Điều chỉnh tăng, giảm diện tích thu hồi thực hiện các dự án tại Hà Nội: Làm rõ căn cứ pháp lý, tính khả thi

Để thông qua được Nghị quyết này, đại biểu HĐND thành phố đã yêu cầu làm rõ căn cứ pháp lý, nguyên nhân của việc điều chỉnh tăng, giảm diện tích lớn đối với một số dự án; tính khả thi của một số dự án…

Việc yêu cầu làm rõ căn cứ pháp lý là cần thiết

Theo tờ trình của UBND thành phố, đề xuất HĐND thành phố điều chỉnh tăng diện tích đất thu hồi tại 39 dự án với tổng diện tích đất 72,60ha; điều chỉnh giảm diện tích đất thu hồi tại 9 dự án với tổng diện tích đất 4,57ha; bổ sung diện tích đất trồng lúa tại 65 dự án với tổng diện tích đất 199,87ha; điều chỉnh tên dự án, địa danh thực hiện dự án (không thay đổi diện tích đất thu hồi, đất trồng lúa) tại 9 dự án. Đồng thời, UBND thành phố cũng đề xuất bổ sung mới danh mục năm 2025 đối với 249 dự án thu hồi đất với diện tích 2.192,5ha và 41 dự án chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa với diện tích đất 153,72ha.

Phó Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND thành phố Nguyễn Minh Tuân cho rằng, việc điều chỉnh là cần thiết, song quan điểm của đại biểu là cần phải làm rõ tính khả thi của các dự án sử dụng vốn đầu tư công tại hầu hết các quận, huyện, thị xã trên địa bàn thành phố hiện mới có chủ trương đầu tư, chưa được phê duyệt dự án, chưa được bố trí vốn thực hiện, trong khi việc kết thúc hoạt động của cấp huyện dự kiến từ ngày 1-7-2025.

Đối với các dự án vốn ngoài ngân sách, ông Nguyễn Minh Tuân cũng cho rằng, cần phải rà soát làm rõ việc còn nhiều dự án chưa rõ căn cứ pháp lý, đối tượng thu hồi, tiến độ thực hiện, như: Dự án đầu tư xây dựng dải đất phía Nam đường Đại Cồ Việt, quận Hai Bà Trưng; Dự án đầu tư xây dựng Khu đô thị Nam An Khánh mở rộng phía Nam (Khu B), xã An Khánh, huyện Hoài Đức; khu biệt thự Vườn Cam, huyện Hoài Đức; bãi đỗ xe kết hợp cửa hàng xăng dầu, trạm rửa xe tại ô quy hoạch G2P4 theo quy hoạch phân khu đô thị N10 Long Biên; 3 dự án cửa hàng xăng dầu trên địa bàn huyện Thanh Oai.

Đặc biệt, đối với các dự án chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, có nhiều dự án đại biểu chưa có thông tin về phương án sử dụng tầng đất mặt theo quy định của pháp luật về trồng trọt; một số dự án chưa có báo cáo đánh giá tác động môi trường theo quy định tại Nghị định số 102/2024/NĐ-CP ngày 30-7-2024 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai năm 2024, như các dự án đăng ký mới tại địa bàn các huyện: Đan Phượng, Đông Anh, Gia Lâm, Mê Linh, Phúc Thọ, Thạch Thất...

Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Phùng Thị Hồng Hà cho biết, việc yêu cầu làm rõ căn cứ pháp lý, nguyên nhân khách quan, chủ quan của việc điều chỉnh tăng, giảm diện tích lớn đối với một số dự án là cần thiết. Bởi theo đề xuất của UBND thành phố, việc xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất A1 (xã Tiên Dương, huyện Đông Anh) tăng từ 3ha lên 20ha, như vậy diện tích thu hồi đất sẽ tăng lên 17ha; hay Dự án Xây dựng đường vào các cụm công nghiệp, huyện Phúc Thọ từ 5ha thành 7,1ha, tăng diện tích thu hồi đất 2,1ha...

Không thông qua khi chưa đủ cơ sở pháp lý

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Xuân Đại cho biết, Sở đã phối hợp với UBND các quận, huyện, thị xã rà soát căn cứ pháp lý và lý do tăng, giảm diện tích đối với một số dự án. Qua rà soát, việc điều chỉnh diện tích nêu trên do quá trình nghiên cứu lập dự án đầu tư, UBND cấp huyện tiến hành khảo sát sơ bộ, dự kiến về diện tích, loại đất thu hồi nên chưa có sự chính xác về hồ sơ cũng như hiện trạng. Sau khi có biên bản xác định ranh giới phục vụ công tác giải phóng mặt bằng, UBND cấp huyện đã tiến hành điều tra, khảo sát kiểm đếm, từ đó thông tin về diện tích, loại đất thực hiện dự án. Ngoài ra, về diện tích dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu đấu giá quyền sử dụng đất A1 (xã Tiên Dương, huyện Đông Anh), một phần có nguyên nhân chủ quan do UBND huyện sai sót trong quá trình tổng hợp, báo cáo UBND thành phố.

Về nội dung làm rõ tính khả thi của các dự án sử dụng vốn đầu tư công tại hầu hết các quận, huyện, thị xã hiện mới có chủ trương đầu tư, chưa được phê duyệt dự án, chưa được bố trí vốn thực hiện, trong khi việc kết thúc hoạt động của cấp huyện từ ngày 1-7-2025, ông Nguyễn Xuân Đại khẳng định, theo quy định tại Khoản 1 Điều 67 Luật Đất đai năm 2024, căn cứ lập Kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện gồm: "Nhu cầu, khả năng sử dụng đất của các ngành, lĩnh vực của các cấp, của các tổ chức; các công trình, dự án đã có chủ trương đầu tư". Như vậy, Luật Đất đai năm 2024 chỉ quy định điều kiện đăng ký kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện là dự án đã có chủ trương đầu tư và bảo đảm khả năng đầu tư, huy động nguồn lực để thực hiện kế hoạch sử dụng đất; không yêu cầu nội dung về việc phê duyệt dự án, ghi vốn thực hiện.

Do đó, danh mục dự án thu hồi đất năm 2025 do UBND thành phố đề xuất là phù hợp quy định của Luật Đất đai năm 2024 và tiêu chí lựa chọn, cập nhật tại Tờ trình số 83/TTr-UBND ngày 1-4-2025 của UBND thành phố. Đồng thời, theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 73/NQ-CP ngày 10-4-2025 và hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Văn bản số 4738/BTC-TH ngày 14-4-2025, trong quá trình sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương phải bảo đảm không để xảy ra tình trạng gián đoạn, thực hiện mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch đầu tư công năm 2025.

Trưởng ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND thành phố Hồ Vân Nga cho biết, ý kiến thẩm tra của các Ban HĐND thành phố có yếu tố quan trọng, giúp HĐND thành xem xét trước khi quyết định. Đối với các dự án vốn ngoài ngân sách, trên cơ sở thẩm tra của Ban Kinh tế - Ngân sách, HĐND thành phố đã không đồng tình thông qua khi chưa đủ cơ sở pháp lý, tính khả thi. Cụ thể như: Dự án đầu tư xây dựng dải đất phía Nam đường Đại Cồ Việt, quận Hai Bà Trưng; Dự án bãi đỗ xe kết hợp cửa hàng xăng dầu, trạm rửa xe tại ô quy hoạch G2P4 theo quy hoạch phân khu đô thị N10 Long Biên…