Những ẩn số sau sự tham chiến của Mỹ vào Iran

Trong bài phát biểu sau vụ tấn công Iran, ông D.Trump lộ ý là đã quyết định từ lâu về việc tấn công Iran. Xem ra, người này hồi năm 2018 quyết định đơn phương rút nước Mỹ ra khỏi thỏa thuận về giải pháp cho vấn đề hạt nhân của Iran (JCPOA) mà Mỹ ở thời Tổng thống Barack Obama đã ký kết với Iran, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức không phải vì thấy thỏa thuận này bất lợi cho Mỹ như ông D.Trump luôn quả quyết mà để cho vấn đề hạt nhân của Iran tiếp tục tồn tại, nhờ đó mà có cớ để theo đuổi chủ định tấn công Iran. Sau khi trở lại cầm quyền ở nước Mỹ, ông D.Trump càng kiên định quyết tâm hiện thực hóa chủ định trên. Đàm phán giữa Mỹ và Iran về vấn đề hạt nhân của Iran cũng vì thế mà không thể thành công.

Cuộc chiến bây giờ đã trở thành cuộc chiến giữa liên minh Mỹ và Israel với Iran. Ranh giới giữa can dự hạn chế và sa lầy lâu dài, giữa kiểm soát chiến sự và phiêu lưu quân sự, giữa lợi và lợi bất cập hại, giữa tác dụng và phản tác dụng rất mong manh đối với nước Mỹ và cá nhân ông D.Trump về mọi phương diện. Sự tham chiến của Mỹ làm thay đổi cơ bản cả bản chất lẫn diễn biến của cuộc chiến, làm thay đổi tương quan thế và lực trong cuộc đối địch giữa Israel và Iran, chi phối nhiệm kỳ Tổng thống của ông D.Trump. Mức độ những tác động này phụ thuộc vào những ẩn số xuất hiện sau khi ông D.Trump đưa nước Mỹ tham gia vào cuộc chiến.

Ẩn số lớn trước hết là kết quả thực tế của cuộc tấn công vừa qua của Mỹ. Ông D.Trump tự tin quả quyết, các cơ sở hạt nhân của Iran đã bị phá hủy hoàn toàn. Nếu thực tế đúng là như thế thì có nghĩa ông D.Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã đạt được mục tiêu đề ra. Nhưng nếu Mỹ mới chỉ gây ra được tổn hại chứ không triệt hạ được hoàn toàn chương trình hạt nhân của Iran thì cả Mỹ lẫn Israel đều sẽ còn tiếp tục chiến tranh với Iran. Iran sẽ không nói ra và không ai bên ngoài có thể biết chính xác thực trạng của chương trình hạt nhân của Iran sau khi bị Mỹ tấn công.

Cả ông D.Trump và ông B.Netanyahu đều đã "đâm lao" nên giờ buộc phải "theo lao", đều đã cá cược tất cả vào cuộc chơi mịt mờ này. Do vậy, rồi đây đứng hay đổ đều phụ thuộc vào câu trả lời cho câu hỏi liệu đã hoặc sắp tới có thể triệt hạ được hoàn toàn chương trình hạt nhân của Iran hay không.

Ẩn số lớn tiếp theo là hình thức và mức độ đáp trả Mỹ của Iran. Mỹ tham chiến như thế buộc Iran phải có hành động đáp trả trực tiếp nhằm vào Mỹ. Iran có những con bài đủ để khiến Mỹ phải trả giá. Nhưng Mỹ sẽ lại trả đũa và các cuộc tấn công lẫn nhau sẽ gia tăng. Cho nên diễn biến tiếp theo lệ thuộc vào hình thức và mức độ đáp trả Mỹ của Iran.

Ẩn số lớn nữa là ông D.Trump và ông B.Netanyahu có định tận dụng cuộc chiến tranh hiện tại để thay đổi thể chế chính trị ở Iran hay không. Cả hai đều đã xa gần đề cập đến mục tiêu này. Nếu không tiêu hủy được chương trình hạt nhân của Iran bằng bom và tên lửa thì hai người này sẽ cùng nhau nhằm tới mục tiêu thay đổi thể chế chính trị hiện tại ở Iran bằng tiềm lực quân sự mà Mỹ và Israel đang có.

Những ẩn số trên sẽ được dần giải mã trong thời gian tới.