Xây dựng thương hiệu Việt vững chắc khi xuất khẩu sang thị trường châu Âu

Chiều 14-8, Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Hiệp hội Doanh nghiệp Việt Nam tại Pháp và Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam, tổ chức hội thảo “Tăng tốc xuất khẩu các mặt hàng phục vụ lối sống đương đại sang thị trường châu Âu”.

Phát biểu khai mạc, bà Hồ Thị Quyên - Phó Giám đốc ITPC cho rằng, để duy trì và mở rộng vị thế xuất khẩu các mặt hàng trong lĩnh vực xuất khẩu nội - ngoại thất, thủ công mỹ nghệ, doanh nghiệp cần chủ động đạt chứng chỉ FSC, BSCI, ISO 14001, chứng nhận tuần hoàn nguyên liệu để đáp ứng yêu cầu của người mua hàng và hạn chế rủi ro pháp lý.

Đồng thời, doanh nghiệp sử dụng nguồn gỗ tái chế, gỗ trồng có chứng nhận, áp dụng công nghệ sản xuất sạch; tập trung vào thiết kế sáng tạo, đồ nội thất cho không gian nhỏ để bắt kịp xu hướng tiêu dùng toàn cầu; tham gia các chương trình xúc tiến thương mại để kết nối tiếp cận nhà phân phối, nhà bán lẻ lớn, đặc biệt các sự kiện ở châu Âu.

Chia sẻ về xu hướng của thị trường châu Âu, bà Nguyễn Đắc Bội Quỳnh - Giám đốc Xúc tiến Thương mại Khối doanh nghiệp Việt Nam - Phòng Thương mại và Công nghiệp Pháp tại Việt Nam (CCIFV) cho hay, xu hướng tiêu dùng tại châu Âu hiện đang là lợi thế cho các sản phẩm Việt Nam, khi ngày càng ưu tiên các sản phẩm thủ công độc đáo, thân thiện với môi trường và mang đậm bản sắc văn hóa.

Việt Nam đang có những bước tiến vững chắc để nắm bắt cơ hội này. Năm 2022, Liên minh châu Âu đã nhập khẩu hơn 1,1 tỷ USD hàng thủ công mỹ nghệ từ Việt Nam, toàn ngành đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 4 tỷ USD vào năm 2025.

Tuy nhiên, để thâm nhập thành công, các doanh nghiệp Việt Nam cần tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn của EU về nguồn gốc xuất xứ, chứng nhận gỗ, tác động môi trường và điều kiện lao động.

Về góc nhìn pháp lý, bà Chử Lan Phương - Luật sư Công ty Luật Ceven Law, Thành viên ABVietFrance nhấn mạnh về sự thay đổi của khung pháp lý tại EU, với những quy định mới có tác động trực tiếp đến các nhà xuất khẩu Việt Nam. Đáng chú ý nhất là quy định an toàn sản phẩm chung (GPSR) có hiệu lực cuối năm 2024, chỉ thị trách nhiệm sản phẩm (PLD) năm 2024, cùng các quy định bổ sung khác. Những quy định này đòi hỏi các doanh nghiệp phải tăng cường trách nhiệm đối với sự an toàn của sản phẩm và phải có một đại diện pháp lý tại EU khi bán hàng trực tiếp vào thị trường.

Về phía doanh nghiệp, bà Trà Lê - Giám đốc phát triển thị trường của Source of Asia (SOA) đã nêu bật tiềm năng to lớn của ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam, một ngành đang tạo công ăn việc làm cho khoảng 3 triệu lao động nông thôn và có tới 5.400 làng nghề trên cả nước. Thị trường Liên minh châu Âu (EU) hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam, chiếm 25% tổng kim ngạch. Đặc biệt, xu hướng tiêu dùng xanh với các sản phẩm từ mây, tre đang phát triển mạnh mẽ.

Tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ ra những thách thức không nhỏ. Ngoài những tác động thuế quan gần đây, doanh nghiệp Việt Nam phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia sản xuất quy mô lớn, chi phí thấp như Trung Quốc và Ấn Độ.

Đồng thời, các rào cản từ thị trường EU đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật và môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Các quy định như REACH về hóa chất, EUDR về chống phá rừng và các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc sản phẩm là bắt buộc. Việc sản xuất còn manh mún, quy mô nhỏ và yếu trong xây dựng thương hiệu cũng là một điểm yếu cố hữu.

Để vượt qua thách thức và tận dụng cơ hội, các doanh nghiệp Việt cần học hỏi cách xây dựng thương hiệu. Các ví dụ điển hình tại Việt Nam như Hanoia hợp tác cùng Hermès, Kilomet109 với câu chuyện về di sản văn hóa và tay nghề thủ công, hay Việt S với việc kiểm soát tốt chuỗi cung ứng nội địa với quy trình hoạt động minh bạch đều cho thấy tầm quan trọng của việc xây dựng câu chuyện thương hiệu, đảm bảo tính bền vững, minh bạch và tuân thủ sớm các tiêu chuẩn quốc tế.