Hướng đến môi trường kinh doanh văn minh, trách nhiệm
Hiện một số tiểu thương, người kinh doanh trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh đang lo ngại bị “đánh thuế” với phương thức thanh toán bằng chuyển khoản nên ưu tiên trả tiền mặt.
Tuy nhiên, họ cũng mong muốn cơ quan thuế hỗ trợ để thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế, hướng đến môi trường kinh doanh văn minh và có trách nhiệm.

Khi chuyển khoản “lép vế” so với trả tiền mặt
Ghi nhận tại các sạp hàng của chợ Bến Thành (quận 1) - một trong những biểu tượng mua sắm của thành phố Hồ Chí Minh thu hút đông đảo khách du lịch, hình thức thanh toán chuyển khoản đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên gần đây, sự xuất hiện của các mã QR lại khá ít ỏi - chúng thường được cất giấu dưới quầy hoặc chỉ được đưa ra khi khách hàng yêu cầu.
Trò chuyện với một tiểu thương bán thực phẩm giải khát tại chợ Bến Thành, khi được đề nghị thanh toán chuyển khoản, chị chần chừ lấy mã QR từ dưới bàn lên. Trả lời về lý do, chị chia sẻ: “Trong tương lai, khách hàng nên chuẩn bị tiền mặt bởi vì việc chuyển khoản sẽ bị hạn chế do người bán e ngại quy định thuế mới”.
Tuy nhiên, không phải tiểu thương nào cũng có chung mối lo ngại này. Chị N.T.T.T, nhân viên bán hàng của Công ty cổ phần Thương mại - Dịch vụ Bến Thành (Ben Thanh TSC) cho biết, cửa hàng vẫn duy trì cả hai hình thức thanh toán chuyển khoản và tiền mặt, không gặp trở ngại nào trong bối cảnh chính sách thuế mới. Chị N.T.T.T cho rằng các tiểu thương và hộ kinh doanh nên tuân thủ quy định của nhà nước về thuế, đảm bảo nghĩa vụ công dân. Đồng thời, chị khẳng định việc một số tiểu thương chỉ nhận tiền mặt, từ chối chuyển khoản là điều không nên.

Tại chợ Bình Tây (quận 6), chị Huệ, chủ quầy hóa mỹ phẩm chia sẻ: “Tôi từ xưa đến giờ vẫn nhận thanh toán qua chuyển khoản hoặc bằng tiền mặt tùy ý khách. Ở đây cũng không tránh né việc chuyển khoản vì cái gì nhà nước đã quy định thì phải làm theo”.
Ngược lại, anh Sơn, chủ một hàng đồ ăn, lại có những băn khoăn khác: “Phần lớn tiểu thương ngại chuyển khoản. Do chợ này chuyên bán sỉ nên các tiểu thương ngại chuyển khoản vì sợ tính vào thuế. Nếu chuyển khoản thì nội dung đừng để người ta biết mình mua bán mà tính thêm”. Lời chia sẻ này phần nào hé lộ những “mẹo” nhỏ của người bán để tránh sự chú ý từ cơ quan thuế, dù tiềm ẩn rủi ro.
Hướng tới môi trường kinh doanh văn minh
Nhìn từ góc độ của người tiêu dùng, đặc biệt là du khách, việc chỉ nhận tiền mặt có thể gây ra nhiều bất tiện.
Chị Trần Anh Thư (quận 10) cảm thấy khá bất tiện khi các hàng quán chỉ nhận tiền mặt. Chị cho biết: “Tôi thường chuyển khoản vì đã lâu giữ thói quen không đem theo tiền mặt. Gần đây, nhiều cửa hàng chỉ nhận tiền mặt nên tôi thấy rất phiền”.
Còn chị Huỳnh Ngọc Bảo Ngân, hướng dẫn viên du lịch quốc tế thường xuyên đưa khách đến chợ Bến Thành chia sẻ: “Với xu hướng du lịch hiện đại, nhiều người quen dùng thẻ tín dụng hoặc các phương thức thanh toán online nên khi tiểu thương chỉ nhận tiền mặt, khách thường thấy không tiện, thậm chí bỏ qua việc mua sắm. Với tôi, điều đó cũng làm giảm sự linh hoạt trong hỗ trợ du khách và phần nào ảnh hưởng đến chất lượng chuyến đi”.

Anh Saeed, du khách người Italia cho biết: “Tôi đồng ý việc mọi công dân nên tuân thủ nghĩa vụ thuế, việc này có thể hỗ trợ những người thất nghiệp hoặc những trường hợp tương tự. Ở đất nước của tôi, người dân phải chấp hành việc này. Nếu né thuế, họ có nguy cơ bị phạt thuế và đã có trường hợp phải đóng thuế đến tận 50%/năm. Vì vậy, tôi nghĩ việc dùng thủ thuật giao dịch tiền mặt để tránh đóng thuế là không đúng”.
Nhằm hướng đến môi trường kinh doanh văn minh và có trách nhiệm, nhiều tiểu thương, người kinh doanh mong muốn sự minh bạch và được hướng dẫn rõ ràng từ phía cơ quan thuế. Chị N.T.T.T mong muốn: “Chính quyền cũng nên sát sao, hướng dẫn kỹ càng cho người buôn bán để họ hiểu rõ nghĩa vụ thuế và cập nhật đầy đủ, tuân thủ đúng quy định nhà nước, vì một số tiểu thương lớn tuổi không rành công nghệ và cập nhật kịp thời”.
Ông Phan Hoài Nam, Tổng Giám đốc Hãng tư vấn W&A, giảng viên Học viện Tư pháp, thành viên Hiệp hội Kế toán Công chứng Anh quốc (FCCA) thấu hiểu những lo lắng ban đầu của tiểu thương, người kinh doanh khi có sự thay đổi thói quen trong thanh toán.
Ông Phan Hoài Nam nhận định: “Nếu nhìn xa hơn, đây là một cơ hội thực sự để các hộ kinh doanh nâng cấp mô hình hoạt động của mình. Việc áp dụng công nghệ và minh bạch hóa giao dịch sẽ giúp các hộ kinh doanh dễ dàng tiếp cận vốn vay từ ngân hàng, được khách hàng tin tưởng hơn và có thể tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng - điều mà trước đây từng là rào cản lớn”.

Theo ông Phan Hoài Nam, trong thời đại số, cơ quan thuế có thể kết nối và phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn như ngân hàng, hóa đơn đầu vào, thiết bị POS hay thậm chí là hành vi tiêu dùng. Việc cố tình “ẩn mình” khỏi hệ thống sẽ không giúp tránh được rủi ro mà còn làm gia tăng khả năng bị theo dõi, thanh tra. Ngược lại, sự chủ động minh bạch sẽ giúp tiểu thương có vị thế tốt hơn về uy tín và năng lực cạnh tranh.