Kinh tế tư nhân - trụ cột chiến lược quốc gia trong thời kỳ mới

Đó là khẳng định của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TƯ của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân (KTTN), diễn ra sáng 18-5 tại Hà Nội.

Tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, “cởi trói” cho khu vực tư nhân

Theo Thủ tướng Chính phủ, KTTN là kênh huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội, tạo việc làm, nâng cao thu nhập người dân, bảo đảm an sinh xã hội và thúc đẩy hội nhập quốc tế.

Thực tiễn đã chứng minh, từ 5.000 doanh nghiệp năm 1990, đến nay, Việt Nam có gần 1 triệu doanh nghiệp tư nhân, sử dụng hơn 43,5 triệu lao động (82% tổng lao động có việc làm), đóng góp 50% GDP và hơn 30% thu ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, Thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại dai dẳng và bất cập mang tính hệ thống. Đó là mục tiêu đạt 1,5 triệu doanh nghiệp tư nhân và đóng góp 55% GDP vào năm 2025 vẫn chưa đạt được. Gần 98% doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó 70% là siêu nhỏ, sức cạnh tranh thấp, khả năng tham gia chuỗi cung ứng hạn chế.

Một bộ phận doanh nghiệp chưa minh bạch, thiếu chiến lược dài hạn, vi phạm pháp luật, đạo đức kinh doanh yếu. Tình trạng buôn lậu, trốn thuế, thao túng thị trường, găm hàng, đội giá… vẫn xảy ra. Tổ chức quản lý hộ kinh doanh cá thể còn lỏng lẻo, gây thất thu thuế và khó kiểm soát chất lượng.

Theo Thủ tướng, thể chế, pháp luật vẫn là điểm nghẽn của điểm nghẽn. Nhiều điều kiện kinh doanh không cần thiết chưa được bãi bỏ; thủ tục hành chính còn rườm rà, minh bạch kém; chỉ số môi trường kinh doanh của Việt Nam năm 2023 chỉ xếp hạng 70/190 quốc gia, thua xa các nước trong khu vực, như: Singapore, Thái Lan, Malaysia.

Một nguyên nhân sâu xa là nhận thức về KTTN còn hạn chế; tư duy "xin - cho" vẫn tồn tại trong một bộ phận cán bộ, công chức. Tình trạng nhũng nhiễu, tiếp tay cho lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí chưa được khắc phục triệt để.

Thủ tướng cảnh báo: "Nếu không thay đổi tư duy và hành động quyết liệt, chúng ta sẽ đánh mất cơ hội thúc đẩy KTTN trở thành động lực thực sự của nền kinh tế".

Đột phá tư duy và thể chế

Để khắc phục những điểm nghẽn và thúc đẩy phát triển khu vực tư nhân, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TƯ, trong đó xác định rõ: KTTN là một trong những động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia, cần được phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả và chất lượng cao.

Nghị quyết đề ra 5 quan điểm chỉ đạo đột phá, trong đó có việc xóa bỏ định kiến về KTTN, coi doanh nhân là chiến sĩ trên mặt trận kinh tế, khẳng định quyền bình đẳng về tiếp cận nguồn lực, tạo môi trường kinh doanh thông thoáng, minh bạch, nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng và kiến tạo của Nhà nước.

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội được ví như "cánh tay thể chế hóa" cụ thể cho Nghị quyết số 68, lần đầu tiên ban hành các cơ chế đặc biệt hỗ trợ phát triển khu vực KTTN, từ tiếp cận đất đai, tín dụng, thuế, đến đổi mới sáng tạo, đấu thầu, ưu đãi tài chính, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và lớn phát triển ra toàn cầu.

Thủ tướng khẳng định, Chính phủ sẽ không dừng lại ở tuyên bố chính trị, mà triển khai quyết liệt với phương châm “6 rõ”: Rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, rõ thẩm quyền, rõ thời gian, rõ kết quả.

Thủ tướng Chính phủ cũng nhấn mạnh kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết số 68-NQ/TƯ và Kế hoạch triển khai Nghị quyết số 198/QH15 đã phân công 117 nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương với 8 nhóm giải pháp đột phá.

Trong đó, có đổi mới tư duy; đẩy mạnh cải cách, hoàn thiện thể chế, chính sách, bảo đảm và bảo vệ hữu hiệu quyền sở hữu, quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh, quyền cạnh tranh bình đẳng của kinh tế tư nhân.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần phải đổi mới tư duy xây dựng và thực thi pháp luật; xóa bỏ các rào cản hành chính, cơ chế "xin - cho", tư duy "không quản được thì cấm" và Nhà nước phải chủ động kiến tạo.

Người đứng đầu Chính phủ cũng đề cập nhiều quy định quan trọng, như ưu tiên áp dụng các biện pháp về dân sự, kinh tế, hành chính trước, cho phép được chủ động khắc phục sai phạm, thiệt hại. Trường hợp thực tiễn áp dụng pháp luật có thể dẫn đến xử lý hình sự hoặc không xử lý hình sự thì kiên quyết không áp dụng xử lý hình sự. Trường hợp đến mức xử lý hình sự thì ưu tiên các biện pháp khắc phục hậu quả kinh tế trước và là căn cứ quan trọng để xem xét các biện pháp xử lý tiếp theo.

Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh việc Nghị quyết số 68-NQ/TƯ nêu rõ không hồi tố các quy định pháp luật để xử lý bất lợi cho doanh nghiệp.

Một giải pháp khác được Thủ tướng nhắc đến là tạo thuận lợi cho KTTN tiếp cận các nguồn lực về đất đai, vốn, nhân lực chất lượng cao; đẩy mạnh và đa dạng hóa nguồn vốn cho KTTN…

Chia sẻ những băn khoăn của doanh nghiệp

Để Nghị quyết số 68-NQ/TƯ và Nghị quyết số 198/QH15 sớm đi vào cuộc sống, Thủ tướng cho biết, Chính phủ đang giao Bộ Nội vụ xây dựng kịch bản phát động phong trào cả nước thi đua làm giàu ngay sau khi các nghị quyết về KTTN được thực thi.

"Muốn đất nước hùng cường thì người dân phải giàu có, doanh nghiệp phải lớn mạnh. Phát triển KTTN là con đường tất yếu để khai mở mọi tiềm năng, huy động sức dân, đẩy mạnh đổi mới và hội nhập”, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh.

Bày tỏ sự vui mừng, phấn khởi ngay sau bài phát biểu của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Geleximco Vũ Văn Tiền cho biết: "Doanh nghiệp có Nghị quyết số 68-NQ/TƯ như nắng hạn gặp mưa rào. Bao năm nay doanh nghiệp tư nhân bức xúc, khó chịu, muốn cống hiến không làm được, nhiều lúc bị bó tay bó chân, nhưng nay đã được Bộ Chính trị và Tổng Bí thư giải phóng điều này".

Ông Vũ Văn Tiền cũng kiến nghị Chính phủ giao một cơ quan độc lập thực hiện giám sát, đánh giá chỉ số năng lực cạnh tranh, chỉ số tuân thủ và thực thi của các bộ, ngành địa phương. Đây cũng sẽ trở thành kênh tiếp nhận kiến nghị của doanh nghiệp để gửi lên Tổng Bí thư và Thủ tướng.

Đại diện Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam đề xuất Chính phủ đẩy nhanh lộ trình số hóa để doanh nghiệp có thể thuận lợi theo dõi việc giải quyết các vấn đề pháp lý. Trong khi đó, Chủ tịch Tập đoàn bất động sản Lan Hưng Vương Quốc Toàn lại kiến nghị Chính phủ xây dựng các khu công nghiệp phục vụ các doanh nghiệp vừa và nhỏ với các khu đất cho thuê khoảng vài nghìn mét vuông, bảo đảm các điều kiện về môi trường, phòng cháy, chữa cháy, qua đó giúp các doanh nghiệp nhỏ có cơ hội tiếp cận đất đai để phục vụ sản xuất.

Trực tiếp trả lời từng kiến nghị của doanh nghiệp, Thủ tướng bày tỏ sự chia sẻ với những băn khoăn của doanh nghiệp và cho biết nghị quyết đã có mục riêng về hỗ trợ đất đai cũng như vốn cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Thủ tướng khẳng định, chủ trương, đường lối đã cởi mở, còn việc tổ chức thực hiện sẽ phân công, rà soát cụ thể; đồng thời mong muốn, các cơ quan quản lý và bản thân doanh nghiệp cùng quyết tâm, đã hứa phải làm, đã cam kết phải thực hiện và đã làm phải có kết quả cụ thể, qua đó góp phần đưa khu vực tư nhân phát triển xứng tầm là trụ cột chiến lược của kinh tế quốc gia.