Việt Nam có nhiều lợi thế trong cuộc cách mạng AI

Tiến sĩ Đào Đức Minh, Tổng Giám đốc VinBigdata (Tập đoàn Vingroup) đã có những chia sẻ thú vị về tác động của AI đối với xã hội, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ.

- AI đã bắt đầu được ứng dụng từ những năm 2010, nhưng chỉ thực sự "bùng nổ" với sự ra mắt của ChatGPT vào năm 2022. Theo ông, AI đang định hình đời sống xã hội toàn cầu và ở Việt Nam như thế nào?

- AI đã được ứng dụng rộng rãi trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, thay đổi cách chúng ta tương tác với công nghệ. Từ khi ChatGPT ra mắt, AI đã trở thành trung tâm trong cuộc chạy đua công nghệ giữa các cường quốc và các công ty hàng đầu. AI hiện là yếu tố không thể thiếu trong giáo dục, y tế, sản xuất và dịch vụ.

Tại Việt Nam, AI không phải là thứ quá mới mẻ. Khoảng 10 năm trước, các doanh nghiệp trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính, bảo hiểm đã bắt đầu ứng dụng AI. Từ năm 2022, khi AI xâm nhập nhiều hơn vào đời sống hằng ngày, mọi người mới cảm nhận rõ hơn tác động của nó.

AI đang thúc đẩy chuyển đổi số không chỉ trong doanh nghiệp, mà còn trong các dịch vụ công ích, giúp cải thiện năng suất, giảm thời gian xử lý nhiều tác vụ, tăng tính tự động hóa… Chúng ta có thể thấy AI dần thay thế các công việc có tính lặp đi lặp lại nhiều, trong các ứng dụng hằng ngày như chatbot hỗ trợ dịch vụ khách hàng, hệ thống nhận diện giọng nói bằng tiếng Việt, hay các ứng dụng y tế giúp chẩn đoán bệnh nhanh chóng hơn. Điều này cho thấy AI đã và đang trở thành một phần thiết yếu của đời sống xã hội.

- Năm vừa qua, nhiều chuyên gia AI hàng đầu thế giới đã đến Việt Nam và có các hợp tác quan trọng. Điều này gợi mở điều gì về chiến lược AI của Việt Nam, thưa ông?

- Nó chứng tỏ Việt Nam đang có bước chuyển mình mạnh mẽ trong chiến lược AI. Chính phủ đang tích cực thúc đẩy chuyển đổi số; đầu tư vào các chương trình nghiên cứu và ứng dụng AI để phục vụ cộng đồng. Các doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, giáo dục cũng đang tận dụng AI để nâng cao chất lượng dịch vụ và cải thiện đời sống…

Chúng ta có nhiều lợi thế trong cuộc cách mạng AI, như dân số trẻ, có khả năng thích nghi cao về công nghệ; tỉ lệ sử dụng thiết bị di động cao và hạ tầng mạng 4G phủ khắp. Theo báo cáo của Chỉ số sẵn sàng AI của chính phủ (Oxford Insights, 2023), chúng ta xếp hạng 59/193 quốc gia/vùng lãnh thổ về chỉ số sẵn sàng AI toàn cầu. Chúng ta cũng có một thị trường nội địa lớn với dân số gần 100 triệu người. Tất cả là nền tảng rất tốt để Việt Nam có thể phát triển công nghệ AI nhanh chóng và rộng khắp.

- Tuy nhiên, doanh nghiệp Việt Nam thường đi theo mô hình gia công phần mềm hoặc sử dụng công nghệ nước ngoài. Trong cuộc chiến AI, điều này liệu có gây bất lợi, thưa ông?

- Điều này đang thay đổi tích cực khi nhiều doanh nghiệp Việt Nam có xu hướng nghiên cứu và phát triển AI từ gốc. VinBigdata là một trong những doanh nghiệp tiên phong tại Việt Nam hướng đến việc làm chủ AI. Dưới sự đầu tư mạnh mẽ của Tập đoàn Vingroup, chúng tôi đã tập trung phát triển công nghệ AI từ gốc, sử dụng dữ liệu trong nước để giải quyết các bài toán đặc thù.

Tuy nhiên, vai trò của xã hội không kém phần quan trọng. Một cơ sở hạ tầng dữ liệu công cộng sẽ là nền tảng vững chắc để thúc đẩy sự phát triển của AI, không chỉ mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp, mà còn góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống của hàng triệu người dân.

- Việt Nam đang thực hiện một "cuộc cách mạng" về tinh gọn bộ máy, đưa đất nước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình. Theo ông, chúng ta sẽ tận dụng được gì từ AI vào giai đoạn phát triển mới của đất nước?

- AI có tiềm năng lớn trong việc hỗ trợ cải cách hành chính và nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy Nhà nước. Bằng cách ứng dụng AI vào các quy trình quản lý và xử lý dữ liệu, chúng ta có thể giảm thiểu sự lãng phí, tối ưu hóa nguồn lực và tăng cường minh bạch.

Ngoài ra, AI còn hỗ trợ tự động hóa các quy trình xử lý hồ sơ, giảm tải công việc cho cán bộ, công chức và cải thiện sự hài lòng của người dân khi tiếp cận dịch vụ công. Điều này không chỉ nâng cao hiệu lực, hiệu năng của bộ máy, mà còn góp phần xây dựng một chính phủ số hiện đại và minh bạch. Việc tích hợp AI vào các hệ thống công nghệ thông tin của Chính phủ cũng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và điều hành, từ đó thúc đẩy nền kinh tế và xã hội phát triển bền vững.

- AI đã và đang đặt ra nhiều nguy cơ, như mất việc làm hàng loạt hoặc các vấn đề đạo đức. Ông nhìn nhận vấn đề này như thế nào?

- Có nhiều ý kiến cho rằng AI ngoài những lợi ích mang lại, còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Tuy nhiên, lịch sử cho thấy con người luôn tìm được cách thích nghi và tận dụng công nghệ. Quan trọng là phát triển các chiến lược quản lý, đặt ra kỳ vọng phù hợp và đảm bảo AI phát triển theo hướng bền vững.

Đối với xã hội, có thể cân nhắc các chương trình đào tạo và nâng cao nhận thức về AI để người dân hiểu đúng và sử dụng AI một cách an toàn, hiệu quả. Ngoài ra, như tôi đã nói, hiện nay đã có những thay đổi tích cực khi nhiều doanh nghiệp Việt tiên phong, sớm nghiên cứu và phát triển AI từ gốc, điều này đặc biệt quan trọng để chủ động, hạn chế những rủi ro về đạo đức và bảo vệ quyền riêng tư của người dân.

- Ông dự báo gì về vai trò của AI trong đời sống người dân Việt Nam trong 5 - 10 năm tới?

- Trong 1 - 2 năm vừa qua, chúng ta đã thấy sự phát triển nhanh chóng của AI, và chắc chắn, 5 - 10 năm tới, AI còn đóng vai trò ngày càng quan trọng, sâu rộng hơn trong đời sống xã hội, tác động mạnh mẽ tới tất cả lĩnh vực.

AI sẽ tiếp tục đóng vai trò trung tâm trong chuyển đổi số và cải thiện chất lượng đời sống. Chúng ta sẽ thấy AI giúp tối ưu hóa quy trình hành chính; thay đổi cách thức sử dụng dịch vụ công; nâng cao trải nghiệm người dùng và tăng cường tiện ích trong dịch vụ y tế, giáo dục; giúp giảm chi phí xã hội, tạo thêm nhiều lợi thế cạnh tranh… AI cũng sẽ được ứng dụng mạnh mẽ hơn để giải quyết các vấn đề xã hội, như quản lý giao thông, bảo vệ môi trường và tạo ra các cơ hội phát triển bình đẳng trong xã hội. Các giải pháp AI như trợ lý ảo bằng tiếng Việt hay hệ thống học tập cá nhân hóa sẽ giúp hàng triệu người dân tiếp cận kiến thức và dịch vụ chất lượng cao mà không phụ thuộc vào vị trí địa lý hay hoàn cảnh kinh tế. Và theo đó, các lĩnh vực đầu tư, nghiên cứu dữ liệu, phát triển AI sẽ tiếp tục phát triển trong thời gian tới.

- Cuối cùng, ông có lời khuyên nào cho các nhà quản lý, doanh nghiệp hoặc cá nhân muốn khai thác AI một cách hiệu quả?

- Trước hết, hãy bắt đầu bằng việc hiểu rõ nhu cầu của doanh nghiệp, cùng với tiềm năng và ứng dụng của AI có thể đáp ứng để giải quyết những nhu cầu và bài toán đặt ra. Đào tạo đội ngũ nhân lực là yếu tố không thể thiếu để đảm bảo việc áp dụng AI diễn ra suôn sẻ.

Đối với các doanh nghiệp, việc đầu tư vào AI có thể tốn kém ban đầu, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, giải pháp cho vấn đề này nằm ở chiến lược dài hạn và am hiểu về nhu cầu chuyển đổi thực sự của doanh nghiệp, từ đó các doanh nghiệp có thể xác định rõ các vấn đề muốn giải quyết và bắt đầu từ những ứng dụng đơn giản, hiệu quả.

Đối với cá nhân, không ngừng học hỏi và nâng cao kỹ năng, đặc biệt là những kỹ năng liên quan đến tư duy sáng tạo, giải quyết vấn đề và quản lý công nghệ, là điều kiện tiên quyết để tồn tại và phát triển trong thời đại AI. Hãy tận dụng những công cụ, khóa học trực tuyến và tài nguyên miễn phí để bắt kịp xu hướng công nghệ.

- Xin cảm ơn ông về cuộc trò chuyện thú vị đầu xuân!