Đến năm 2035, Hà Nội hoàn thành hơn 410km đường sắt đô thị:Táo bạo và đầy thách thức!

Chính vì vậy, thành phố Hà Nội đã tập trung nghiên cứu, xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm ưu tiên bố trí vốn đầu tư; rút ngắn trình tự, thủ tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án...

10 năm với 14 tuyến đường sắt đô thị

Nhằm cụ thể hóa mục tiêu phát triển hệ thống đường sắt đô thị đồng bộ, hiện đại, thời gian qua, UBND thành phố Hà Nội đã tích cực, chủ động phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, hoàn chỉnh Đề án tổng thể đầu tư xây dựng đường sắt đô thị Thủ đô. Đề án này đặt mục tiêu đến năm 2035 hoàn thành đầu tư xây dựng 14 tuyến với hơn 410km đường sắt đô thị. Giai đoạn 2036-2045, phấn đấu hoàn thành đầu tư xây dựng khoảng 200,7km, nâng tổng số chiều dài hệ thống đường sắt đô thị lên khoảng 616,9km.

Mới đây, UBND thành phố đã ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 188/2025/QH15 ngày 19-2-2025 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị tại thành phố. Theo đó, thành phố phấn đấu hoàn thành thi công đoạn ngầm và đưa vào khai thác, vận hành toàn tuyến dự án tuyến đường sắt thí điểm đoạn Nhổn - Ga Hà Nội trong năm 2027; trong tháng 10-2025 khởi công Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo và Dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 5: Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc.

Các dự án đường sắt đô thị khác như: Tuyến số 3, đoạn Ga Hà Nội - Yên Sở (Hoàng Mai); tuyến số 2, đoạn Trần Hưng Đạo - Thượng Đình; tuyến số 2, đoạn Nam Thăng Long - Nội Bài và tuyến 2A, đoạn kéo dài từ Hà Đông đi Xuân Mai sẽ triển khai thực hiện trong giai đoạn 2026-2030.

Giai đoạn 2031-2035 sẽ triển khai các dự án: Tuyến số 2, đoạn kéo dài đi Sóc Sơn; tuyến số 3, đoạn Nhổn - Trôi và kéo dài đi Sơn Tây; tuyến số 4 Mê Linh - Sài Đồng - Liên Hà; tuyến số 6 Nội Bài - Ngọc Hồi; tuyến số 7, đoạn Hà Đông - Mê Linh; tuyến số 8 Sơn Đồng - Mai Dịch - Vành đai 3 - Lĩnh Nam - Dương Xá; tuyến vệ tinh Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai.

“Đây là kế hoạch hết sức táo bạo và đầy thách thức. Chính vì vậy, thành phố Hà Nội đã tập trung nghiên cứu, xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm ưu tiên bố trí vốn đầu tư; rút ngắn trình tự, thủ tục nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện và hoàn thành các dự án", Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Phi Thường nói.

Chủ động đồng hành, phối hợp chặt chẽ

Phó Trưởng ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB) Nguyễn Bá Sơn cho biết, MRB và các nhà thầu đang tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công đoạn ngầm Dự án tuyến Nhổn - Ga Hà Nội. Đến nay, tiến độ thi công đoạn ngầm đã đạt 48,72%. Nhà thầu cam kết hoàn thành cả 2 ống hầm trong tháng 12-2025.

Đối với dự án tuyến Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, MRB đã huy động lại tư vấn Nhật Bản từ tháng 2-2025 để hoàn thiện hồ sơ điều chỉnh dự án, dự kiến trình thành phố phê duyệt trong tháng 7-2025. Dự kiến, hạng mục khu depot Xuân Đỉnh sẽ được khởi công trong tháng 10-2025 và khởi công toàn tuyến vào quý IV-2026. Đối với tuyến số 5: Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc, giai đoạn chuẩn bị đầu tư gồm 10 gói thầu, hiện đã ký hợp đồng 1 gói thầu, 9 gói thầu tư vấn còn lại đang được hoàn chỉnh thủ tục. Theo kế hoạch, dự án này sẽ khởi công vào cuối tháng 12-2025 và đưa vào khai thác năm 2030.

Ngoài ra, MRB cũng đang triển khai công tác chuẩn bị đầu tư với 10 tuyến đường sắt đô thị trong năm 2025 và các tuyến còn lại trong năm 2026…

Theo Giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Phi Thường, các dự án triển khai trong giai đoạn tới đòi hỏi phải rất nhanh. UBND thành phố đã chỉ đạo thực hiện “làn xanh” trong giải quyết trình tự, thủ tục đầu tư với các dự án, công trình trọng điểm. Các sở, ngành quyết liệt, song bản thân MRB cũng phải chủ động đồng hành, phối hợp chặt chẽ.

Đồng tình với việc phải khẩn trương rà soát quỹ đất TOD, đại diện Sở Quy hoạch - Kiến trúc Hà Nội cho rằng, công tác khoanh vùng các khu vực nghiên cứu TOD của các dự án đường sắt đô thị ngay từ giai đoạn đầu là hết sức quan trọng, là cơ sở để triển khai toàn tuyến cũng như các tuyến khác trong quy hoạch. Ước tính riêng tuyến 2A, đoạn Hà Đông - Xuân Mai với 12 ga đã có khoảng 1.000ha để nghiên cứu làm TOD; tuyến Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo có khoảng 300ha nằm trong khu vực nghiên cứu TOD…

Để triển khai các dự án bảo đảm khả thi, đúng tiến độ, cùng với yêu cầu khẩn trương xây dựng bộ khung quy chuẩn, tiêu chuẩn cho các dự án đường sắt đô thị và các quy định liên quan, Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Dương Đức Tuấn đã yêu cầu các sở, ngành rà soát, tổng hợp danh mục quỹ đất có tiềm năng phát triển TOD dọc các tuyến làm cơ sở tối ưu phương án tuyến công trình, kịp thời cập nhật vào Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô và các quy hoạch khác; xây dựng phương án huy động vốn đầu tư, trong đó xác định rõ kế hoạch vốn, các loại nguồn vốn (ngân sách nhà nước, trái phiếu chính phủ, ODA, nguồn vốn ngoài ngân sách…); lập kế hoạch tổng thể về công tác thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tái định cư cho các dự án đường sắt đô thị theo các giai đoạn của Nghị quyết số 188/2025/QH15… Đồng thời, xây dựng kế hoạch phát triển ngành công nghiệp đường sắt, chuyển giao công nghệ; đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực vận hành hệ thống đường sắt đô thị; xây dựng hệ thống thẻ vé liên thông, hệ thống phần mềm quản lý vận hành thống nhất cho toàn mạng lưới đường sắt đô thị…