Đội tuyển bóng đá Việt Nam:Bài học kinh nghiệm từ đấu trường Asian Cup

Điều này cho thấy, đội tuyển cần sớm có những thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt là trong bối cảnh các đội tuyển trong khu vực đang tích cực chuyển mình, ghi dấu ấn từ việc tận dụng nguồn cầu thủ nhập tịch.

Đối thủ tăng cường nhập tịch

Sau 11 năm, đội tuyển bóng đá nam của nước ta mới lại nhận một thất bại nặng nề đến vậy trước Malaysia trong một trận đấu chính thức. Dù thiếu vắng một số cầu thủ trụ cột do chấn thương cùng với một vài cầu thủ xuống phong độ, song đây không phải là nguyên nhân then chốt dẫn tới thất bại. Vấn đề cốt lõi nằm ở việc đội tuyển Malaysia đã tăng cường sức mạnh bằng một loạt cầu thủ nhập tịch đến từ Nam Mỹ và châu Âu. Trước đó, Indonesia cũng lột xác với lối chơi tốc độ, cường độ cao nhờ lực lượng nhập tịch đến từ Hà Lan, Nigeria, Brazil.

Nhìn lại trận thua của đội tuyển Việt Nam vừa qua khi Malaysia tung ra sân tới 9 cầu thủ nhập tịch, sở hữu thể hình lý tưởng, tốc độ, kỹ thuật và khả năng hòa nhập nhanh với hệ thống chiến thuật. Những cầu thủ này không chỉ gây sức ép mạnh mẽ mà còn làm tê liệt mọi nỗ lực tấn công và phòng ngự của đội tuyển Việt Nam.

Bình luận viên Vũ Quang Huy nhận định, xu hướng nhập tịch cầu thủ ở Đông Nam Á đang gia tăng rõ rệt, đặc biệt ở Malaysia, Indonesia và Philippines. Họ có cách làm bài bản khi lựa chọn cầu thủ đang thi đấu ở các giải đấu hàng đầu châu Âu và Nam Mỹ. Trong một thời gian ngắn, Malaysia đã nhập tịch tới 20 cầu thủ rất chất lượng từ Argentina, Brazil, Tây Ban Nha… Họ là những cầu thủ có nền tảng thể lực và tốc độ vượt trội so với mặt bằng chung và thi đấu trong đội hình của những đội bóng hàng đầu. Trong khi đó, các ngoại binh thi đấu ở V.League hầu hết đều ở đẳng cấp thấp hơn.

Chuyên gia Phan Anh Tú cũng đồng tình rằng, với xu thế hiện nay, để đối đầu với những đội tuyển có lực lượng nhập tịch mạnh như Malaysia hay Indonesia, ban huấn luyện đội tuyển Việt Nam cần xây dựng những đối sách cụ thể hơn. Nhìn lại trận thua Malaysia, chiến thuật của huấn luyện viên Kim Sang Sik không phải vấn đề lớn, ông tập trung bố trí hàng phòng ngự dày đặc. Nếu đội tuyển Việt Nam không chơi như vậy thì đã "vỡ" từ hiệp 1.

Điều đáng lo là các tuyển thủ Việt Nam tỏ ra lép vế hoàn toàn trong các tình huống tranh chấp tay đôi, từ đó khiến đội hình không kết nối được và dễ dàng bị phản công. Việc thiếu một trung phong đủ thể hình và sức mạnh như Nguyễn Xuân Son (vắng mặt do chấn thương) cũng khiến các pha triển khai bóng dài của tuyển Việt Nam trở nên vô hại. Các tiền đạo hiện tại thiếu tốc độ, không tạo được áp lực lên hàng thủ đối phương - yếu tố vốn là điểm mạnh trong hệ thống phản công trước đây của đội tuyển.

Ưu tiên đào tạo trẻ và nâng tầm thể chất

Dù còn khoảng 9 tháng nữa mới đến trận tái đấu Malaysia tại lượt về vòng loại, nhưng ngay từ bây giờ, Ban huấn luyện đội tuyển Việt Nam cần gấp rút tái cấu trúc về nhân sự, đặc biệt là ở các vị trí then chốt. Một trong những giải pháp được nhắc đến là tiếp tục khai thác tiềm năng của các cầu thủ Việt kiều - những người đã được đào tạo bài bản tại nước ngoài.

Thực tế cho thấy, Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) đã và đang tích cực tìm kiếm những cầu thủ Việt kiều chất lượng cao bổ sung cho đội tuyển quốc gia như hai trường hợp tiêu biểu là thủ môn Nguyễn Filip và hậu vệ Cao Pendant Quang Vinh đang nằm trong nhóm trụ cột. Tuy nhiên, không phải cầu thủ Việt kiều nào cũng dễ dàng thích nghi. Rào cản ngôn ngữ, lối sống, múi giờ, điều kiện thời tiết và cả lịch thi đấu từ các câu lạc bộ chủ quản là những vấn đề khó khắc phục.

Phó Chủ tịch VFF Trần Anh Tú cho biết, những vướng mắc này không dễ giải quyết trong “một sớm, một chiều”. Việc tổ chức các đợt tập trung theo lịch FIFA Days và đưa cầu thủ Việt kiều trong độ tuổi 17-22 về thử sức là cách tiếp cận lâu dài. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc cần một lộ trình dài cho mục tiêu nâng tầm sức mạnh đội tuyển Việt Nam, chứ không thể nhập khẩu sức mạnh cấp tốc như Malaysia hay Indonesia.

Theo Chủ tịch VFF Trần Quốc Tuấn, sử dụng cầu thủ nhập tịch chỉ là giải pháp ngắn hạn. Về lâu dài, nền bóng đá muốn phát triển bền vững phải bắt đầu từ gốc. Bóng đá Việt Nam cần đầu tư mạnh cho đào tạo trẻ, nâng cao thể hình, sức mạnh, tốc độ và tư duy chiến thuật. Việt Nam cần đầu tư nhiều hơn nữa cho các trung tâm đào tạo, từ khâu tuyển chọn, huấn luyện đến cơ hội thi đấu quốc tế. Mô hình học viện kiểu Hoàng Anh Gia Lai JMG, PVF, Viettel hay những mô hình đào tạo hiệu quả từ các câu lạc bộ như Hà Nội FC, Nghệ An... cần được nhân rộng. Song song với đó, cần có chính sách đưa cầu thủ trẻ ra nước ngoài thi đấu, tích lũy kinh nghiệm và bản lĩnh trước khi trở lại phục vụ đội tuyển.

Thực tế đã chứng minh, sự phát triển bền vững chỉ có thể đến từ việc làm chủ nguồn lực. Nhập tịch cầu thủ có thể là đòn bẩy, nhưng đào tạo nội bộ mới là nền móng lâu dài để bóng đá Việt Nam phát triển bền vững. Đây là con đường mà các nền bóng đá hàng đầu châu lục như Hàn Quốc, Nhật Bản đã lựa chọn và Việt Nam cũng không nên đi theo lối tắt.