Hội nghị Thượng đỉnh G7:Chia rẽ về các vấn đề “nóng” trên toàn cầu

Tổng thống Mỹ Donald Trump rời cuộc họp sớm nên một số kế hoạch liên quan tới tuyên bố chung về Ukraine, chính sách thuế quan đã bị hủy bỏ, cho thấy sự chia rẽ ngày càng gia tăng của G7 trước các vấn đề “nóng” trên toàn cầu...

Không giống như những hội nghị thượng đỉnh trước đây, các nhà lãnh đạo G7 đã không ký kết được thông cáo chung tại Alberta (Canada) mà chỉ đưa ra 7 tuyên bố chung về từng vấn đề cụ thể gồm trí tuệ nhân tạo, công nghệ lượng tử, tình trạng buôn người, đàn áp xuyên quốc gia, khoáng sản quan trọng, cháy rừng, căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran.

Dấu hiệu của sự chia rẽ được bộc lộ ngay trong ngày đầu tiên của hội nghị khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công khai ủng hộ người đồng cấp Nga Vladimir Putin thông qua tuyên bố nhấn mạnh việc loại bỏ Mátxcơva khỏi nhóm G8 vào năm 2014 là một sai lầm. Trước đó, đa số thành viên của G7 kỳ vọng có thể đạt được sự thống nhất để hạ giá trần dầu mỏ của Nga từ 60 USD/thùng xuống còn 45 USD/thùng nhằm giảm mạnh nguồn thu tài chính đối với Mátxcơva. Tuy nhiên, Washington đã phủ quyết đề xuất này.

Bằng cách rời khỏi hội nghị sớm với lý do giải quyết cuộc khủng hoảng đang leo thang ở Trung Đông, ông Donald Trump cũng không tham dự một cuộc họp bên lề đã lên kế hoạch với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Lập trường của ông Donald Trump đối lập với các thành viên còn lại của G7 nên nhóm này đã không thể ra được tuyên bố chung về tình hình tại Ukraine như kế hoạch. Thay vào đó, một số phát ngôn xung quanh cuộc xung đột được đưa vào "tuyên bố của chủ tịch" của Thủ tướng nước chủ nhà hội nghị là Mark Carney.

Đối với cuộc xung đột tại Dải Gaza giữa Israel và phong trào Hamas, mặc dù G7 đã tán thành tuyên bố kêu gọi giảm leo thang thù địch, thực hiện lệnh ngừng bắn ở khu vực này, tuy nhiên, nhiều nhận định cho rằng, đây chỉ là một thông điệp chung chung, không có nội dung cụ thể, chỉ chứng tỏ những thách thức trong việc đạt được sự đồng thuận trong nhóm.

Nhiều năm qua, Mỹ luôn coi Israel là đồng minh chiến lược tại Trung Đông. Chính vì vậy, ngay từ khi cuộc xung đột bùng phát, Tổng thống Donald Trump đã nhấn mạnh quyền tự vệ của Israel trước các cuộc tấn công từ Hamas. Washington thậm chí phủ quyết nhiều nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhằm ngăn chặn lời kêu gọi ngừng bắn bất chấp người dân tại khu vực này đang phải hứng chịu một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Trong khi đó, các nước Pháp, Đức, Anh, Italia và Nhật Bản phản đối chiến thuật cực đoan, đặc biệt khi chiến dịch quân sự của Israel tại Gaza gây nhiều thương vong dân sự, đồng thời yêu cầu Israel bảo đảm an toàn cho hoạt động viện trợ nhân đạo tại dải đất này. Pháp còn tính đến khả năng công nhận nhà nước Palestine như một biện pháp thúc đẩy ngừng bắn.

Một bất đồng sâu sắc giữa Mỹ với các thành viên còn lại của G7 là chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump. Các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU), Canada và Nhật Bản cho rằng, chính sách này sẽ phá vỡ trật tự thương mại quốc tế, gây tổn hại nghiêm trọng đến lợi ích của các đồng minh, đồng thời thúc giục Mỹ hủy bỏ các mức thuế quan phi lý để ngăn chặn một cuộc chiến thương mại toàn diện, gây bất ổn cho kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, kết quả đạt được tại hội nghị được cho là không đáng kể.

Thủ tướng Anh Keir Starmer cho biết, nước này đã hoàn tất thỏa thuận thương mại với Mỹ vào tháng trước. Song, vấn đề liên quan tới thuế nhập khẩu thép vẫn chưa được giải quyết. Cuộc gặp giữa Thủ tướng Canada Mark Carney và Tổng thống Donald Trump mới chỉ đạt được thống nhất về việc hai bên cố gắng hoàn tất một thỏa thuận kinh tế và an ninh mới trong vòng 30 ngày. Trong khi đó, Nhật Bản và Mỹ vẫn chưa tìm thấy điểm chung liên quan tới thuế quan.

Theo các nhà bình luận, sự khác biệt giữa Mỹ và những thành viên còn lại của G7 đã biến nhóm này trở thành định dạng G6+1. Những gì diễn ra tại hội nghị làm dấy lên nghi ngờ về ảnh hưởng của nhóm đối với các vấn đề toàn cầu trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Anh, Pháp, Đức, Italia, Nhật Bản, Canada ngày càng gia tăng. Thậm chí, nhiều người còn cho rằng, G7 đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng đúng vào dịp kỷ niệm 50 năm thành lập (1975-2025). Nếu không sớm thu hẹp bất đồng, nhóm này có thể đánh mất vai trò dẫn dắt trong các vấn đề quốc tế, đặc biệt khi trật tự đa cực đang lên ngôi.

(theo Canada Press, Atlantic Council)