Đất nước giữa thời khắc lịch sử trọng đại

Để đạt đến sự chín muồi như hiện nay, trong thời gian qua, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực hết mình và luôn ưu tiên nguồn lực cao nhất để bảo đảm sự sẵn sàng về mọi mặt, gồm thể chế, đội ngũ cán bộ và cơ sở vật chất cho thời khắc lịch sử quan trọng của đất nước trong kỷ nguyên mới.

1. Những ngày qua, Hà Nội cũng như 62 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác đã tổ chức vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Nhìn chung, đến thời điểm này, các cơ chế vận hành thử nghiệm chính quyền 2 cấp diễn ra trơn tru, theo đúng kịch bản, nhất là ở cấp xã, phường, đặc khu, bao gồm hội nghị ban chấp hành đảng bộ, hội nghị tập thể UBND, thực hiện liên thông thủ tục hành chính và các phần việc khác liên quan.

Việc vận hành thử nghiệm là căn cứ quan trọng để các địa phương đánh giá, rút kinh nghiệm, trên cơ sở đó thực hiện vận hành chính thức chính quyền địa phương 2 cấp từ ngày 1-7-2025.

Đánh giá kết quả quan trọng này, Kết luận số 169-KL/TƯ ngày 20-6-2025 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư (về tập trung hoàn thành nhiệm vụ sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính) nêu rõ: Các cấp, ngành, địa phương trong thời gian qua đã “tích cực, khẩn trương, nỗ lực trong việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đúng yêu cầu, tiến độ và bảo đảm chất lượng, hiệu quả”.

Điểm nổi bật là nhằm chuẩn bị chu đáo, toàn diện cho chính quyền địa phương 2 cấp chính thức đi vào hoạt động, các đồng chí Bộ Chính trị, Ban Bí thư, lãnh đạo các cơ quan, tổ chức ở Trung ương và địa phương đã, đang tập trung cao độ cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tăng cường đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn thực hiện chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính, nhất là ở cấp xã, phường, đặc khu. Đặc biệt, việc duy trì hiệu quả hoạt động của các tổ thường trực ở cấp Trung ương đã bảo đảm kịp thời hỗ trợ, giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc nhanh nhất các vấn đề đặt ra ở cơ sở.

Tại Hà Nội, cùng với các chỉ đạo của Trung ương, thành phố đã ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, gần đây nhất là Kế hoạch số 341-KH/TU ngày 12-6-2025 của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội về “Vận hành thử nghiệm mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trên địa bàn thành phố Hà Nội”. Trong giai đoạn nước rút, thành phố thường xuyên tổ chức các hội nghị tập huấn trực tuyến quy mô hàng nghìn người tham gia với nội dung liên quan đến việc hướng dẫn vận hành chính quyền địa phương 2 cấp. Đặc biệt, trong thời gian này, 11 đoàn công tác của thành phố đã đến từng xã, phường mới để kiểm tra, hướng dẫn và tháo gỡ ngay những khó khăn, vướng mắc đặt ra trong thực tiễn ở cơ sở.

2. Chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động mang ý nghĩa rất lớn trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ để bước vào kỷ nguyên mới phát triển giàu mạnh, thịnh vượng. Giữa thời khắc lịch sử quan trọng này, có hai vấn đề rất ý nghĩa đối với tương lai lâu dài của đất nước cần nhắc tới.

Thứ nhất, sau sắp xếp đơn vị hành chính, 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với 3.321 đơn vị hành chính cấp xã (2.621 xã, 687 phường và 13 đặc khu) sẽ mở ra những không gian phát triển mới rộng lớn và đa dạng mang tính chiến lược, lâu dài. Quy mô dân cư, đất đai, nền kinh tế tăng lên đáng kể, hứa hẹn nhiều tiềm năng, lợi thế cạnh tranh nổi trội cho mỗi địa phương.

Nói cách khác, sắp xếp đơn vị hành chính thực chất là chúng ta thu gọn lại để mở ra không gian phát triển tốt hơn, mới hơn và lớn hơn. Nhìn bản đồ đất nước từ Bắc vào Nam sau khi hình thành 34 tỉnh, thành phố, chúng ta nhận thấy một điều thay đổi rất rõ rệt, đó là không gian phát triển kết hợp Bắc - Nam và Đông - Tây mở ra dư địa rất lớn trong tương lai. Cụ thể hơn, trong 34 tỉnh, thành phố thì có tới 21 tỉnh, thành phố giáp biển với không gian phát triển mở rộng, cơ cấu kinh tế - xã hội thay đổi theo hướng hài hòa, tích cực hơn. Việc liên thông tự nhiên giữa núi rừng, đồng bằng với biển đảo sẽ tạo ra những khả năng liên kết mạnh mẽ, giúp khai thác tốt nhất lợi thế của cả hai khu vực nội địa và ven biển ở mỗi địa phương.

Tương lai đang rộng mở với sự kết nối không chỉ đơn thuần về kinh tế, mà còn là sự liên thông trong dòng chảy văn hóa và lịch sử. Đây chính là sự tương hỗ để cùng nhau mạnh lên, hướng đến phát triển nhanh và bền vững.

Thứ hai, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã không chỉ đơn thuần là vấn đề điều chỉnh địa giới hành chính mà nhằm tạo không gian phát triển mới, đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, nhất là đối với cấp xã, từ đó hình thành đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, sát dân và phục vụ nhân dân, doanh nghiệp ngày một tốt hơn.

Chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động sẽ có khoảng 85% đầu việc đang thuộc cấp huyện được chuyển hẳn về cấp xã; phần việc yêu cầu liên xã, liên tỉnh hoặc chuyên môn cao (khoảng 15%) được chuyển lên cấp tỉnh. Đáng chú ý, Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua đã trao cho HĐND cấp xã những nhiệm vụ mới, từ quyết định kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phân bổ ngân sách, phê chuẩn dự án hạ tầng tới ban hành biện pháp bảo vệ môi trường, an sinh xã hội và chuyển đổi số tại địa phương... Sự dịch chuyển mạnh mẽ này đưa cấp xã thành nơi vừa thực thi chính sách, vừa là nơi kiến tạo chính sách phát triển. Vì lẽ đó, cán bộ, công chức, viên chức cấp xã đã được trao thẩm quyền làm chính sách ngay tại cơ sở, thay vì chỉ xử lý hồ sơ hành chính như trước đây. Một thay đổi rất lớn lao, mang tính đột phá.

Nhiệm vụ là rất nặng nề, vì vậy, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong chính quyền địa phương 2 cấp phải thể hiện bản lĩnh chính trị, liêm chính, minh bạch, kỹ năng, chuyên môn tốt, chịu trách nhiệm cá nhân về mọi quyết định trong công tác. Đòi hỏi trong thực thi công vụ tới đây là rất lớn, do đó, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phải thay đổi tư duy, cách làm, xử lý công việc theo hướng phân rõ trách nhiệm, có thời hạn, có cam kết và công khai kết quả để chính quyền cùng nhân dân giám sát.

Với mỗi chính quyền địa phương, cần xác định việc sắp xếp, tổ chức lại bộ máy chính quyền không chỉ nhằm tinh gọn, hiệu lực hơn, mà còn hướng tới mục tiêu là tạo ra hệ thống quản lý gần dân, hiệu quả, phục vụ tốt hơn và đủ năng lực đồng hành cùng sự phát triển của đất nước. Đây là cơ hội rất lớn để mỗi tỉnh, thành phố và xã, phường, đặc khu trong hành trình mới sẽ trở thành “mắt xích” quan trọng và thật sự hiệu quả của bộ máy công quyền trong kỷ nguyên mới của đất nước.

3. Những chuyển động đang diễn ra rất nhanh chóng trên thực tế đòi hỏi các cấp, ngành, địa phương và các tầng lớp nhân dân cần chung sức, đồng lòng để thời khắc lịch sử chính quyền địa phương hai cấp đi vào hoạt động sẽ là dấu mốc mở ra một giai đoạn mới đầy hứa hẹn cho tương lai đất nước.

Những công việc cụ thể đã được Bộ Chính trị, Ban Bí thư vạch rõ cho đến ngày 30-6-2025. Cụ thể, trong Kết luận số 169-KL/TƯ, Bộ Chính trị, Ban Bí thư yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung cao độ, chủ động lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện các thủ tục theo quy định, thành lập tổ chức, sắp xếp nhân sự, bố trí trụ sở, điều kiện cơ sở vật chất để toàn bộ các tổ chức, cơ quan, đơn vị cấp tỉnh, cấp xã trên toàn quốc đi vào hoạt động đồng bộ từ ngày 1-7-2025.

Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng yêu cầu thực hiện nghiêm các chỉ đạo trong sắp xếp, bố trí cán bộ; kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích cục bộ, xử lý nghiêm các sai phạm. Cùng với đó là tập trung làm tốt việc bàn giao tài sản, tài chính, quản lý, bàn giao hồ sơ tài liệu… theo đúng quy định; tăng cường quản lý trật tự xây dựng, bảo đảm an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội.

Các cấp ủy, tổ chức Đảng, cơ quan, đơn vị cũng cần khẩn trương quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả công tác chuyển đổi số bảo đảm liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Các điều kiện để chính quyền địa phương 2 cấp hoạt động phải đầy đủ, hiệu quả, cung cấp dịch vụ công đối với người dân, doanh nghiệp thông suốt, không gián đoạn.

Lễ công bố các nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính, thành lập tổ chức Đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, Mặt trận Tổ quốc tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu sẽ được tổ chức đồng bộ trong cả nước vào ngày 30-6-2025.

Đến thời điểm này có thể thấy, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã thể hiện quyết tâm chính trị rất cao trong việc tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương các cấp. Thời khắc lịch sử này của đất nước đang đến rất gần, vì vậy, mỗi cấp, mỗi ngành, mỗi địa phương và từng cán bộ, công chức, viên chức, với chức năng, nhiệm vụ và trách nhiệm của mình hãy chung sức, đồng lòng gánh vác để đưa giang sơn bước vào giai đoạn phát triển mới phồn vinh và thịnh vượng.

Sự chuyển mình mạnh mẽ của đất nước suy cho cùng là để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân và quan trọng hơn là củng cố, nâng cao vị thế, tăng cường sức mạnh của dân tộc Việt Nam trong thời đại ngày nay.