Báo chí Thủ đô - dòng chảy bền bỉ cùng lịch sử dân tộc

Trong lịch sử một thế kỷ của báo chí cách mạng Việt Nam, báo chí Thủ đô là “mạch nguồn chủ lực”, luôn tiên phong, mạnh mẽ, sắc bén trên mặt trận tư tưởng - văn hóa.

Dòng chủ lưu tiên phong, mạnh mẽ

Nhìn lại lịch sử 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam, Hà Nội là nơi đã đặt nền móng cho sự hình thành và phát triển của báo chí quốc ngữ hiện đại. Tờ Đại Việt Tân Báo ra đời năm 1905, là một trong những tờ báo quốc ngữ đầu tiên, góp phần lan tỏa tinh thần canh tân, cải cách. Sau khi Báo Thanh Niên ra số đầu tiên ngày 21-6-1925, mở ra lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, Hà Nội cũng là “cái nôi” của nhiều tờ báo yêu nước và tiến bộ như Phong Hóa, Ngày Nay, góp phần chấn hưng dân trí, truyền bá tư tưởng dân chủ, cách mạng.

Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, báo chí Thủ đô tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong việc củng cố chính quyền cách mạng, khơi dậy tinh thần đại đoàn kết dân tộc, như các tờ Dân Ý, Tiến Lên, Tia Sáng, Thời Mới, Hà Nội hàng ngày...

Ngày Giải phóng Thủ đô (10-10-1954) là dấu mốc quan trọng, tạo bước chuyển mình cho báo chí Thủ đô. Chỉ 4 ngày sau, một trạm truyền thanh cố định được lắp đặt tại Nhà Thông tin - Triển lãm Thủy Tạ với cơ sở vật chất kỹ thuật đơn sơ, đặt nền móng đầu tiên cho tờ báo nói và báo hình của thành phố - Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội. Đặc biệt, ngày 24-10-1957, Báo Thủ đô - tiền thân của Báo Hànộimới, ra mắt bạn đọc số hằng ngày đầu tiên. Là cơ quan của Thành ủy Hà Nội, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô, gần 68 năm qua, Báo Hànộimới luôn là tờ báo tiên phong trên mặt trận tuyên truyền, đóng góp quan trọng vào thành tích chung của Thủ đô và đất nước.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, chỉ đạo của Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội, báo chí Thủ đô đã vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, thử thách, bồi đắp niềm tin, thổi bùng ngọn lửa nhiệt huyết cách mạng trong mỗi thế hệ người dân, tạo thành sức mạnh đại đoàn kết giữa các tầng lớp, giai cấp, góp phần đưa cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc đi đến thắng lợi hoàn toàn. Những năm tháng kháng chiến, báo chí Thủ đô đã thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, trở thành “vũ khí sắc bén” trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Nhiều nhà báo còn “vừa cầm bút, vừa cầm súng” xông pha nơi lửa đạn, đi vào những khu vực chiến tranh ác liệt nhất. Có những nhà báo đã bị thương, đã hy sinh nhưng dòng chảy thông tin chưa bao giờ dứt.

Sau ngày đất nước thống nhất, đặc biệt là trong gần 40 năm đổi mới, vai trò của báo chí Thủ đô ngày càng rõ nét hơn trong việc tuyên truyền, cổ vũ, động viên toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện thắng lợi đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo. Cùng với Báo Hànộimới, Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội, các cơ quan báo chí của Thủ đô như Báo Kinh tế & Đô thị, Báo An ninh Thủ đô, Báo Tuổi Trẻ Thủ đô, Báo Lao Động Thủ đô, Báo Phụ nữ Thủ đô, Tạp chí Người Hà Nội và các cơ quan báo chí lớn trên địa bàn Hà Nội như Báo Nhân Dân, Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Báo Quân đội nhân dân, Báo Công an nhân dân... tích cực phản ánh trung thực và sinh động mọi khía cạnh của đời sống xã hội.

Nhà báo Nguyễn Minh Đức, Bí thư Đảng ủy, Tổng Biên tập Báo Hànộimới nhận định, báo chí Thủ đô, trong đó có Báo Hànộimới, đã làm tốt vai trò tuyên truyền, phổ biến, nhằm nâng cao nhận thức, tạo dựng niềm tin, sự đồng thuận xã hội trong thực hiện các nghị quyết của Đảng, chủ trương, kế hoạch, quyết sách lớn của Trung ương và thành phố; cổ vũ cán bộ, đảng viên và nhân dân tích cực thực hiện nhiệm vụ chính trị của thành phố. Báo chí Hà Nội cũng tiên phong trong tuyên truyền bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chủ động đấu tranh chống quan điểm sai trái, làm tốt công tác định hướng dư luận xã hội, đóng góp tiếng nói quan trọng trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Thủ đô, đất nước. Bên cạnh đó, những người làm báo Thủ đô có nhiều tác phẩm phát hiện và nêu gương các nhân tố điển hình tiên tiến, người tốt - việc tốt ở các ngành nghề, nhất là những tấm gương học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

“Đặc biệt, Báo Hànộimới nói riêng và báo chí Thủ đô nói chung đã xác lập một cách làm bài bản, có chiều sâu, tạo được hiệu ứng xã hội rộng rãi trong tuyên truyền cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy, các quan điểm lớn của Đảng và Tổng Bí thư Tô Lâm về “kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”, góp phần khơi dậy niềm tin, hun đúc khát vọng, định hướng tư duy phát triển, góp phần đưa Thủ đô và cả nước bước vào thời kỳ phát triển mới” - Tổng Biên tập Nguyễn Minh Đức nhấn mạnh.

Nhà báo Tô Quang Phán, Chủ tịch Hội Nhà báo thành phố Hà Nội khẳng định, trong bất kỳ điều kiện nào, thuận lợi hay khó khăn, báo chí Hà Nội vẫn vươn lên đầy tự hào, làm tròn sứ mệnh của “những người lính xung kích trên mặt trận tư tưởng - văn hóa”, hoàn thành tốt nhiệm vụ tuyên truyền các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, của Thành ủy, HĐND, UBND thành phố và các cấp, các ngành.

Đồng hành cùng Thủ đô và đất nước trong kỷ nguyên số

Trong thời đại 4.0, Thủ đô và cả nước đang quyết liệt xây dựng chính quyền số, kinh tế số và xã hội số. Theo đó, báo chí Thủ đô đã chủ động chuyển đổi số, nâng cao chất lượng nội dung, ứng dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất - phát hành - tương tác. Nhà báo Nguyễn Minh Đức, Tổng Biên tập Báo Hànộimới nhận định, báo chí hiện đại đang chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, vượt ra ngoài khuôn khổ truyền thống để thích nghi với kỷ nguyên số, tiếp tục đồng hành cùng sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô và đất nước.

Hầu hết các cơ quan báo chí của Thủ đô đã xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ, ứng dụng công nghệ vào quy trình làm báo hiện đại. Các tờ báo đẩy mạnh sản xuất nội dung đa phương tiện như video, infographic, megastory, e-magazine, podcast; xây dựng nền tảng số riêng, đồng thời lan tỏa thông tin qua các mạng xã hội như Facebook, YouTube, TikTok... nhằm đưa thông tin, hoạt động Thủ đô và đất nước nhanh, mạnh, sinh động đến độc giả hiện đại. Các cơ quan báo chí cũng tổ chức chuyên trang, chuyên mục theo chủ đề “nóng”, bám sát hơi thở đời sống chính trị - xã hội của Thủ đô nhằm định hướng dư luận; phản ánh tâm tư, nguyện vọng của người dân một cách kịp thời, chính xác; đóng góp các giải pháp thiết thực cho sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô và đất nước.

Sức mạnh báo chí Thủ đô ngày càng tăng lên khi Hà Nội chính thức đưa vào vận hành Trung tâm Báo chí Thủ đô - cơ sở 2 của Trung tâm Truyền thông, Dữ liệu và Công nghệ số thành phố Hà Nội từ ngày 9-5-2025. Đây là trung tâm chuyên nghiệp, hiện đại, ứng dụng công nghệ cao, đáp ứng yêu cầu truyền thông trong thời đại số, thể hiện nỗ lực đổi mới công tác báo chí, truyền thông, hướng đến một nền báo chí công khai - minh bạch - hiện đại.

Sự chuyển mình của báo chí Thủ đô trong kỷ nguyên số không chỉ là thay đổi về công nghệ, mà sâu xa hơn, đó là sự thay đổi trong tư duy làm báo, lấy độc giả làm trung tâm, lấy sự lan tỏa và hiệu quả xã hội làm thước đo thành công. Các cơ quan báo chí không còn đơn thuần “đưa tin” mà đang trở thành “nhà kiến tạo nội dung số” để đồng hành cùng các mục tiêu phát triển của Thủ đô trong kỷ nguyên mới.

Trong dòng chảy 100 năm của báo chí cách mạng Việt Nam, báo chí Thủ đô đã và đang viết nên những dấu ấn đáng tự hào, từ hành trình đồng hành cùng kháng chiến đến vai trò làm “cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân trong quá trình xây dựng và phát triển. “Báo chí Thủ đô, những người làm báo Thủ đô, luôn đoàn kết, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; thấm nhuần sâu sắc tư tưởng chỉ đạo, định hướng lớn của Đảng và đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm về kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc; định hướng, chỉ đạo của Thành ủy, UBND thành phố Hà Nội trong công cuộc xây dựng và phát triển Thủ đô văn hiến - văn minh - hiện đại; xây dựng đất nước giàu mạnh” - Chủ tịch Hội Nhà báo thành phố Hà Nội Tô Quang Phán khẳng định.