Khung pháp lý cho tài sản số: Chú trọng an toàn và khuyến khích đổi mới sáng tạo
Xây dựng hành lang pháp lý cho phát triển tài sản số nói chung và tiền mã hóa nói riêng thu hút sự quan tâm của dư luận. Bên cạnh chỉ ra lợi thế phát triển, các chuyên gia cũng đề xuất hướng phát triển tài sản số, thu hút đầu tư nước ngoài…
Bài học toàn cầu về quản lý tài sản số
Bitcoin xuất hiện từ năm 2009, nhưng đến giai đoạn 2017-2019 mới bắt đầu phát hành dưới dạng tiền điện tử (crypto). Thời kỳ này được các chuyên gia ví von là “Miền Tây hoang dã” khi chỉ cần có 1 ý tưởng, 1 báo cáo và 1 đội ngũ mạnh về crypto là có thể thu hút được hàng chục triệu USD đầu tư.
Chính cơ quan hành pháp tại nhiều quốc gia cũng không nghĩ thị trường tiền điện tử sẽ lớn mạnh và đưa ra cảnh báo cẩn trọng khi giao dịch tài sản số cũng như việc lợi dụng giao dịch tài sản số để rửa tiền…
Từ năm 2020 trở lại đây, với sự phát triển của một loại hình mới như Game Fi (trò chơi điện tử có thưởng, gồm cả bằng tiền thật), De Fi (tài chính phi tập trung dựa trên công nghệ blockchain), thị trường tài sản số tăng đột biến.
Sự lớn mạnh của thị trường này khiến nhiều nước chú ý đến vấn đề quản lý tài sản số. Các hội nghị lớn như G7, G20 đã bắt đầu thảo luận về tài sản số và từ đó thành lập lực lượng đặc nhiệm tài chính - FATF.
Một số quốc gia đã ban hành luật dù mới ở mức sơ khai, song đã xem phát triển tài sản số là cơ hội phát triển kinh tế số. Từ năm 2023 đến nay, các quốc gia, khu vực cũng đã hình thành khung pháp lý cho phát triển loại tài sản này.
Với kinh nghiệm của sàn giao dịch tiền điện tử toàn cầu với 275 triệu khách hàng, bà Lynn Hoàng, Giám đốc quốc gia của Binance phân tích, tiền điện tử sẽ tồn tại lâu dài, đòi hỏi các chính phủ phải có chính sách phù hợp để thích ứng với cả rủi ro tài chính và phạm vi công nghệ.
Thị trường tiền điện tử bùng nổ mà không có sự kiểm soát sẽ dễ xảy ra các vấn đề lừa đảo, gian lận… gây thiệt hại cho người dân. Do vậy, việc Việt Nam đang nghiên cứu xây dựng luật về tài sản số, thí điểm khung chính sách cho phát triển loại tài sản này là phù hợp với xu thế.
“Bên cạnh việc cảnh báo rủi ro và cả hoạt động rửa tiền, việc bảo vệ người tiêu dùng là rất quan trọng”, bà Lynn Hoàng nêu.
Cũng theo đại diện Binance, đến nay, toàn bộ hoạt động giao dịch phải tuân thủ các tiêu chuẩn về định danh, xác thực tài khoản (KYC) và phòng, chống rửa tiền (AML) và đưa thêm quy định khắt khe hơn với người gửi.
Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển tài sản số
Theo các chuyên gia, Việt Nam có rất nhiều lợi thế để phát triển tài sản số. Thứ nhất, Việt Nam là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới ở mức 6-7% mỗi năm.
Thứ hai, dân số hơn 100 triệu người, đứng thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á và có tới 78,8% dân số sử dụng internet. Khoảng 37,8% dân số dưới 25 tuổi, là độ tuổi yêu thích công nghệ và sẵn sàng tiếp thu cái mới.
Thứ ba, Chính phủ đã ban hành Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đặt mục tiêu kinh tế số chiếm 20% GDP vào năm 2025 (30% vào năm 2030) và 80% dịch vụ công trực tuyến vào năm 2025.
Theo số liệu của các hãng nghiên cứu thị trường, Việt Nam nằm trong tốp đầu thế giới về số lượng người sở hữu tiền mã hóa và thu lợi nhuận từ đầu tư loại tài sản này…
Do vậy, việc có các quy định cho phát triển thị trường tài sản số, tiền mã hóa rất quan trọng, không chỉ để bảo bảo vệ người dùng, mà còn giúp tăng trưởng kinh tế số cũng như tạo sự phát triển ổn định, lâu dài.
Đề xuất về chính sách quản lý với tài sản số, ông Giang Nguyễn, Giám đốc Vườn ươm FPT cho biết, các quốc gia xung quanh Việt Nam đã có chính sách cụ thể về thí điểm sandbox tài sản số, ưu tiên công nghệ, thử nghiệm trước khi ban hành chính sách. Hiện Thái Lan, Philipines đã cho phép dùng crypto để thanh toán ở một số cửa hàng, hệ thống, chuyển đổi tài sản số thành tiền mặt.
PGS, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Bình (Đại học RMIT Việt Nam) nhấn mạnh, vấn đề quan trọng là kiểm soát được rủi ro đồng thời tạo được cơ hội để crypto phát triển. Ngoài quy định về mua - bán tài sản số, phải làm rõ việc quy đổi sang tiền mặt. Với token chứng khoán cần phân biệt rõ cái gì là chứng khoán, cái gì là hàng hóa để tránh rủi ro…
“Có thể chúng ta chưa thể quản lý được tất cả các vấn đề đang xảy ra với tài sản số hiện nay, nhưng chúng ta cần đưa ra khung pháp lý và đưa cái quan trọng nhất vào để quản lý…” , PGS, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Bình nói.
Giám đốc quốc gia Binance Lynn Hoàng thì cho rằng, cơ quan quản lý nên tiếp cận việc xây dựng khung pháp lý để thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam, dựa trên việc cân bằng 3 góc nhìn: Luật phải hài hòa với thế giới; kích thích người dùng tham gia và các công ty trong nước không cảm thấy bị bỏ rơi để được thành lập công ty hoạt động crypto tại Việt Nam mà không phải ra nước ngoài…
“Tôi cho rằng, việc ban hành khung pháp lý có thể chậm lại chút cũng được nhưng nên hướng vào trọng tâm thúc đẩy đổi mới sáng tạo”, bà Lynn Hoàng nói.
Trong quá trình xây dựng quy định về tài sản số, Chính phủ cũng nên tham khảo các mô hình pháp lý về tài sản số trên thế giới, chú ý về bảo vệ an toàn cho người dùng, cho vận hành sàn giao tịch tiền mã hóa, giúp ngành công nghiệp tài sản số phát triển bền vững.