Thông tin thú vị về Ngày Chiến thắng của Liên bang Nga
Các cuộc diễu binh đã được Nga tổ chức trên Quảng trường Đỏ (Thủ đô Mátxcơva) từ năm 1995, với sự góp mặt của hàng loạt khí tài hạng nặng kể từ năm 2008.
Nga hằng năm kỷ niệm ngày 9-5 là Ngày Chiến thắng. Vào lúc 12h43 ngày 9-5-1945 (giờ Mátxcơva), Đức Quốc xã đã ký biên bản đầu hàng vô điều kiện, kết thúc Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại của Liên Xô.
Hoạt động kỷ niệm
Nga hiện kỷ niệm Ngày Chiến thắng theo Luật Liên bang "vào những ngày vinh quang quân sự và những ngày đáng nhớ của Nga". Quy định này được Tổng thống Boris Yeltsin ký vào ngày 13-3-1995. Ban đầu, ngày này được ấn định bởi sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô vào ngày 8-5-1945.
Trong giai đoạn năm 1945-1947, đó là một ngày nghỉ và sau đó lại được quy định là một ngày làm việc (theo sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô ngày 23-12-1947). Tới năm 1965, ngày này lại trở thành một ngày nghỉ (theo sắc lệnh của Đoàn Chủ tịch Xô viết Tối cao Liên Xô ngày 25-4-1965).
Các hoạt động kỷ niệm Ngày Chiến thắng được quy định trong Luật Liên bang ngày 19-5-1995 "Về việc đưa chiến thắng của nhân dân Liên Xô trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại 1941-1945 trở thành bất tử".
Theo đó, các cuộc diễu hành quân sự liên quan đến vũ khí và thiết bị quân sự và bắn pháo hoa được tổ chức vào ngày 9-5 hằng năm tại Mátxcơva, cùng các thành phố anh hùng và những thành phố có đặt trụ sở của quân khu, hạm đội, các binh chủng hợp thành và hạm đội Caspi.
Ngoài hoạt động chính, hàng loạt buổi lễ, cuộc họp và các hoạt động kỷ niệm khác cũng được tổ chức trên khắp nước Nga vào ngày 9-5 để tôn vinh các cựu chiến binh của Chiến tranh Vệ quốc 1941-1945.
Với nước Nga hiện đại, các cuộc diễu binh được tổ chức trên Quảng trường Đỏ (Thủ đô Mátxcơva) từ năm 1995. Tới năm 2008, sự xuất hiện của các loại khí tài quân sự hạng nặng trở thành “truyền thống” mới.
Năm 2015, để đánh dấu 70 năm Chiến thắng, Nga đã triển khai số lượng lớn nhất thiết bị quân sự tham gia diễu binh, với 194 xe bánh lốp và bánh xích, 140 máy bay và trực thăng, cùng hàng loạt khí tài quân sự mới.
Năm 2020, hoạt động trong ngày kỷ niệm diễn ra đơn giản do đại dịch Covid-19 bùng phát, chỉ có biểu diễn máy bay và pháo hoa. Nga sau đó tổ chức diễu binh Quảng trường Đỏ vào ngày 24-6-2020. Đây cũng là mốc tròn 75 năm diễu binh mừng chiến thắng diễn ra tại Quảng trường Đỏ (vào ngày 24-6-1945).
Trong các năm 2023 và 2024, Nga hủy diễu hành nhân Ngày Chiến thắng tại một số khu vực vì lý do an ninh. Tuy nhiên, hoạt động diễu binh chính trên Quảng trường Đỏ ngày 9-5-2024 vẫn diễn ra hoành tráng với sự tham gia của hơn 9.000 binh sĩ (trong đó có một đơn vị diễu hành gồm khoảng 1.000 chiến sĩ tham gia chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine), cùng 75 hệ thống vũ khí và máy bay chiến đấu.
Liên Xô đã mất khoảng 27 triệu người trong Chiến tranh Vệ quốc (tương đương 40% tổng thiệt hại về người trong Chiến tranh thế giới lần thứ II). Theo dữ liệu chính thức, quân đội Đức đã phá hủy toàn bộ hoặc một phần hơn 1.700 thành phố và thị trấn, hơn 70.000 làng mạc và khu định cư ở Liên Xô. Thiệt hại trực tiếp cho nhà nước và người dân lên tới 679 tỷ rúp (theo tỉ giá năm 1941),
Anh hùng Liên bang Xô viết
Tổng cộng có 11.657 người được trao tặng danh hiệu Anh hùng Liên bang Xô viết vì hành động anh hùng trong Chiến tranh Vệ quốc (bao gồm 3.051 người được truy tặng), trong đó có 95 phụ nữ và 44 công dân nước ngoài.
Chuyên gia lặn, Đại úy hải quân cấp 3 Leonid Solodkov là người cuối cùng được phong danh hiệu Anh hùng Liên bang Xô viết vào ngày 24-12-1991.
Tính đến ngày 8-5-2025, luật gia, chính khách Liên Xô Boris Kravtsov (Mátxcơva) là người cuối cùng còn sống từng được phong danh hiệu Anh hùng Liên bang Xô viết vì chiến công trong Cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Năm 2008, pháo thủ Liên Xô Pavel Syutkin (sống tại Sochi, vùng Krasnodar) trở thành người cuối cùng được phong danh hiệu Anh hùng Liên bang Nga khi còn sống.
Năm 2024, cựu chiến binh Ibrahim-Pasha Sadykov (sống ở Makhachkala) nhận được danh hiệu Anh hùng Liên bang Nga vì những cống hiến trong Chiến tranh Vệ quốc.
Theo dữ liệu của Bộ Quốc phòng Nga, tính đến đầu năm 2025, có khoảng 7.000 cựu chiến binh từng tham gia Chiến tranh Vệ quốc đang sống ở Nga. Theo quy định hiện hành của Nga, danh hiệu và quyền lợi cựu chiến binh cũng được áp dụng cho cá nhân có đóng góp khi lao động ở hậu phương trong cuộc chiến, vợ hoặc chồng của liệt sĩ, cựu tù nhân trại tập trung, cư dân của thành phố Leningrad bị bao vây (nay là thành phố St. Petersburg) và Sevastopol, cư dân của thành phố Stalingrad bị bao vây (nay là thành phố Volgograd).
Lễ kỷ niệm chiến thắng
Lần đầu tiên, lễ kỷ niệm 20 năm chiến thắng trong Cuộc Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại được tổ chức long trọng tại Liên Xô là vào năm 1965.
Sau đó, các sự kiện lễ hội quy mô lớn cũng được Liên Xô tổ chức vào các năm 1975 và 1985. Những năm không phải năm tròn thường được kỷ niệm một cách giản dị hơn, chủ yếu giới hạn trong một buổi lễ trang trọng tại Điện Kremlin.
Theo truyền thống, lãnh đạo Liên Xô thường xuyên mời các nguyên thủ quốc gia xã hội chủ nghĩa, lãnh đạo các Đảng Cộng sản và cánh tả nước ngoài tham dự tất cả các lễ kỷ niệm năm tròn. Năm 1975, đại diện từ các quốc gia thuộc liên minh chống phát xít đã đến Liên Xô dự lễ kỷ niệm.
Kế thừa truyền thống này, Liên bang Nga từ đó tới nay vẫn tiếp tục mời các nguyên thủ quốc gia nước ngoài đến dự lễ kỷ niệm, với ngoại lệ duy nhất là vào năm 2000.
(Theo TASS, RT)