EU nỗ lực cải cách chính sách nhập cư

Trong những năm gần đây, dù EU đã có nhiều nỗ lực hỗ trợ người tị nạn và nhập cư, nhưng việc quản lý dòng người di cư vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt là khi số lượng đối tượng không đủ điều kiện để ở lại liên tục gia tăng.

Cơ quan Biên phòng và Bảo vệ bờ biển châu Âu (Frontex) đã ghi nhận số lượng người nhập cư bất hợp pháp vào EU trong năm ngoái giảm 38% - mức thấp nhất kể từ năm 2021. Tuy nhiên, tốc độ hồi hương vẫn chậm. Dữ liệu của Cơ quan Thống kê của EU (Eurostat) ghi nhận, trong số hơn 480.000 người được yêu cầu rời khỏi EU, chỉ có 1/5 số này thực sự rời đi. Số lượng người được yêu cầu di dời cao nhất là công dân của Morocco, Algeria và Afghanistan.

Ngoài ra, khoảng 92.000 người di cư đã được trả về quốc gia thứ ba, thường là Georgia, Albania và Thổ Nhĩ Kỳ. Theo Hiệp ước Di cư của EU, trả về quốc gia thứ ba ám chỉ việc trục xuất hoặc hồi hương những người xin tị nạn không thành công đến một quốc gia khác - không phải quốc gia gốc của họ - nơi họ có thể được phép ở lại một cách an toàn. Thông thường, quốc gia thứ ba là những nước mà EU có thỏa thuận song phương liên quan đến việc hồi hương người di cư.

Các quốc gia EU đã nhiều lần kêu gọi cải cách chính sách đối với người di cư để bảo đảm sự công bằng và hiệu quả trong việc xử lý các trường hợp nhập cư không hợp pháp. Việc siết chặt quy định hồi hương được xem là một giải pháp quan trọng để giảm bớt áp lực lên hệ thống an sinh xã hội và bảo đảm an ninh công cộng. Đề xuất cải cách đã nhận được sự ủng hộ từ nhiều quốc gia thành viên EU, đặc biệt là những nước chịu áp lực lớn từ làn sóng di cư như Italia, Hy Lạp và Tây Ban Nha.

Ủy viên phụ trách di cư của EU Magnus Brunner cho biết, dự thảo cải cách chính sách nhập cư dự kiến được công bố vào ngày 11-3, với mục tiêu thắt chặt quy định đối với những người di cư không hợp tác với chính quyền, bao gồm cả việc áp dụng các biện pháp trừng phạt nghiêm khắc nếu không tuân thủ. Ông Magnus Brunner nhấn mạnh, một khi quyết định trục xuất được ban hành, việc thực thi phải diễn ra một cách thực chất và triệt để.

Quan chức phụ trách về Di cư của EU thừa nhận, tình trạng hồi hương không hiệu quả vẫn là một vấn đề lớn của khối. Những cải cách đang được đề xuất sẽ là giải pháp khắc phục một bất cập trong chính sách thời gian qua. Ông Magnus Brunner lập luận, một hệ thống hồi hương công bằng và hiệu quả là cần thiết để duy trì niềm tin của công chúng vào các chính sách di cư của EU.

Ngoài ra, Ủy ban châu Âu (EC) cũng công bố danh sách các quốc gia thứ ba an toàn cho việc hồi hương để đáp ứng các mục tiêu của Hiệp ước Di cư EU. Việc đưa ra cảnh báo trong Hệ thống thông tin Khu vực tự do đi lại (Schengen) và tăng cường hỗ trợ của Frontex cho việc thực thi bảo vệ biên giới cũng sẽ được thảo luận. Một thành phần cốt lõi của nỗ lực này là triển khai hệ thống xuất nhập cảnh tiên tiến nhất về mặt công nghệ. Hệ thống này được thiết kế để cải thiện hiệu quả và hiệu suất của các cuộc kiểm tra biên giới, đồng thời giúp phát hiện và ngăn chặn các hoạt động tội phạm và khủng bố, cũng như chống lại tình trạng di cư bất hợp pháp.

Trên thực tế, có nhiều cá nhân nguy hiểm vẫn có thể lọt qua các kẽ hở của hệ thống và tiếp tục phạm tội. Do đó, các quan chức EU cho rằng, cần có các quy tắc kiểm soát an ninh chặt chẽ hơn, bao gồm cả việc giam giữ để ngăn chặn họ biến mất trước khi bị trục xuất.

Động thái này diễn ra trong bối cảnh vấn đề di cư tiếp tục là ưu tiên chính trị hàng đầu của EC dưới thời Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen. Trong nhiệm kỳ thứ hai, bà Ursula von der Leyen đặc biệt nhấn mạnh đến việc siết chặt an ninh biên giới, đẩy nhanh các thủ tục tị nạn và tăng cường hồi hương những người nhập cư không đủ điều kiện cư trú. Các nhà lãnh đạo EU hy vọng, những cải cách sắp tới sẽ mang lại một giải pháp toàn diện và bền vững cho vấn đề nhập cư tại châu Âu.