Cá nhân hóa nội dung: Chiến lược sống còn giữ độc giả trong kỷ nguyên số

Từ việc xác định nhu cầu, thói quen đến việc chăm sóc độc giả như “người thân”, các tòa soạn đang chuyển mình mạnh mẽ để giữ độc giả trung thành – một yếu tố then chốt để phát triển bền vững. Nội dung này được phân tích sâu sắc tại phiên thảo luận với chủ đề “Cá nhân hóa nội dung để giữ độc giả trung thành”, diễn ra chiều 20-6 tại Hà Nội, trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025.

Kết nối 1-1 với bạn đọc

Phiên thảo luận quy tụ các diễn giả là lãnh đạo các tờ báo lớn và chuyên gia công nghệ để làm rõ khái niệm, cách thức và hiệu quả của việc cá nhân hóa nội dung trong lĩnh vực báo chí.

Trong bối cảnh các nền tảng mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube… đang ngày càng chiếm ưu thế với khả năng “phục vụ đúng gu” từng người dùng, báo chí truyền thống buộc phải chuyển mình để giữ lại vị thế và độc giả.

Ông Bùi Trung Hiếu, chuyên gia công nghệ thông tin Công ty TNHH Giải pháp phần mềm MFITE cho rằng, nhu cầu cá nhân hóa nội dung đang tăng mạnh vì ba nguyên nhân chính: Dữ liệu người dùng ngày càng nhiều, sự cạnh tranh từ mạng xã hội, và yêu cầu nâng cao hiệu quả kinh doanh – trải nghiệm người dùng”.

Theo ông Bùi Trung Hiếu, hiện có bốn hình thức chính của cá nhân hóa nội dung: Cá nhân hóa chủ động – người dùng tự khai báo sở thích, mối quan tâm khi đăng ký; cá nhân hóa thụ động – hệ thống phân tích hành vi để đề xuất nội dung; cá nhân hóa theo ngữ cảnh – gợi ý theo địa điểm, thời gian, xu hướng cộng đồng; cá nhân hóa bằng AI – sử dụng học máy để đề xuất nội dung 1-1 độc quyền cho từng cá nhân.

Trong đó, cá nhân hóa bằng trí tuệ nhân tạo được coi là đỉnh cao, tạo nên trải nghiệm duy nhất cho mỗi người dùng. Quy trình này thường được triển khai theo ba giai đoạn, từ gợi ý theo xu hướng, đến cá nhân hóa theo nhóm và cuối cùng là cá nhân hóa 1-1.

Đáng chú ý, ông Bùi Trung Hiếu cho biết chi phí phần cứng, từng là rào cản kỹ thuật lớn, nay đã giảm đáng kể, mở ra cơ hội thực thi cho nhiều tòa soạn nếu biết lên kế hoạch đầu tư bài bản.

Biến độc giả thành “người thân” của cơ quan báo chí

Ở góc độ quản lý tòa soạn, nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ nhấn mạnh: “Trước đây bạn đọc đi tìm báo để đọc, nay làm báo phải đi tìm độc giả”. Trong môi trường báo chí số hiện nay, người làm báo không chỉ cần biết “viết gì” mà còn phải trả lời được các câu hỏi: Độc giả là ai, thích gì, đọc lúc nào, qua nền tảng nào, từ đó chăm sóc họ như người thân.

Nhà báo Lê Xuân Trung đề xuất một mô hình 3 bước cho cá nhân hóa. Đó là khảo sát bạn đọc, triển khai bảng hỏi xã hội học trên nền tảng trực tuyến để thu thập dữ liệu cơ bản như độ tuổi, giới tính, thói quen đọc. Tiếp theo là phân loại bạn đọc, dựa trên hành vi, thời điểm truy cập, nền tảng thiết bị… để chia nhóm theo mức độ trung thành. Sau cùng là khâu quan trọng nhất và khó nhất - chăm sóc bạn đọc, cung cấp nội dung phù hợp theo sở thích, gợi ý cá nhân, gửi bản tin (newsletter), mời tham gia cộng đồng độc giả.

Quan trọng hơn, nhà báo Lê Xuân Trung cho rằng, mỗi tòa soạn cần xây dựng hành trình độc giả, từ độc giả vô danh (khách truy cập ngẫu nhiên) đến độc giả thường xuyên, rồi độc giả trung thành và cuối cùng là độc giả thành viên – người có tài khoản, tương tác thường xuyên, có thể đóng góp nội dung, hoặc sẵn sàng trả phí.

“Chúng ta có thể có 20 triệu bạn đọc vô danh, nhưng nếu biến được 10% trong số đó, tức 2 triệu người, thành độc giả thành viên thì tờ báo sẽ có nền tảng phát triển bền vững”, Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi trẻ khẳng định.

Từ thực tiễn tại Tuổi trẻ, ông Trung chia sẻ kinh nghiệm hợp tác với Google và các công ty công nghệ Ấn Độ để đo lường hành vi độc giả theo thời gian thực: Nội dung đã xem, thời gian đọc, thiết bị truy cập, phản hồi cá nhân… Nhờ đó, báo xây dựng được hệ thống đề xuất phù hợp giữa người đọc và nội dung.

Tổng Biên tập Báo Thế giới và Việt Nam Nguyễn Trường Sơn cũng đồng tình và cho hay, nếu báo chí không đặt mình vào vị trí của độc giả, không đáp ứng đúng nhu cầu và sở thích của họ thì sẽ bị bỏ lại. Ông nhấn mạnh sự chuyên biệt hóa, phong cách riêng là điều kiện tiên quyết trong chiến lược cá nhân hóa.

Các diễn giả đều khẳng định rằng, cá nhân hóa nội dung báo chí không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu tất yếu trong cuộc đua giữ độc giả thời đại số. Để thực sự “đồng hành” cùng độc giả, báo chí không chỉ cần nội dung chất lượng, mà còn cần chiến lược công nghệ, hiểu độc giả và chăm sóc họ như những “người thân”. Đó không chỉ là cách để xây dựng cộng đồng bạn đọc trung thành, mà còn là con đường sống còn để phát triển bền vững trong môi trường truyền thông phát triển không ngừng.