Tiến không dám, thoái không xong
Trung Quốc đã trở thành trường hợp đặc biệt nhất và nan giải nhất đối với Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại mà người này đã phát động nhằm vào các đối tác kinh tế và thương mại của Mỹ trên khắp thế giới.
Mỹ và Trung Quốc đã tiến hành nhiều vòng đàm phán thương mại với nhau nhưng chưa đạt được kết quả gì và mới đây hai bên đã nhất trí kéo dài thời gian thương thảo thêm 90 ngày. Chỉ riêng việc kéo dài thời gian đàm phán này cũng đã đủ để thấy ông Trump không thể và không dám đối xử với Trung Quốc như những đối tác kinh tế và thương mại khác. Ông tự định ra thời hạn cho Trung Quốc để đàm phán đi đến thỏa thuận thương mại với Mỹ, nhưng rồi tự gia hạn thêm 90 ngày và sau đó lại gia hạn thêm 90 ngày nữa. Với Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Ấn Độ hay Brazil, ông Trump đâu có nhẹ tay và hào phóng đến như vậy.
Ở đây có hai nguyên nhân. Thứ nhất, ông Trump kích hoạt vòng thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại với Trung Quốc và luôn chủ ý thể hiện hành động rất mạnh mẽ và kiên quyết, nhưng không dám để xảy ra chiến tranh thương mại thực thụ giữa Mỹ và Trung Quốc. Thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại là dạng xung khắc thương mại còn có thể kiểm soát được, chứ chiến tranh thương mại sẽ là cuộc khủng hoảng thực sự, không những rất khó kiểm soát diễn biến mà còn rất khó có thể chấm dứt. Chiến tranh thương mại với Trung Quốc sẽ khiến ông Trump không thể cầm quyền thành công được ở nước Mỹ. Thực chất, chủ định của ông Trump là gây thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại với Trung Quốc để buộc nước này đi vào thỏa hiệp thương mại với Mỹ chứ không phải để xô đẩy Trung Quốc vào chiến tranh thương mại với Mỹ.
Thứ hai, Trung Quốc có nhiều con chủ bài và lợi thế hơn hẳn EU hay Nhật Bản, Ấn Độ, Brazil trong cuộc chơi thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại với Mỹ. Nhờ điều này, vì thể diện quốc gia và vì lợi ích thiết thực trước mắt cũng như chiến lược lâu dài, Trung Quốc tuy cũng rất tránh để xảy ra chiến tranh thương mại với Mỹ nhưng luôn vừa sẵn sàng, vừa phải chơi tất tay với ông Trump. Ông Trump lại đang bị vướng mắc vào vụ bê bối Epstein (nhân vật đầy tai tiếng đã tự sát trong nhà tù), không chấm dứt được cuộc chiến ở Ukraine mau lẹ như thường quả quyết, mức độ tín nhiệm suy giảm và người dân ở Mỹ thấm hệ lụy tiêu cực của cuộc thương chiến thuế quan bảo hộ thương mại.
Vì vậy, sau mấy vòng đàm phán thương mại không thành công, ông Trump cần nới thời hạn để có thêm thời gian đàm phán, trong khi Trung Quốc cũng muốn kéo dài để tiếp tục chơi con bài thời gian với Mỹ. Mặt khác, qua đấy cũng có thể thấy Trung Quốc cho rằng, vì ông Trump dễ dàng, nhanh chóng, bất ngờ thay đổi quyết sách và vì ông Trump cần nhưng Trung Quốc chưa vội nên hiện tại chưa phải là thời điểm thích hợp nhất và có lợi nhất cho Trung Quốc để đi vào thỏa hiệp thương mại với Mỹ. Còn ông Trump trên thực tế vẫn bế tắc ý tưởng về biện pháp chính sách có thể khuất phục hoặc gây khó cho Trung Quốc như đối với các đối tác kinh tế và thương mại khác của Mỹ.
Theo thỏa thuận, hai bên dành cho nhau 90 ngày để thương thảo tiếp. Sau thời hạn này mà vẫn chưa đạt được thỏa thuận thương mại thì hai bên chắc sẽ lại kéo dài thêm thời hạn đàm phán. Cả hai đều không dám tiến thêm trong cuộc xung khắc thương mại nhưng cũng đều không thể lùi, bởi bên nào lùi bước trước thì sẽ bị coi là yếu thế, thất thế và không thể tránh khỏi thể diện bị tổn hại, bị thêm khó khăn và khó xử trong đối nội cũng như bị mất uy trong đối ngoại.