Truyền thông giữ vai trò đặc biệt quan trọng

Nhờ truyền thông, người tiêu dùng, doanh nghiệp và toàn xã hội có thể nâng cao nhận thức, từ đó hình thành “hệ miễn dịch” đủ mạnh để ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái ngay từ gốc.

Xung quanh nội dung này, phóng viên Báo Hànộimới đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Minh Phương, Chánh Văn phòng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương.

- Bà đánh giá như thế nào về vai trò của công tác tuyên truyền trong việc phòng, chống hàng giả, hàng nhái?

- Thời gian qua, trong bối cảnh xung đột thương mại giữa các quốc gia trên thế giới và sự phát triển bùng nổ của thương mại điện tử, tình trạng vi phạm liên quan đến hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ diễn biến phức tạp, khó lường. Thực trạng này gây bức xúc trong dư luận, tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư - kinh doanh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và làm tổn hại đến các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Trong 5 tháng đầu năm 2025, lực lượng quản lý thị trường trên cả nước đã phát hiện và xử lý 7.111 vụ vi phạm với tổng số tiền xử lý hành chính gần 212 tỷ đồng, thu nộp ngân sách gần 110 tỷ đồng. Đặc biệt, đã chuyển cơ quan điều tra 53 vụ có dấu hiệu hình sự.

Để đạt được những kết quả trên, công tác tuyên truyền đóng vai trò then chốt, là một trong những trụ cột cơ bản trong chiến lược phòng, chống hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng. Bởi nếu chỉ dựa vào các biện pháp kiểm tra, kiểm soát và xử phạt, chúng ta mới chỉ giải quyết phần ngọn của vấn đề.

Tuyên truyền đúng, trúng và kịp thời sẽ góp phần thay đổi hành vi tiêu dùng, hình thành thói quen mua sắm có trách nhiệm. Khi người tiêu dùng chủ động từ chối hàng hóa không rõ nguồn gốc, không rõ chất lượng và không được kiểm chứng, thị trường hàng giả sẽ dần bị thu hẹp, các hành vi vi phạm sẽ không còn cơ hội tồn tại.

- Hiện nay các hình thức tuyên truyền đang được lực lượng quản lý thị trường triển khai thế nào, thưa bà?

- Lực lượng quản lý thị trường đang triển khai nhiều hình thức tuyên truyền đa dạng, linh hoạt, phù hợp với từng nhóm đối tượng trong xã hội. Các thông tin về hoạt động của đơn vị được cập nhật thường xuyên trên Cổng thông tin điện tử Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước tại địa chỉ www.dms.gov.vn. Đồng thời, lực lượng cũng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan truyền thông truyền thống như báo in, truyền hình, phát thanh... để lan tỏa thông tin đến đông đảo các tầng lớp nhân dân.

Song song với công tác kiểm tra, kiểm soát, chúng tôi đã triển khai Phòng trưng bày hàng thật - hàng giả đặt tại số 62 Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Thông qua việc trưng bày song song các sản phẩm thật và giả, người dân có cơ hội trực tiếp quan sát, so sánh và nhận diện các đặc điểm khác biệt giữa sản phẩm đạt chuẩn và sản phẩm vi phạm.

Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin thị giác, phòng trưng bày còn tích hợp các nội dung hướng dẫn phân biệt hàng thật - hàng giả thông qua mã vạch, tem chống giả, bao bì, nhãn mác và các dấu hiệu nhận biết cơ bản khác - từ đó góp phần nâng cao năng lực tiêu dùng thông minh và sự chủ động của người dân.

Bên cạnh đó, nhận thức rõ tầm ảnh hưởng của mạng xã hội và nền tảng số, lực lượng quản lý thị trường cũng tích cực đẩy mạnh tuyên truyền trên các nền tảng như Facebook, YouTube, và gần đây là TikTok - nơi thu hút đông đảo người tiêu dùng trẻ.

Ngoài ra, lực lượng tại các tỉnh, thành phố cũng tổ chức nhiều đợt tuyên truyền trực tiếp tại chợ truyền thống, siêu thị, hội chợ và các khu vực đông dân cư thông qua hình thức phát tờ rơi, treo banner, pano tuyên truyền và tổ chức hội nghị, tập huấn cho doanh nghiệp.

Việc đa dạng hóa hình thức truyền thông không chỉ giúp đưa thông tin đến đúng người, đúng thời điểm mà còn góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền, hình thành “hàng rào nhận thức” trong xã hội - một công cụ phòng, chống vi phạm bền vững và lâu dài.

- Bà đánh giá như thế nào về vai trò của báo chí trong công tác tuyên truyền, đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái?

- Báo chí là một kênh tuyên truyền thiết yếu, đồng thời cũng là lực lượng đồng hành đắc lực với lực lượng quản lý thị trường trong công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Không chỉ phản ánh thông tin nhanh chóng, khách quan, chính xác, báo chí còn đóng vai trò lan tỏa các cảnh báo kịp thời đến người tiêu dùng, vạch trần các thủ đoạn tinh vi của đối tượng vi phạm, từ đó góp phần nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động tích cực từ cộng đồng.

Thực tế cho thấy, nhiều vụ việc lớn, phức tạp đã được phát hiện và điều tra sâu nhờ sự vào cuộc quyết liệt, kịp thời của các cơ quan báo chí. Không chỉ dừng lại ở việc đưa tin, nhiều cơ quan báo chí còn chủ động tổ chức các chiến dịch truyền thông chuyên đề, xây dựng tuyến bài điều tra có chiều sâu, tạo hiệu ứng xã hội mạnh mẽ và tác động tích cực đến công tác quản lý nhà nước.

Chúng tôi đánh giá cao vai trò cầu nối của báo chí - giữa cơ quan quản lý với người dân, giữa chính quyền với doanh nghiệp. Chính sự phối hợp hiệu quả này là tiền đề quan trọng để xây dựng một thị trường minh bạch, lành mạnh và phát triển bền vững.

Hiệu quả từ công tác truyền thông của báo chí trong thời gian qua là rất rõ nét. Trước hết, các chiến dịch tuyên truyền đã góp phần đáng kể trong việc nâng cao nhận thức người tiêu dùng.

Thứ hai, truyền thông hiệu quả còn giúp khơi dậy trách nhiệm xã hội trong cộng đồng doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp đã chủ động phối hợp với lực lượng chức năng trong kiểm tra, phát hiện và tố giác hành vi làm giả sản phẩm của họ.

Ngoài ra, chính sức ép từ dư luận xã hội - được tạo ra qua truyền thông - đã khiến các đối tượng vi phạm phải dè chừng, từ đó có tác dụng răn đe rất rõ rệt. Có thể nói, truyền thông đã và đang trở thành một “mũi giáp công” quan trọng trong tổng thể các giải pháp chống hàng giả, hàng nhái hiện nay.

- Để tiếp tục phát huy vai trò của báo chí, theo bà nên có những đổi mới nào trong công tác phối hợp đưa tin và tuyên truyền?

- Để phát huy hiệu quả sự phối hợp giữa báo chí và cơ quan quản lý thị trường, tôi cho rằng cần có những đổi mới cả về cơ chế lẫn hình thức thực hiện.

Thứ nhất, cơ quan quản lý cần chủ động hơn nữa trong việc cung cấp thông tin chính thống, kịp thời và chính xác, nhằm tạo điều kiện để báo chí phản ánh đầy đủ, đúng định hướng, đồng thời góp phần hạn chế tình trạng nhiễu loạn thông tin từ các nguồn không xác thực.

Thứ hai, cần xây dựng các chuyên đề phối hợp giữa cơ quan quản lý và báo chí,tập trung điều tra, phân tích chuyên sâu các thủ đoạn mới, xu hướng vi phạm trong sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc. Những chuyên đề này không chỉ cung cấp thông tin giá trị cho người dân mà còn là cơ sở tham khảo hữu ích cho cơ quan chức năng trong quá trình xây dựng chính sách và tổ chức thực thi pháp luật. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và nền tảng số trong truyền thông - hướng đến xây dựng các nội dung dễ hiểu, sinh động và hấp dẫn, đặc biệt đối với giới trẻ - lực lượng tiêu dùng chủ đạo trong tương lai.

Thứ ba, tôi kỳ vọng rằng, sự phối hợp giữa lực lượng quản lý thị trường và báo chí sẽ không chỉ dừng lại ở mức độ đưa tin, mà tiến xa hơn - trở thành một liên kết chiến lược trong công tác tuyên truyền, giám sát và thúc đẩy tiêu dùng bền vững, vì một thị trường hàng hóa minh bạch, an toàn và phát triển lâu dài cho toàn xã hội.

- Trân trọng cảm ơn bà!