"Bốn tại chỗ" trong phòng, chống thiên tai ở Ba Vì

Với vị trí địa lý đặc thù, huyện Ba Vì sở hữu hệ sinh thái đa dạng nhưng cũng là nơi tiềm ẩn nhiều hiểm họa thiên nhiên, như sạt lở đất, ngập úng, cháy rừng, lũ quét... Tại Ba Trại, một trong 7 xã miền núi của huyện Ba Vì, có nhiều khu dân cư nằm dưới chân đồi. Do nhu cầu về chỗ ở, khu vực sản xuất, kinh doanh nên một số hộ dân đã mở rộng diện tích xây dựng công trình trên các sườn dốc, làm gia tăng nguy cơ thiệt hại vì sạt lở đất. Thực tế năm 2024, Ba Trại đã từng xảy ra sự cố sạt lở đất làm 3 người chết.

Không riêng vùng núi, khu vực ven sông cũng đứng trước mối đe dọa lớn. Xã Minh Châu nằm giữa vùng hợp lưu của ba con sông lớn: Đà, Hồng, Lô, và đang chứng kiến sự thay đổi phức tạp của dòng chảy. Tại đây, nhiều vụ sạt lở bờ sông đã xảy ra, gây mất đất canh tác, hư hỏng hạ tầng, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của người dân. Tại xã Phong Vân, sự cố sạt lở kè Phong Vân năm 2024 không chỉ đe dọa an toàn hệ thống đê điều mà còn làm rạn nứt, hư hỏng nhiều công trình của nhân dân...

Ngoài thiên tai, Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Vì Trần Quang Khuyên cũng chỉ ra một số biểu hiện của “nhân tai”, làm gia tăng rủi ro. Đó là, một số người dân tự ý bạt mái ta luy, hạ cốt đất dựng nhà mà không có giải pháp kỹ thuật đi kèm. Một số địa phương chưa chú trọng tuyên truyền, hướng dẫn người dân kỹ năng phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai. Việc khơi thông dòng chảy chưa thường xuyên khiến nguy cơ lũ quét, úng ngập trở nên hiện hữu. Đặc biệt, sau hơn 20 năm không xảy ra lũ lớn trên sông Đà và sông Hồng, sự chủ quan đang len lỏi vào tâm lý của cả người dân và cán bộ cơ sở...

Trước thực tế trên, phương châm “bốn tại chỗ” (gồm chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ và hậu cần tại chỗ) đang được huyện Ba Vì xem như "kim chỉ nam" trong phòng, chống thiên tai năm 2025. Phó Chủ tịch UBND huyện Ba Vì Trần Quang Khuyên cho biết, huyện yêu cầu các xã, thị trấn tổng kết, rút kinh nghiệm, khẩn trương rà soát, kiểm tra toàn diện công trình phòng chống lũ, úng ngập, đánh giá rủi ro tại khu dân cư nằm trong vùng có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất, úng ngập... “Chúng tôi đặc biệt chú trọng thực hiện phương châm “bốn tại chỗ”, phòng là chính, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân là trên hết”, ông Trần Quang Khuyên nhấn mạnh.

Tại cơ sở, Phó Chủ tịch UBND xã Ba Trại Nguyễn Tạ Tấn thông tin, sau sự cố sạt lở đất gây thiệt hại về người, xã thường xuyên kiểm tra, kiên quyết xử lý hoặc vận động người dân không xây dựng công trình nằm trong khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất; lập phương án sẵn sàng di dời các hộ nằm trong khu vực có nguy cơ cao sạt lở đất. “Cuối tháng 5 vừa qua, xã Ba Trại phối hợp với Chi cục Thủy lợi và Phòng, chống thiên tai Hà Nội đã tổ chức hội nghị tuyên truyền, hướng dẫn người dân kỹ năng nhận biết, phòng ngừa, ứng phó một số loại hình thiên tai thường xuyên xảy ra trên địa bàn”, ông Nguyễn Tạ Tấn thông tin thêm.

Còn Chủ tịch UBND xã Phong Vân Nguyễn Huy Hoàng cho hay, địa phương đã rà soát, cập nhật kế hoạch, phương án, chuẩn bị đầy đủ lực lượng, phương tiện, vật tư... để chủ động phòng ngừa, kịp thời ứng phó, khắc phục khẩn trương và hiệu quả. Trong đó, xã đã xác định các hộ dân bị ảnh hưởng, khu vực sơ tán dân khi xảy ra thiên tai.

Các xã, thị trấn còn lại cũng đã kiện toàn, phân công nhiệm vụ, địa bàn cụ thể cho từng thành viên Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn, hiệp đồng lực lượng, chuẩn bị phương tiện, vật tư bảo vệ đê điều, bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của người dân và Nhà nước...

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa, thích ứng thiên tai, huyện Ba Vì kiến nghị thành phố Hà Nội hỗ trợ lập bản đồ khu vực dễ sạt lở, đánh giá lại toàn bộ hệ thống đê, kè và nghiên cứu xây dựng khu tái định cư cho người dân... Với quyết tâm của toàn hệ thống chính trị, sự vào cuộc tích cực từ cộng đồng trong thực hiện tốt “bốn tại chỗ”, huyện Ba Vì đang dần thích ứng với biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, khó lường và an toàn hơn trước thiên tai...