Tháo gỡ vướng mắc để khối doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh

Vì vậy, hơn lúc nào hết, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam cần được cởi bỏ các rào cản để phát triển mạnh mẽ, hiện thực hóa mục tiêu phát triển đất nước...

Còn nhiều điểm nghẽn

Theo số liệu của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cả nước hiện có khoảng 930.000 doanh nghiệp, nhưng có tới 97-98% là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Cùng với kinh tế tập thể và hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50,4% GDP, khoảng 30% nguồn thu ngân sách nhà nước và thu hút khoảng 85% lao động… Tuy nhiên, khối các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phải đối mặt với những tồn tại, hạn chế về năng lực tài chính, khả năng cạnh tranh, thương hiệu, uy tín...

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Giám đốc Công ty TNHH May Hùng Nguyệt bày tỏ, các ngân hàng đưa ra gói tín dụng với yêu cầu tương đối cao, trong khi đó năng lực quản lý, xây dựng báo cáo minh bạch của các doanh nghiệp nhỏ để tiếp cận nguồn vốn là rất khó. Vì vậy, dù có những gói tín dụng khá tốt, nhưng doanh nghiệp nhỏ vẫn khó tiếp cận.

Tương tự, ở khía cạnh chuyển đổi số, dù nhận thức đây là xu thế toàn cầu giúp tăng cường khả năng cạnh tranh và phát triển cho doanh nghiệp, song việc thiếu vốn đầu tư, tâm lý ngại đổi mới, thiếu nhân sự… khiến việc chuyển đổi số của các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn, thách thức.

Chia sẻ về vấn đề này, bà Lưu Như Hoa, Giám đốc Công ty TNHH xây dựng nền móng công trình (quận Long Biên) cho hay, dù biết chuyển đổi số là xu hướng, song doanh nghiệp lúng túng không biết bắt đầu từ đâu, bắt đầu như thế nào. Chưa kể vốn đầu tư lớn trong khi trước mắt, doanh nghiệp đang tập trung mở rộng sản xuất để theo kịp các đơn hàng.

Theo ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ thành phố Hà Nội, các doanh nghiệp tư nhân đang gặp nhiều hạn chế trong tiếp cận vốn. Đơn cử như lãi suất cho vay vẫn cao ở mức 8-10%, nhiều doanh nghiệp nhỏ không đủ điều kiện vay vốn.

Cùng với đó là hạn chế về đất đai khi thủ tục giao đất cho doanh nghiệp tư nhân còn nhiều bất cập; thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, khó tuyển dụng nhân sự có kỹ năng công nghệ…

Đồng quan điểm, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thông tin, theo khảo sát của Ban IV, nguồn vốn vẫn là điểm nghẽn lớn nhất với đa phần doanh nghiệp trong số các khó khăn về đầu vào. Cùng với đó là những khó khăn về thiếu đơn hàng, nguy cơ hình sự hóa các quan hệ kinh tế, thủ tục hành chính phức tạp, khó đáp ứng các quy định; khó khăn về dòng tiền và về thông tin thị trường tiếp tục là những thách thức với doanh nghiệp.

Cải cách đột phá về thể chế, chính sách là điều kiện tiên quyết

Trước những vấn đề mà doanh nghiệp tư nhân đang gặp phải, các chuyên gia kinh tế cho rằng, nội dung bài viết "Phát triển kinh tế tư nhân - Đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng" của Tổng Bí thư Tô Lâm đã chạm đến những vấn đề cốt lõi nhất, thiết thực nhất với sự phát triển của kinh tế tư nhân. Theo bà Phạm Thị Ngọc Thủy, tháo gỡ nút thắt về thể chế như Tổng Bí thư nêu cũng là mong muốn lớn của cộng đồng doanh nghiệp.

"Trong số các kiến nghị mong được tháo gỡ, 38,8% doanh nghiệp đề nghị công khai, minh bạch các thông tin về đấu thầu; 32,8% doanh nghiệp đề nghị tiếp tục cắt giảm thủ tục hành chính, tạo điều kiện cho doanh nghiệp rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính; 25,2% doanh nghiệp đề nghị được bàn giao mặt bằng sạch đúng kế hoạch", bà Thủy thông tin.

Ông Mạc Quốc Anh cho rằng, trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được nhiều bước tiến đáng kể trong việc hoàn thiện khung pháp lý, cải cách thủ tục hành chính, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực tư nhân tham gia vào nền kinh tế.

Tuy nhiên, ông Mạc Quốc Anh đánh giá bên cạnh những cải cách tích cực, vẫn còn một số rào cản khiến khu vực kinh tế tư nhân chưa phát triển mạnh mẽ như kỳ vọng. Vẫn tồn tại tình trạng luật chồng luật, quy định chồng chéo gây khó khăn cho doanh nghiệp tư nhân.

Bên cạnh đó, vẫn thiếu chính sách minh bạch trong tiếp cận nguồn lực. Vì vậy, cộng đồng doanh nghiệp mong Chính phủ tiếp tục cải cách thể chế theo hướng đồng bộ, minh bạch và đơn giản hóa quy trình đầu tư, kinh doanh.

Trong đó, cần xây dựng cơ chế khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia các ngành chiến lược như năng lượng, công nghệ cao, sản xuất công nghiệp hỗ trợ.

Minh bạch hóa quy trình giao đất, tạo cơ chế cho doanh nghiệp tư nhân tiếp cận đất đai dễ dàng hơn. Đẩy mạnh đào tạo nhân lực công nghệ cao, liên kết giữa doanh nghiệp và đại học để đáp ứng nhu cầu nhân lực.

Trong bài viết của mình, Tổng Bí thư Tô Lâm cũng nhấn mạnh để khu vực kinh tế tư nhân có thể thực hiện được sứ mệnh và hiện thực hóa được tầm nhìn đầy khát vọng, yếu tố quan trọng nhất chính là cần tiếp tục có những cải cách đột phá về thể chế, chính sách và môi trường kinh doanh để kinh tế tư nhân có thể phát huy tối đa tiềm năng, trở thành động lực dẫn dắt nền kinh tế vươn ra thị trường quốc tế.

Điều này đòi hỏi một sự thay đổi căn bản trong hoạch định chính sách, khắc phục những hạn chế và phát huy tính ưu việt của cơ chế thị trường để hỗ trợ khu vực kinh tế tư nhân nâng cao năng suất lao động và đổi mới sáng tạo.

Các chuyên gia kinh tế cũng kỳ vọng từ những thay đổi mạnh mẽ của chính sách, các doanh nghiệp tư nhân sẽ có cơ hội lớn để phát triển. Đầu tiên là chính sách thúc đẩy đầu tư công, tiếp đó là việc cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước giúp tạo cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các lĩnh vực trước đây vốn do doanh nghiệp Nhà nước chi phối.