NSƯT Nguyễn Minh Trang: “Nếu được chọn lại, tôi vẫn sẽ đi con đường mà mình đã từng đi”

Từ vai Hà My trong vở kịch “Hà My của tôi”, vai diễn đầu tiên giúp bà giành Huy chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1980 cho đến vai bà Năm trong phim điện ảnh “Bà già đi bụi” ra mắt năm 2024, Minh Trang luôn cho thấy mình là một nghệ sĩ sâu sắc, đầy nội lực, từ chối sự ồn ào, phô trương.

1. NSƯT Nguyễn Minh Trang sinh ra và lớn lên tại Hà Nội trong một gia đình không ai hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật. Bà bảo mình đến với nghiệp diễn là do “được nghề chọn” bởi ba mẹ của bà đều là kỹ sư. Bản thân bà lúc nhỏ rất nhút nhát và ít nói, ai hỏi gì cũng chỉ lắc đầu, đến mức có người mới gặp tưởng bà... không biết nói. Thế nhưng, lớn hơn một chút, cô bé Minh Trang bắt đầu cảm thấy háo hức khi tham gia những buổi văn nghệ ở khu tập thể nơi gia đình sinh sống. “Tôi thích múa hát và thường đi biểu diễn cùng các cô chú lớn tuổi. Dần dần, máu văn nghệ ngấm vào lúc nào không hay. Sau này mẹ tôi mới nói, có lẽ tôi hưởng gen từ cụ ngoại, một người Huế, từng có gánh hát và dạy tuồng cho các thành viên trong đoàn” - bà chia sẻ. Tình yêu nghệ thuật có lẽ cũng vì thế lớn dần và trở nên đủ mạnh mẽ để níu giữ bà ở lại Hà Nội một mình, theo học và tốt nghiệp khoa Kịch nói - Trường Trung học Văn hóa Nghệ thuật Hà Nội (nay là khoa Diễn viên kịch điện ảnh - Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Hà Nội), trong khi cả gia đình bà đã chuyển vào Nam sinh sống.

Năm 1979, vừa “chân ướt chân ráo” về Đoàn Kịch nói Hà Nội (nay là Nhà hát Kịch Hà Nội), diễn viên Minh Trang bất ngờ được đạo diễn Doãn Hoàng Giang tin tưởng giao vai chính Hà My trong vở “Hà My của tôi” do chính ông viết kịch bản. Vốn là một cô bé nhút nhát, khi vào vai một cô gái cá tính, mạnh mẽ, dám vượt qua định kiến xã hội để sống thật với bản thân, bà đã tạo ra bước ngoặt lớn trong sự nghiệp diễn xuất đồng thời “đóng đinh” tên tuổi của mình với vai Hà My cho đến tận hôm nay. Huy chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1980 chính là phần thưởng xứng đáng cho màn “chào sân” đầy ấn tượng của nữ diễn viên trẻ. Từ cột mốc ấy, bà liên tục hóa thân vào nhiều số phận khác nhau trên sân khấu Nhà hát Kịch Hà Nội, với những vở diễn tiêu biểu như “Cô gái đội mũ nồi xám”, “Bình minh đó trái tim anh”, “Đêm cuối cùng ở Tây Ban Nha”, “Người đàn bà sau tấm cửa xanh”, “Thung lũng tình yêu”, “Hà Nội ngày trở lại”...

Năm 1985, nghệ sĩ Minh Trang một lần nữa được vinh danh với Huy chương Vàng tại Hội diễn Sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc cho vai Ngà trong vở “Tôi và chúng ta”. Không chỉ là “ngôi sao” sáng của Nhà hát Kịch Hà Nội, khi chuyển vào Nam sinh sống, bà còn nhanh chóng khẳng định vị thế của mình trên sân khấu kịch nói thành phố Hồ Chí Minh. Bà được mệnh danh là “đệ nhất đào thương”, ghi dấu ấn qua loạt vở diễn ăn khách như “Điều thiêng liêng nhất”, “Một cuộc đời bị đánh cắp”, “Lôi Vũ” ...

2. Trong lĩnh vực điện ảnh, với đôi mắt biết nói và gương mặt biểu cảm giàu nội tâm, NSƯT Nguyễn Minh Trang nhanh chóng lọt vào “mắt xanh” của các đạo diễn thời kỳ Đổi mới - giai đoạn điện ảnh Việt Nam có bước phát triển vượt bậc cả về số lượng lẫn chất lượng. Từ vai diễn đầu tiên trong phim “Nhịp sống hài hòa” (1981) đến nay bà đã góp mặt trong gần 30 bộ phim truyện điện ảnh, trải dài từ dòng chính luận đến giải trí, từ tâm lý đến hành động. Một số tác phẩm tiêu biểu có thể kể đến: “Sẽ đến một tình yêu”, “Nơi bình yên chim hót”, “Bông lục bình”, “Trên lưng ngựa”, “Người trong cuộc”, “Cao nguyên F101”, “Biệt thự Hoài Thu”, “Đêm săn tiền”, “Một cuộc đời bị đánh cắp”, “Chung cư”, “Mê Thảo - thời vang bóng”... Danh sách phim trải dài từ thập niên 1980 cho đến tận năm 2024, với vai chính mới nhất trong “Bà già đi bụi”, là minh chứng sống động cho sự bền bỉ, đa tài và khả năng thích ứng linh hoạt của Minh Trang trên màn bạc. Bà không chỉ làm tròn vai, mà còn biết cách “thắp lửa” cho nhân vật, để lại dấu ấn riêng trong lòng khán giả qua từng khuôn hình.

“Nơi bình yên chim hót” là bộ phim đầu tiên nghệ sĩ Minh Trang tham gia sau khi chuyển vào sinh sống tại thành phố Hồ Chí Minh. Đây cũng là tác phẩm mở đầu cho mối duyên lành giữa bà và nữ đạo diễn Việt Linh. Khi ấy, đạo diễn Việt Linh đang tìm diễn viên chính cho bộ phim đầu tay và nhờ một lời giới thiệu từ đồng nghiệp, chỉ sau một cuộc nói chuyện ngắn, bà đã được tin tưởng lựa chọn. Từ cơ duyên đó, bà có cơ hội “trải nghiệm những vai khác nhau, với những số phận của những người phụ nữ khác nhau, và tôi đều rất yêu họ”, như bà từng thổ lộ.

“Mỗi nhân vật đi qua đều để lại rất nhiều cảm xúc quý báu, tuy không giống nhau nhưng sau khi hoàn thành vai diễn, tôi vẫn rất nhớ họ”. Lời khẳng định này của nghệ sĩ Minh Trang hoàn toàn có thể tin tưởng nếu xem bà đóng “Mê Thảo - thời vang bóng” - bộ phim thứ ba bà hợp tác với đạo diễn Việt Linh sau “Nơi bình yên chim hót” và “Chung cư”. Trong phim, bà vào vai Cam - cô gái giúp việc bị câm, một nhân vật không phải chính nhưng không thể thiếu. Do bị câm nên mọi trạng thái tâm lý của Cam đều phải thể hiện bằng ánh mắt, cử chỉ, hành động. Bà đã hoàn thành xuất sắc yêu cầu này bằng lối diễn mộc mạc pha chút u sầu, bi lụy, làm nổi bật thân phận đáng thương của Cam, để lại ấn tượng sâu lắng cho người xem.

3. Năm 2024, Minh Trang tái xuất với bộ phim “Bà già đi bụi”. Trong vai một người mẹ nhiều trăn trở, bà một lần nữa khiến đồng nghiệp và bạn bè cảm phục, dành tặng những lời “có cánh”. “Tôi vốn không được gọi casting. Nhưng sát ngày phim bấm máy, vì một lý do nào đấy e kíp vẫn chưa tìm được diễn viên. Thế là họ nhớ đến tôi. Hai bên trao đổi qua cuộc gọi video, rồi họ gửi kịch bản rất nhanh và tôi cũng nhận lời rất nhanh”, bà kể lại cái duyên đến với “Bà già đi bụi” với phong cách nói chuyện nhẹ nhàng, luôn đơn giản hóa mọi điều và chỉ dành sự chú tâm lớn nhất cho nhân vật, cho vai diễn mà mình sẽ thể hiện.

Dù cuộc đời nhiều biến thiên và cuộc sống luôn phải di chuyển từ Hà Nội vào Sài Gòn sang Đức rồi đến điểm dừng chân hiện tại là Singapore, nhưng NSƯT Nguyễn Minh Trang vẫn nối liền sự nghiệp nghệ thuật của mình như một sợi dây chưa từng bị đứt đoạn, nhờ tình yêu nghề đã thấm vào máu. Tại Singapore, bà tiếp tục tham gia đóng một số bộ phim, đồng thời duy trì những chuyến đi về Việt Nam để góp mặt trong các dự án điện ảnh cả ở miền Nam lẫn miền Bắc. Ít ai biết rằng, đằng sau những vai diễn xuất sắc và những lời khen ngợi của đồng nghiệp, khán giả, là cả một hành trình đầy nỗ lực của bà. Đó là hành trình vượt qua cửa tử, chống chọi với bệnh tật và những cơn đau để tiếp tục sống, tiếp tục cống hiến. Động lực sống, cả trong đời thường lẫn trên màn ảnh, chính là tình yêu sâu đậm bà dành cho gia đình, người thân và nghề diễn.

Bốn thập kỷ làm nghề, bà vẫn vẹn nguyên cảm xúc của những ngày đầu. Mỗi vai diễn bà đều nâng niu trong ký ức và mỗi khi nhớ lại, xem lại hình ảnh của mình trên màn ảnh, bao kỷ niệm lại ùa về, lung linh như ánh nắng mai của một sớm thu Hà Nội. Bà không bao giờ quên thời kỳ rực rỡ nhất trong sự nghiệp, những năm tháng tươi đẹp của tuổi hai mươi tràn đầy nhựa sống, lòng say mê cống hiến cho nghệ thuật. Đó cũng là quãng thời gian đầy khó khăn, khi bà phải làm đủ nghề để vừa mưu sinh, vừa giữ lửa nghề. Bà luôn ghi nhớ những ngày mới vượt qua cơn phẫu thuật, đạo diễn Trịnh Lê Phong đã nói rằng nhất định sẽ chờ bà bình phục để mời vào vai Phương trong bộ phim truyền hình “Chiều ngang qua phố cũ”. Vai diễn này đã mang về cho bà giải Nữ diễn viên xuất sắc hạng mục Phim truyện truyền hình - giải thưởng Cánh diều do Hội Điện ảnh Việt Nam trao tặng năm 2016... Vì những ân tình như thế, bà bảo: “Nếu bây giờ được chọn lại, tôi vẫn sẽ đi con đường mà mình đã từng đi”.