Khơi dậy khát vọng sáng tạo trong thanh thiếu nhi Thủ đô

- Ông có thể giới thiệu khái quát và nêu những điểm mới của Cuộc thi Sáng tạo dành cho thanh, thiếu niên và nhi đồng thành phố Hà Nội năm nay?

Tiến sĩ Lê Xuân Rao: Cuộc thi năm 2025 được tổ chức ở 5 lĩnh vực: Đồ dùng học tập; Phần mềm tin học; Sản phẩm thân thiện môi trường; Dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; Giải pháp kỹ thuật ứng phó biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế.

Năm nay, dù thời gian phát động và nhận hồ sơ ngắn hơn năm 2024, nhưng số lượng đề tài vẫn đạt 813, tăng 242 đề tài. Học sinh từ bậc Tiểu học đến Trung học cơ sở ở cả trường công lập và ngoài công lập đều tham gia sôi nổi. Nhiều đơn vị ở những quận, huyện cũ có số lượng và chất lượng đề tài nổi bật như: Cầu Giấy, Long Biên, Hoàng Mai, Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm, Bắc Từ Liêm, Quốc Oai, Hoài Đức, Sóc Sơn, Thanh Oai...

Công tác tổ chức được cải tiến theo hướng tinh gọn, loại bỏ thủ tục rườm rà nhưng vẫn bảo đảm minh bạch, khoa học. Đặc biệt, ở vòng xét giải Đặc biệt, các nhóm đoạt giải Nhất ở 5 lĩnh vực được thuyết trình trực tiếp trước Hội đồng giám khảo liên lĩnh vực. Cách làm này giúp đánh giá toàn diện hơn về tính sáng tạo, khả năng ứng dụng và kỹ năng trình bày của thí sinh.

- Ông nhận xét thế nào về chất lượng các đề tài dự thi?

Tiến sĩ Lê Xuân Rao: Cả 5 lĩnh vực đều ghi nhận nhiều ý tưởng phong phú, một số đề tài có hàm lượng khoa học cao. Xu hướng ứng dụng công nghệ thông tin và cảm biến để tăng độ chính xác, giảm tính thủ công rõ rệt so với trước. Điều này chứng tỏ các em ngày càng tiếp cận tới những tiến bộ mới.

Nhiều sản phẩm có thể áp dụng ngay vào dạy học, đặc biệt là giáo dục địa phương trong chương trình phổ thông của Hà Nội. Tiêu biểu có: “Trợ lý AI hỗ trợ khám phá nội dung sách giáo khoa qua lăng kính tò mò”; “Robot thu gom váng dầu kết hợp quan trắc chất lượng nước”; “Ứng dụng công nghệ Ultra-Wideband chế tạo Robot đa nhiệm CareBot”; “Hệ thống đảm bảo an toàn khi truy cập Internet”; “Ứng dụng công nghệ xử lý ảnh vào thiết kế mô hình kho vận thông minh dùng trong thương mại điện tử”; “Mô hình hệ thống thu nước mưa, lọc và tái sử dụng nước (Áp dụng cho tiết Khoa học lớp 4)”; “Mô hình robot chăm sóc cây trồng thủy canh”...

- Ông đánh giá thế nào về phong trào nghiên cứu khoa học trong thanh thiếu niên và nhi đồng Thủ đô?

Tiến sĩ Lê Xuân Rao: Có thể khẳng định phong trào sáng tạo của thanh thiếu niên và nhi đồng Thủ đô đang phát triển mạnh mẽ. Cuộc thi không chỉ là nơi giao lưu, học hỏi mà còn rèn luyện tính kiên nhẫn, trách nhiệm, khả năng giải quyết vấn đề.

Tham gia cuộc thi, các em có dịp được Hội đồng chuyên môn đánh giá, ban tổ chức ghi nhận và đặc biệt khi các đề tài đoạt giải tạo nguồn động viên khích lệ rất lớn cho các em, từ đó làm động lực để tiếp tục nuôi dưỡng sự đam mê sáng tạo. Hy vọng trong tương lai, từ những ý tưởng sáng tạo ban đầu như thế này, các em có thể phát triển thành những ý tưởng sáng tạo lớn hơn để trở thành những sản phẩm thiết thực hữu ích đối với sự phát triển và tiến bộ của giáo dục, văn hóa, xã hội và kinh tế Thủ đô.

Có thể thấy cuộc thi Sáng tạo dành cho Thanh thiếu niên và nhi đồng không chỉ là sân chơi giao lưu, trao đổi kiến thức về ứng dụng khoa học và giải trí lành mạnh mà còn khơi dậy tính sáng tạo, rèn giũa tính kiên nhẫn, tiết kiệm; hướng các em có trách nhiệm hơn trong việc giải quyết những vấn đề khó khăn nảy sinh trong cuộc sống hiện đại.

Cuộc thi đã tạo động lực cho bản thân các em và thu hút được sự chung tay góp sức của các bậc phụ huynh, các thầy cô giáo, các nhà quản lý, các nhà khoa học để cùng nhau chắp cánh, vun đắp cho những ước mơ, hoài bão của của các em để nuôi dưỡng những nhà khoa học tài năng của Thủ đô trong tương lai, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô.

- Kế hoạch của Ban Tổ chức để nâng cao chất lượng cuộc thi trong các năm tới?

Tiến sĩ Lê Xuân Rao: Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Khoa học và Công nghệ, Thành đoàn Hà Nội để mở rộng phạm vi, đặc biệt khuyến khích những địa phương chưa có học sinh tham gia.

Công tác tuyên truyền sẽ được đẩy mạnh nhằm lan tỏa kết quả và ý nghĩa cuộc thi. Bên cạnh đó, Ban Tổ chức sẽ tổng kết, rút kinh nghiệm, kịp thời khen thưởng tập thể, cá nhân tiêu biểu. Mục tiêu là khích lệ tinh thần học tập, sáng tạo của học sinh, để các ý tưởng ban đầu được hun đúc thành năng lực sáng tạo bền vững gắn với thực tế cuộc sống và xu hướng khoa học công nghệ của tương lai, đóng góp cho sự phát triển của Thủ đô.

- Trân trọng cảm ơn ông!