Tìm về nơi khởi nguồn của báo chí cách mạng Việt Nam

Từ khi mở cửa trở lại năm 2024, địa điểm lịch sử này ngày càng thu hút đông đảo du khách.

Cái nôi của nền báo chí cách mạng Việt Nam

Nằm tại số 248 - 250 (trước đây là số 13) phố Văn Minh, quận Đông Sơn - khu vực cổ kính của thành phố Quảng Châu, tòa nhà bằng gạch và gỗ ba tầng mang vẻ ngoài trầm mặc, yên tĩnh. Cách nay một thế kỷ trước, nơi đây từng sôi nổi những buổi học chính trị, những đêm thức in báo cách mạng, những cuộc họp bí mật nuôi dưỡng khát vọng giải phóng dân tộc Việt Nam.

Từ năm 1924 đến 1927, dưới sự chỉ đạo của Nguyễn Ái Quốc, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đặt trụ sở tại đây để làm trung tâm tổ chức ba lớp huấn luyện cán bộ cho 75 thanh niên ưu tú. Những học viên sau này đã trở thành những hạt giống đỏ gieo mầm cho cách mạng Việt Nam. Cũng chính tại đây, Nguyễn Ái Quốc đã sáng lập Báo Thanh Niên - tờ báo cách mạng đầu tiên. Ra số đầu tiên ngày 21-6-1925, Báo Thanh Niên không chỉ truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam, mà còn góp phần quan trọng định hình lý luận và tư tưởng cho phong trào cách mạng vô sản. Từ dấu mốc này, nền báo chí cách mạng Việt Nam chính thức ra đời, trở thành một lực lượng xung kích, đồng hành cùng công cuộc giành độc lập dân tộc.

Năm 1971, căn nhà số 13 đường Văn Minh được Nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa quyết định giữ gìn làm Di tích lưu niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh, lấy tên là "Trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên". Di tích thuộc quyền quản lý của Bảo tàng Lịch sử Cách mạng Quảng Đông, đã được xếp hạng là Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Trung Quốc. Đây là mốc quan trọng đánh dấu sự công nhận giá trị lịch sử quốc gia của di tích này.

Từ năm 2022 đến năm 2023, di tích được tu sửa và quy hoạch lại khu trưng bày. Sau thời gian đóng cửa để trùng tu, di tích chính thức mở cửa trở lại vào ngày 26-3-2024, với không gian trưng bày được đầu tư kỹ lưỡng cả về hiện vật lẫn công nghệ trình chiếu. Gần 240m2 trưng bày với 154 hiện vật quý tái hiện sinh động khung cảnh lớp học, phòng làm việc của Nguyễn Ái Quốc, nơi in báo, nhà bếp, ký túc xá học viên...

Không gian trưng bày tại di tích hiện nay đã dành một phần riêng để giới thiệu về hoạt động báo chí thời kỳ đầu, với hình ảnh tờ báo Thanh Niên, bản kẽm in, bút mực, máy đánh chữ và các tư liệu báo chí quý giá. Những hiện vật ấy nhắc nhở người xem rằng, lịch sử báo chí cách mạng bắt đầu không phải từ những tòa soạn hiện đại, mà từ những căn gác nhỏ, những bàn in thủ công, và trên hết - từ tinh thần đấu tranh không ngừng nghỉ vì tự do, độc lập và chân lý.

Điểm đến giàu ý nghĩa

Kể từ khi mở cửa trở lại, địa điểm này nhanh chóng thu hút sự quan tâm của công chúng, đặc biệt là giới trẻ và khách du lịch Việt Nam, với khoảng 20.000 lượt khách tham quan. Nhiều đoàn từ Việt Nam đã tới đây theo chương trình giao lưu văn hóa - lịch sử giữa hai nước.

Không chỉ là một chuyến tham quan, hành trình đến số nhà 248 - 250 Văn Minh còn là dịp để mỗi người ngược dòng thời gian, cảm nhận rõ hơn về khát vọng độc lập dân tộc, tinh thần quốc tế cộng sản và sự gắn bó bền chặt giữa hai dân tộc Việt - Trung trong một giai đoạn lịch sử đặc biệt.

Mới đây, nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam, đoàn công tác Hội Nhà báo Việt Nam đã có chuyến thăm di tích này. Ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam chia sẻ: Chuyến thăm thực sự ý nghĩa, bởi tại trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, đoàn công tác đã được tham quan và tìm hiểu về lịch sử báo chí cách mạng cách nay cả trăm năm qua câu chuyện sống động về từng kỷ vật, bức ảnh, nét chữ..., được chia sẻ. “Chúng tôi - những người đã và đang tiếp bước hành trình nghề nghiệp, hôm nay, qua trực tiếp xem hình ảnh, hiện vật và nghe giới thiệu về sự ra đời, quá trình tổ chức sản xuất các ấn phẩm của Báo Thanh Niên năm xưa như được tiếp thêm sức mạnh. Và cũng từ những câu chuyện về Người, chúng tôi càng thêm trân quý nghề nghiệp, có thêm động lực để tiếp tục hành trình, sứ mệnh của người làm báo cách mạng. Một lần nữa, những người làm báo hôm nay, luôn bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đến công lao của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Chủ tịch Hồ Chí Minh - Người đặt nền móng khai sinh ra nền báo chí cách mạng Việt Nam” - Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Trong bức tranh đa sắc của du lịch Quảng Châu - nơi nổi tiếng với những trung tâm thương mại, ẩm thực Quảng Đông, những công trình kiến trúc đặc sắc - thì một chuyến ghé thăm trụ sở Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên như một khoảng lặng đầy ý nghĩa. Nếu có dịp đặt chân tới Quảng Châu, hãy dành thời gian bước vào con ngõ nhỏ trên phố Văn Minh - nơi đã từng thắp lên ánh sáng cho một dân tộc.