Lãng phí khó đo đếm từ dạy thêm, học thêm

Mặc dù kỳ nghỉ hè của năm 2025 chưa được một tháng, nhưng nhiều gia đình thay vì cho con thực sự được nghỉ ngơi, được học và tập luyện các môn nghệ thuật, thể thao, kỹ năng sống, lại coi đây là những chuỗi ngày để ôn luyện, tăng tốc và bứt phá cho các “cuộc đua" về thành tích học tập. Có con năm nay lên lớp 9, mùa hè này anh Trần Hoàng (quận Nam Từ Liêm) cho con theo học 3 lớp toán cùng lúc: “Một lớp nâng cao con vẫn theo học từ nhiều năm nay, một lớp học thêm do trường mở nên gia đình… khó từ chối, còn một lớp học ôn chuyên bởi con tôi có nguyện vọng thi trường chuyên”. Để ôn thi, con anh Hoàng còn học thêm hai lớp văn, hai lớp tiếng Anh. Như vậy, chưa chính thức vào “năm học bản lề” nhưng con anh Hoàng hiện đã “sở hữu” hơn chục ca học, được sắp xếp gần như kín ngày chủ nhật và các buổi tối ngày thường.

Quay cuồng với các lớp học thêm của con là cảnh thường thấy ở nhiều gia đình hiện nay, dẫu Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT quy định về dạy thêm, học thêm đã có hiệu lực. Nhiều cách lách luật để dạy thêm, học thêm tiếp tục tồn tại. “Học phí 1,4 triệu đồng mà học thêm 4,1 triệu đồng! Thế thì phải đổi tên chính khóa thành học thêm còn học thêm thành chính khóa, mới là trung thực” - một bậc phụ huynh đã phải than trên mạng xã hội như vậy. Chị Hà My (quận Thanh Xuân) cũng chia sẻ: “Học phí ở trường công rất thấp, nhưng khoản học thêm do trường liên kết với trung tâm lại không thấp chút nào đối với thu nhập của nhiều gia đình. 150 nghìn đồng cho một ca học 1,5-2 giờ, học ba môn chính là mất đứt gần 2 triệu đồng mỗi tháng, trong khi không mấy hiệu quả, phụ huynh vẫn phải tìm lớp học thêm ở ngoài phù hợp với năng lực của con, nhưng lại không đủ dũng cảm để nói “không” với nhà trường”.

Nếu những gia đình mong muốn con đỗ các trường chất lượng cao, trường chuyên, việc học thêm kiến thức nâng cao có thể coi là hết sức bình thường, thì ở nhiều gia đình khác, việc chạy sô học lại những kiến thức cơ bản đã học ở trường là một sự lãng phí. Đó là sự lãng phí về thời gian khi các con tối ngày ôn luyện, không còn khoảng trống để được học các kỹ năng sống, học cách chăm sóc bản thân, làm việc nhà giúp đỡ người thân. Đó là sự lãng phí tiền bạc khi số tiền dành cho học thêm chiếm một phần lớn chi tiêu thường xuyên của gia đình. Sự lãng phí công sức khi học sinh miễn cưỡng nghe lại kiến thức đã học ở trường, cha mẹ phải bớt xén giờ làm hoặc phải thuê xe để đưa đón con. Đó còn là sự lãng phí về sức khỏe khi các con phải ngồi thường xuyên trong lớp học thêm, không có thời gian vận động, rèn luyện thể dục thể thao.

Mới đây, trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã khẳng định, dạy thêm, học thêm làm cho việc trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu và cản trở sự đổi mới, đồng thời khẳng định, Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT về dạy thêm, học thêm không chỉ giải quyết một vấn đề xã hội, mà còn là một phần của công cuộc đổi mới để làm cho trường học thay đổi.

Sự lãng phí từ dạy thêm, học thêm tuy khó đong đếm nhưng hệ lụy của nó đã và đang ảnh hưởng đến cả xã hội. Trị tận gốc căn bệnh này không chỉ là câu chuyện của riêng ngành Giáo dục mà còn cần có sự chung tay của cả xã hội. Để chống lãng phí trong giáo dục, các bậc phụ huynh cần dũng cảm nói không với dạy thêm học thêm; bên cạnh đó, cần có những biện pháp cụ thể để kiểm tra, giám sát việc thực hiện Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT, xử lý nghiêm các hành vi cố tình lách luật; tuyên truyền sâu rộng để nâng cao ý thức của nhà trường, phụ huynh và học sinh, từ đó tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.