Chợ truyền thống của Hà Nội: Làm gì để hút khách trở lại?

Dù đã có sự hỗ trợ từ các sở, ngành chức năng, song nhiều tiểu thương vẫn khó thích nghi được với xu hướng bán hàng mới. Trong bối cảnh thói quen của người tiêu dùng thay đổi, các chợ truyền thống cần làm gì để thu hút khách trở lại?

Đìu hiu như... chợ truyền thống

Từng là một trong những khu chợ kinh doanh sôi động bậc nhất ở miền Bắc, chủ yếu phục vụ cho việc đổ mối, bán buôn, song chợ Đồng Xuân (quận Hoàn Kiếm) cũng không tránh được tình trạng buôn bán ế ẩm. Nhiều tiểu thương phải cắt giảm nhân viên, hạn chế nhập hàng, thậm chí phải đóng cửa, trả ki ốt.

Chị Nguyễn Thu Bình - một người chuyên kinh doanh quần áo trẻ em tại chợ Đồng Xuân cho biết, trước đại dịch Covid-19, chợ lúc nào cũng nhộn nhịp, tấp nập cảnh người mua, người bán chen chúc ở các ki ốt. Tuy nhiên, thương mại điện tử nở rộ đã khiến tình hình buôn bán của các tiểu thương như chị hiện kém đi rất nhiều.

“Hàng hóa ở đây chủ yếu bán buôn, không bao giờ bán lẻ, nhưng bây giờ ế quá, bắt buộc một số quầy phải chuyển sang bán lẻ để lãi đồng nào hay đồng ấy”, chị Nguyễn Thu Bình chia sẻ.

Tình trạng ế ẩm cũng diễn ra ở nhiều chợ truyền thống từng một thời tấp nập tại Hà Nội như chợ Ninh Hiệp, khu vực bán quần áo, mỹ phẩm của chợ Hôm, chợ Mơ, chợ Ngã Tư Sở… Đại diện Ban Quản lý chợ Ngã Tư Sở (quận Đống Đa) cho hay, trước đây, chợ có hơn 700 tiểu thương ký hợp đồng thuê quầy sạp, nhưng nay chỉ còn khoảng 150-160. Lượng hàng bán ra cũng ngày càng chậm.

Còn theo bà Nguyễn Thị Lê, người bán mỹ phẩm tại chợ Hôm (quận Hai Bà Trưng), nhiều tiểu thương tại đây đã phải bỏ sạp hàng để chuyển sang ngành nghề kinh doanh khác. Nhiều tiểu thương bám trụ lại đây chỉ mong bán được hết hàng cũ rồi cũng nghỉ sớm.

Ở góc độ của người tiêu dùng, chị Phan Minh Hương (trú tại ngõ 52 phố Bạch Mai, quận Hai Bà Trưng) chia sẻ, tiểu thương của nhiều chợ truyền thống mất khách hàng, buôn bán ế ẩm là chuyện dễ hiểu. Bên cạnh sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử, hàng loạt trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng sạch đẹp, văn minh, lịch sự làm thay đổi thói quen của các bà nội trợ thì việc mất khách còn đến từ chính tiểu thương ở các truyền thống. Chuyện nói thách giá “trên trời”, thậm chí có thái độ kém lịch sự, mắng chửi khi khách hàng mặc cả, đề nghị giảm giá… diễn ra không ít ở các chợ, sạp hàng và tình trạng này càng tăng cao khi vào mùa mua sắm cuối năm. Điều này khiến không ít khách hàng thấy khó chịu, bức xúc.

Cách tiếp cận mới

Trước một số bất cập tại các chợ truyền thống, nhiều người tiêu dùng đã chọn lên sàn điện tử mua hàng. Bạn Nguyễn Minh Anh, sinh viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội chia sẻ, mua trên các sàn điện tử vừa được giá rẻ hơn, mẫu mã cũng đa dạng, lại miễn phí vận chuyển hoặc giảm giá theo combo, tiện lợi. Các bạn trẻ cũng không phải mất thời gian di chuyển và tránh được nỗi sợ mua hớ hay bị mắng, nói “mát mẻ” khi không mua hàng.

Trong bối cảnh thói quen của người tiêu dùng thay đổi, để lấy lại sự hấp dẫn và thu hút khách, các chợ truyền thống buộc phải "chuyển mình".

Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú cho rằng, với việc bán hàng trực tiếp, chợ truyền thống vẫn có những sức hút, có lợi thế nhất định như thuận tiện, khách được trải nghiệm, "chọn tận tay, nhìn tận mắt". Nếu cải thiện thái độ kinh doanh và vấn đề nói thách, chợ truyền thống vẫn sẽ là điểm đến với nhiều khách hàng, đặc biệt những người coi đi chợ là văn hóa, là thói quen.

“Tuy nhiên, tiểu thương phải thay đổi theo hướng hiệu quả hơn so với mô hình hiện nay, phải biết kết hợp bán online và offline; phải học cách kinh doanh trên thương mại điện tử hay các nền tảng mạng xã hội Facebook, Zalo, TikTok... để bắt kịp sự thay đổi thói quen, hành vi mua sắm của người tiêu dùng”, ông Vũ Vinh Phú khuyến nghị.

Theo Hiệp hội Các nhà bán lẻ Việt Nam, chợ truyền thống vừa là một địa điểm mang đậm nét văn hóa địa phương, vừa là nơi mua sắm, phục vụ cộng đồng dân cư và tồn tại lâu dài với sự phát triển của đô thị. Hiện nay, lượng cung ứng ở chợ đầu mối và chợ truyền thống vẫn chiếm 60% lượng hàng tiêu dùng của người dân. Để khôi phục sức hút, các chợ truyền thống, bên cạnh sự thay đổi từ chính các tiểu thương, được Nhà nước hỗ trợ đầu tư nâng cấp hạ tầng, thì các chợ truyền thống cũng cần phải được cải thiện tiện ích để tăng tính cạnh tranh; không ngừng cải thiện an ninh trật tự, an toàn thực phẩm, vệ sinh môi trường...

Bên cạnh đó, các sở, ngành chức năng cần hỗ trợ các chợ truyền thống phát triển sản phẩm đặc trưng, độc đáo, phù hợp để thu hút người tiêu dùng, khách du lịch bỏ tiền mua sắm. “Đơn cử như chợ Đồng Xuân cần nghiên cứu đưa sản phẩm đặc sản vùng miền, sản phẩm OCOP vào phục vụ nhu cầu tiêu dùng, mua sắm của người dân, khách du lịch”, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú gợi ý.