Định hình nền nông nghiệp xanh

Chính vì vậy, Hà Nội định hướng phát triển cây con đặc trưng, chất lượng, hiệu quả kinh tế cao gắn với du lịch sinh thái, giáo dục, trải nghiệm. Trước thềm năm mới Ất Tỵ 2025 cùng những vận hội mới của Thủ đô và đất nước, phóng viên Báo Hànộimới đã có cuộc trò chuyện với Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội Nguyễn Xuân Đại về định hình nông nghiệp xanh cho Thủ đô.

- Năm 2024 đã khép lại, dù chịu nhiều thiệt hại bởi bão số 3, nhưng ngành Nông nghiệp Thủ đô vẫn gặt hái được những kết quả đáng mừng. Nếu chọn nét nổi bật trong bức tranh của nông nghiệp, nông thôn Thủ đô, ông chọn điều gì?

- Thành phố Hà Nội hiện có 17 huyện, 1 thị xã và 5 quận còn sản xuất nông nghiệp với tổng diện tích hơn 197.400ha. Tiếp nối kết quả đạt được, năm 2024 tái cơ cấu nông nghiệp của thành phố tiếp tục đi vào chiều sâu, trên tất cả các lĩnh vực gắn với phát triển kinh tế nông thôn. Hà Nội đã hình thành hàng trăm chuỗi liên kết an toàn thực phẩm; hàng trăm mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; hàng ngàn sản phẩm OCOP. Xuất khẩu nông sản của Hà Nội vượt ngưỡng 1 tỷ USD. Giá trị sản xuất làng nghề đạt gần 1 tỷ USD/năm. Các sản phẩm thuộc nhóm thủ công mỹ nghệ và nông sản chế biến của Hà Nội đã xuất khẩu sang hơn 40 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thành phố cũng đã phối hợp với các tổ chức quốc tế đưa 2 làng nghề Vạn Phúc và Bát Tràng vào mạng lưới các làng nghề thủ công mỹ nghệ thế giới, mở ra hướng đi cho xuất khẩu sản phẩm.

- Với đặc thù là Thủ đô, định hướng của Hà Nội trong phát triển nông nghiệp ra sao, thưa ông?

- Hà Nội xác định nông nghiệp của Thủ đô phải khác biệt so với các tỉnh, thành phố khác. Nông nghiệp đa lĩnh vực và mang lại giá trị cao nhất. Trên cơ sở đó, Thành phố tập trung nguồn lực đẩy mạnh phát triển nền nông nghiệp hiện đại, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, kinh tế tuần hoàn gắn với phát triển công nghiệp chế biến nông sản và kết nối bền vững với chuỗi giá trị nông sản toàn cầu; đẩy mạnh phát triển sản xuất cây, con giống; phát triển nông nghiệp xanh, sinh thái thông minh, gắn với phát triển đô thị, dịch vụ, du lịch nông thôn...

- Luật Thủ đô (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua. Hà Nội có thêm cơ chế, chính sách gì hỗ trợ để tạo đột phá cho phát triển nông nghiệp, thưa ông?

- Có một thực tế, nhiều chính sách hỗ trợ của Thành phố vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu cho phát triển nông nghiệp do vướng các quy định. Chẳng hạn, vừa qua, nông dân Hà Nội chịu thiệt hại lớn bởi bão số 3, nhưng việc hỗ trợ áp theo các chính sách chung, nên chưa hỗ trợ được nhiều. Trong Luật Thủ đô (sửa đổi), Thành phố đã đưa vào rất nhiều chính sách đặc thù để hỗ trợ phát triển nông nghiệp cao hơn so với quy định của Trung ương. Luật Thủ đô (sửa đổi) đã cho phép HĐND thành phố quy định phạm vi, đối tượng, nội dung, mức hỗ trợ cao hơn mức quy định hoặc chưa được quy định trong văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên trong các lĩnh vực về giống, chuyển giao công nghệ trong sản xuất giống; công nghệ bảo quản, chế biến sản phẩm nông nghiệp; ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm, nông nghiệp kết hợp với các hoạt động thương mại, dịch vụ...

Hay như với quy định về xây dựng các công trình trên đất nông nghiệp, theo Luật Thủ đô (sửa đổi), HĐND thành phố Hà Nội được quy định một số nội dung. Cụ thể, hình thức sử dụng, khai thác quỹ đất nông nghiệp tại bãi sông, bãi nổi ở tuyến sông có đê để sản xuất nông nghiệp, sản xuất nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp kết hợp du lịch, giáo dục trải nghiệm, bảo đảm nguyên tắc xây dựng phải phù hợp với quy hoạch phòng, chống lũ của tuyến sông, quy hoạch đê điều, quy hoạch xây dựng, quy hoạch khác có liên quan. HĐND thành phố cũng quy định điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng, loại công trình và tỉ lệ diện tích đất nông nghiệp được sử dụng để xây dựng công trình trên đất nông nghiệp phục vụ trực tiếp cho sản xuất, chế biến, bảo quản, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, cảnh quan du lịch, giáo dục trải nghiệm.

Hiện Hà Nội có diện tích đất bãi rất lớn với hơn 29.000ha, Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy việc khai thác hợp lý, hiệu quả nguồn lực từ đất bãi cho phát triển nông nghiệp, nông thôn.

- Đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, theo ông, ngành Nông nghiệp Thủ đô cần làm gì để tạo bước chuyển lớn trong sản xuất?

- Tại hội nghị đối thoại với nông dân Thủ đô mới đây, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã khẳng định, Thành phố sẽ có kế hoạch, chiến lược và tầm nhìn cụ thể tạo động lực cho nông nghiệp, nông dân và nông thôn. Trong đó, phải làm tốt công tác quy hoạch và hỗ trợ nông dân trong vùng quy hoạch, không để cung vượt cầu. Các cấp Hội Nông dân cùng với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương cũng cần vào cuộc để hỗ trợ nông dân. Nhà nước đóng vai trò như "bà đỡ," nhưng sự chủ động và trách nhiệm nằm ở chính người nông dân. Do đó, mỗi nông dân, mỗi làng nghề cũng cần có sự thay đổi để đáp ứng nhu cầu thời kỳ mới.

Ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội tiếp tục đổi mới cách nghĩ, cách làm, chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp; phát triển nền nông nghiệp đa giá trị, nông nghiệp xanh và kinh tế tuần hoàn gắn với phát triển công nghiệp chế biến và chuỗi giá trị nông sản toàn cầu; phát triển nông nghiệp sinh thái gắn với đô thị, dịch vụ, du lịch nông thôn, giáo dục trải nghiệm. Phát triển nông thôn toàn diện, hiện đại gắn với quá trình đô thị hóa; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc; xây dựng nông thôn trở thành “nơi đáng sống”, sáng - xanh - sạch - đẹp, an ninh trật tự được bảo đảm, có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ và từng bước hiện đại.

- Trước thềm năm mới Ất Tỵ 2025, ông có thông điệp gì gửi tới nông dân Thủ đô, nhằm nắm bắt thời cơ, lợi thế, tiến vào kỷ nguyên mới?

- Trong quá trình đô thị hóa, phát triển nông nghiệp xanh trên không gian đô thị đang dần trở thành xu hướng, nhằm mang lại nguồn cung cấp thực phẩm sạch, an toàn, đồng thời tạo không gian xanh cho gia đình và bảo vệ môi trường. Nông dân cần phải thay đổi tư duy, hạn chế sử dụng những loại thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học độc hại, không được sử dụng các loại thuốc ngoài danh mục cho phép. Nông dân Hà Nội sản xuất không chỉ để phục vụ thị trường khoảng 10 triệu dân của Thủ đô, mà còn hướng tới thị trường toàn cầu. Định hướng của Thành phố đến năm 2030, nông nghiệp Hà Nội phải là nông nghiệp sạch, từ đất, nước đến không khí... Hà Nội phải tạo ra sự khác biệt cho thương hiệu nông sản và làng nghề Hà Nội. Bên cạnh những hỗ trợ từ Nhà nước, mỗi nông dân phải biết “thổi hồn” vào sản phẩm, phải có câu chuyện cho sản phẩm nông sản và làng nghề. Các sản phẩm phải có chứng nhận và phải xây dựng được thương hiệu “made in Hanoi”. Nông dân cần thực hiện sản xuất sạch, giảm thiểu phát thải môi trường.

Phát triển nông nghiệp xanh không những đem lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần cải thiện môi trường sống, tạo ra không gian xanh cho đô thị.

- Trân trọng cảm ơn ông!