Không được phép chủ quan

Trước đó ít ngày, Đội Quản lý thị trường số 10 phối hợp với Công an xã Quang Minh kiểm tra một kho đông lạnh tại Khu công nghiệp Quang Minh và phát hiện 15.720kg xương lợn đông lạnh đã quá hạn sử dụng (hạn dùng đến ngày 16-2-2022), được chứa trong 786 thùng carton. Trước đó, có 10 thùng (200kg) đã được bán ra thị trường.

Hai vụ việc trên một lần nữa báo động về tình trạng thực phẩm bẩn đầu độc người tiêu dùng. Điều này không chỉ đặt ra vấn đề trong quản lý chất lượng thực phẩm, mà cho thấy nguy cơ nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng.

Những vụ việc này một lần nữa khiến dư luận đặt câu hỏi: Tại sao tình trạng kinh doanh thực phẩm bẩn vẫn liên tục tái diễn, dù lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra và xử lý? Rõ ràng, hiện vẫn tồn tại khoảng trống về quản lý nguồn gốc, truy xuất nguồn gốc sản phẩm, quản lý ngay từ khâu chăn nuôi, giết mổ. Việc các chủ hàng không xuất trình được hóa đơn, chứng từ và thường xuyên khai nhận mua gom trôi nổi trên thị trường chứng tỏ hệ thống truy xuất nguồn gốc còn lỏng lẻo, thiếu hiệu quả.

Tiếp đó, việc xử lý chưa đủ sức răn đe. Mức phạt 8 triệu đồng là quá nhẹ so với lượng hàng vi phạm lên tới hơn 2 tấn. Chi phí xử lý, tiêu hủy, sức khỏe cộng đồng bị xâm phạm - tất cả chưa tương xứng với mức phạt. Việc kho lạnh chấp nhận cất giữ hàng hết hạn rõ ràng là khoảng trống trách nhiệm nghiêm trọng. Lỗ hổng trong giám sát kho tàng đang khiến thực phẩm không bảo đảm chất lượng dễ dàng tồn tại.

Những vụ việc thực phẩm bẩn bị phát hiện cho thấy, yêu cầu quan trọng nhất là áp dụng truy xuất nguồn gốc toàn diện. Tất cả thực phẩm hay sản phẩm liên quan đến sức khỏe trước khi lưu thông phải được gắn mã truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Người tiêu dùng và lực lượng chức năng có thể kiểm tra nhanh qua điện thoại. Cùng với đó là tăng mức xử phạt và nâng cao biện pháp răn đe, xác lập khung xử phạt hành chính theo tỷ lệ phần trăm giá trị lô hàng vi phạm; đồng thời điều tra hình sự khi đủ yếu tố, nhằm bảo đảm tính nghiêm minh của luật pháp.

Các lực lượng chức năng cần tiếp tục lập kế hoạch thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất kho lạnh, bến bãi, đầu mối giao thông; cần tăng số cuộc kiểm tra đột xuất, đặc biệt vào các điểm dễ lách luật như kho lạnh, vùng giáp ranh; thiết lập “đường dây nóng” và khuyến khích người dân tố giác nếu phát hiện thực phẩm bẩn, thực phẩm không rõ nguồn gốc; kết hợp với truyền thông rộng khắp về nguy cơ thực phẩm bẩn và quyền lợi của người tiêu dùng, vừa cảnh báo, vừa giúp người dân nâng cao nhận thức, nói không với thực phẩm bẩn, đồng thời là “tai mắt” của cơ quan chức năng.

Bên cạnh đó, các lực lượng chức năng cần tiếp tục các chương trình đào tạo nhận diện an toàn thực phẩm; thành lập tổ liên ngành kiểm tra, ngăn chặn “thực phẩm bẩn” và phối hợp thường xuyên với chính quyền địa phương để xử lý xuyên suốt.

Hai vụ việc mới được phát hiện một lần nữa cho thấy không thể chủ quan khi thực phẩm bẩn vẫn tồn tại và có thể dễ dàng len lỏi vào bữa ăn hằng ngày của người dân trên địa bàn Thủ đô. Cơ quan quản lý phải nỗ lực hơn, với các giải pháp đồng bộ, từ truy xuất nguồn gốc, tăng mức xử phạt, kiểm tra chặt chẽ đến truyền thông và khuyến khích người dân cùng giám sát. Chỉ như vậy, mới có thể ngăn chặn triệt để nạn thực phẩm bẩn, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ vững niềm tin của xã hội.