Cuốn sách về cuộc đời, sự nghiệp và công lao của Tổng đốc Hoàng Diệu
Nhân dịp kỷ niệm 195 năm ngày sinh (5-3-1829) và tưởng nhớ 143 năm ngày hy sinh của Tổng đốc Hoàng Diệu (8-3-1882 âm lịch), cuốn sách “Cuộc đời, sự nghiệp của Tổng đốc Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội" đã chính thức ra mắt độc giả.
Ngày 19-3, tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, Nhà Xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội và Chi hội Di sản văn hóa Hồng Châu Hà Nội (Hội Di sản văn hóa Việt Nam) phối hợp tổ chức tọa đàm giới thiệu sách “Cuộc đời, sự nghiệp của Tổng đốc Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội" của hai tác giả Nguyễn Quang Hà và Hà Thị Thanh.
Tổng đốc Hoàng Diệu (1829-1882) có nhiều công lao trong xây dựng vương triều Nguyễn, phụng sự dân tộc và nhân dân. Trong cuộc tấn công thành Hà Nội lần thứ hai của thực dân Pháp, do tương quan lực lượng chênh lệch nên thành Hà Nội thất thủ, Tổng đốc Hoàng Diệu đã thảo tờ di biểu gửi về trần tình với triều đình rồi đến Võ Miếu tuẫn tiết, để lại tấm gương bi tráng trong lịch sử đấu tranh bảo vệ Tổ quốc.
Bởi lẽ đó, từ lâu các tác giả Nguyễn Quang Hà và Hà Thị Thanh đã ấp ủ ý định biên soạn cuốn sách về vị Tổng đốc đã hy sinh anh dũng trong công cuộc giữ thành Hà Nội.
Theo PGS.TS Đinh Quang Hải, nguyên Viện trưởng Viện Sử học, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Nghiên cứu lịch sử, với cuốn sách “Cuộc đời, sự nghiệp của Tổng đốc Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội", các tác giả đã nghiên cứu công phu, nghiêm cẩn các nguồn sử liệu phong phú, đa dạng, trong đó có nhiều tài liệu thư tịch cổ, nhất là nguồn sử liệu Hán Nôm bao gồm các châu bản triều Nguyễn, thác bản văn bia, những ghi chép trong các bộ chính sử, đặc biệt là những châu bản dưới thời vua Tự Đức. Đây là những nguồn tư liệu chính thống, có giá trị và độ tin cậy cao.
Có thể nói, cuốn sách “Cuộc đời, sự nghiệp của Tổng đốc Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội” là công trình dày dặn nhất, công phu nhất về Tổng đốc Hoàng Diệu cho đến ngày hôm nay.
Với độ dài 376 trang, trừ phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo và Trích dẫn, cuốn sách được chia thành 5 chương được sắp xếp theo trình tự thời gian và theo các vấn đề chủ yếu sau: Bối cảnh lịch sử và quê hương của Tổng đốc Hoàng Diệu; cuộc đời và sự nghiệp làm quan của ông; trọng trách trông coi khu vực Hà Nội và Bắc Bộ; công cuộc giữ thành Hà Nội và sự hy sinh của Tổng đốc; các bài văn thơ tri ân, những di tích, “địa chỉ đỏ” tôn vinh vị Tổng đốc.
Đặc biệt, cuốn sách có hơn 100 trang phụ lục gồm các tư liệu hình ảnh, một số tác phẩm Hán Nôm liên quan đến Tổng đốc và một số trích đoạn các bài văn tế cổ về Hà thành thất thủ và Tổng đốc Hoàng Diệu.
Các tác giả chia sẻ: “Cuốn sách còn cập nhật, tổng hợp những nghiên cứu của các tác giả khác về Tổng đốc Hoàng Diệu qua các cuốn chuyên khảo, những đánh giá, phẩm bình về Hoàng Diệu và công cuộc giữ thành Hà Nội thể hiện qua các giáo trình và cả những nghiên cứu chung về triều đại nhà Nguyễn. Những bộ sách mang tính chất trình bày diễn trình lịch sử Việt Nam, từ điển nhân vật lịch sử Việt Nam… cũng được các soạn giả bước đầu tập hợp tương đối đầy đủ, phong phú”.
Qua cuốn sách này, các tác giả đã bước đầu khắc sâu, làm rõ hơn công lao to lớn của Tổng đốc Hoàng Diệu, người anh hùng dân tộc đã anh dũng tuẫn tiết để bảo vệ thành Hà Nội; đồng thời, đưa ra những đề xuất, nghiên cứu nhằm phát huy giá trị di sản của danh nhân Tổng đốc Hoàng Diệu trong hiện tại và tương lai.
Được biết, hiện các tác giả Nguyễn Quang Hà và Hà Thị Thanh cũng đang biên soạn cuốn sách về Tổng đốc Nguyễn Tri Phương và công cuộc giữ thành Hà Nội 1873, sẽ cố gắng để kịp ra mắt sách vào dịp kỷ niệm 225 năm Ngày sinh của Tổng đốc Nguyễn Tri Phương.