. Chỉ đạo các đơn vị chức năng có giải pháp bảo đảm an toàn cho người tham gia giao thông trong quá trình thi công, cải tạo, sửa chữa hạ tầng giao thông đường sắt.

Bộ Xây dựng tăng cường kiểm tra, xử lý các hành vi xâm phạm kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt; rà soát, bổ sung đầy đủ các biển báo hiệu, vạch dừng, gờ, gồ giảm tốc tại các điểm giao cắt giữa đường bộ và đường sắt trong phạm vi quản lý và kết nối tín hiệu đường bộ, đường sắt tại các đường ngang trên quốc lộ để cảnh báo, hướng dẫn người dân qua, lại an toàn; phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương tổ chức thực hiện việc xóa bỏ lối đi tự mở, xử lý vi phạm hành lang an toàn giao thông đường sắt, xây dựng đường gom…; khẩn trương tổ chức thực hiện hoàn thành việc sửa chữa, bổ sung đầy đủ hệ thống thông tin tín hiệu tại 184 đường ngang có người gác.

Xử lý nghiêm các vụ tai nạn giao thông đường sắt

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Công an chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch chuyên đề về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường sắt; tăng cường kiểm tra người điều khiển phương tiện đường bộ tham gia giao thông tại đường ngang, lối đi tự mở; kiểm tra việc chấp hành các quy định về an toàn đối với phương tiện đường sắt, về tiêu chuẩn, điều kiện và việc chấp hành quy trình tác nghiệp của các chức danh nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu... để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định.

Cơ quan Cảnh sát điều tra xử lý nghiêm các vụ tai nạn giao thông đường sắt đúng quy định của pháp luật. Trong quá trình điều tra ngoài xác định nguyên nhân trực tiếp gây tai nạn giao thông phải xác định, làm rõ nguyên nhân có liên quan đến trách nhiệm của các tập thể, cá nhân trong công tác quản lý nhà nước và thực thi công vụ phục vụ công tác phòng ngừa và xử lý tai nạn giao thông chính xác, khách quan, đúng quy định pháp luật; kịp thời phát hiện và kiến nghị khắc phục các tồn tại, bất cập về kết cấu hạ tầng đường sắt, phương tiện đường sắt, nhân viên đường sắt, công tác quản lý, khai thác, vận hành giao thông đường sắt…

Thực hiện nghiêm các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải đường sắt

Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam chủ động phối hợp với chính quyền địa phương, đơn vị chức năng thực hiện rà soát các vị trí xung yếu trên các tuyến đường sắt, các cầu, hầm đường sắt, đường ngang, phát hiện các điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt, các bất cập về tổ chức giao thông tại vị trí đường ngang, lối đi tự mở.

Tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải đường sắt, kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy trình, quy phạm an toàn giao thông đường sắt của đội ngũ nhân viên đường sắt trực tiếp phục vụ chạy tàu; thường xuyên kiểm tra an toàn của phương tiện đường sắt, hoạt động của các thiết bị an toàn trên hệ thống đường ngang; nghiên cứu ứng dụng khoa học kỹ thuật trong việc quản lý, điều hành chạy tàu, cảnh báo tự động tại các đường ngang, các lối đi tự mở; phối hợp chính quyền địa phương bảo vệ hành lang an toàn giao thông đường sắt, hoàn thành xử lý các lối đi tự mở qua đường sắt thuộc trách nhiệm của doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng đường sắt và quy định của pháp luật.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo các cơ quan thông tấn, báo chí và hệ thống thông tin cơ sở tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đường sắt thường xuyên, rộng rãi đến người dân; cảnh báo các nguy cơ, hậu quả tai nạn giao thông tại lối đi tự mở, đường ngang, hậu quả, tác hại của việc ném đất, đá lên tàu; chỉ đạo các tổ chức cung cấp dịch vụ thông tin dẫn đường tích hợp các vị trí đường ngang, giao cắt với đường sắt vào cơ sở dữ liệu để cảnh báo người sử dụng trước khi đi qua giao cắt với đường sắt.

Xử lý triệt để điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (có đường sắt đi qua) chỉ đạo cơ quan, đơn vị trực thuộc tăng cường công tác quản lý nhà nước, xây dựng kế hoạch chi tiết, cụ thể, ưu tiên kinh phí đầu tư để xử lý triệt để điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông đường sắt, lối đi tự mở; kiên quyết thu hồi diện tích đất đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức, cá nhân trong phạm vi hành lang an toàn giao thông đường sắt tại các vị trí điểm đen, điểm tiềm ẩn tai nạn giao thông theo quy định pháp luật; thường xuyên đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra Ủy ban nhân dân cấp xã, các ngành trực thuộc trong việc xử lý, giải tỏa các công trình vi phạm lấn chiếm, sử dụng trái phép hành lang an toàn giao thông đường sắt và kết cấu hạ tầng giao thông đường sắt.

Các tỉnh, thành phố chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể phối hợp với các cơ quan thông tin, báo chí, truyền thông tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường sắt cho lứa tuổi học sinh và các bậc phụ huynh; tổ chức ký cam kết của các hộ dân sinh sống dọc đường sắt với chính quyền cơ sở về đảm bảo an toàn giao thông đường bộ - đường sắt; nhân rộng các mô hình "Em yêu đường sắt quê em", "Đoạn đường ông cháu cùng chăm"…, tạo thói quen chấp hành các quy định của pháp luật về giao thông đường sắt...